KRUWANDEE

โรคมือเท้าปาก เป็นโรคที่พบได้ทั่วไปในเด็กตัวเล็กๆโดยเฉพาะอย่างยิ่งตอนหน้าฝน เกิดขึ้นได้เนื่องมาจากการได้รับเชื้อไรวัส โดยหลักๆมี 2 จำพวกชื่อ enterovirus และก็ coxsackie

ลักษณะโรคมือเท้าปาก
ผู้เจ็บป่วยมักมีลักษณะอาการไข้ ในบางบุคคลอาจมีไข้สูง มีผื่นเป็นลักษณะตุ่มน้ำหรือตุ่มสีแดงขึ้นรอบๆฝ่ามือฝ่าตีน แล้วก็มีแผลในปาก บางทีอาจมีผื่นขึ้นรอบๆอื่นด้วย ดังเช่นว่า หัวเข่า ศอก หรือ อวัยวะสืบพันธุ์ เด็กบางครั้งอาจจะกินได้ลดลงเนื่องมาจากเจ็บแผลในปาก โดยมากอาการมักไม่ร้ายแรง แล้วก็หายได้เอง โดยไข้ มักหายใน 2-3 วัน รวมทั้งผื่นมักหายใน 7-10 วัน

แม้กระนั้นในบางครั้งบางทีอาจมีการติดโรคที่ร้ายแรงรวมทั้งอันตรายอย่างยิ่งกว่า เป็นการเกิดสมองอักเสบ หรือเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ซึ่งพบว่าเพิ่มการเสี่ยงสำหรับเพื่อการเสียชีวิตมากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งบางทีอาจพอเพียงมีสัญญาณเตือนได้โดยพินิจจากการที่จับไข้สูง ไม่ต่ำลงใน 48 ชั่วโมง ซึม มองหมดแรงมากมาย มีกล้ามกระตุกเป็นบางครั้ง ซึ่งคนไข้ที่มีลักษณะพวกนี้ควรจะได้รับการคาดคะเนอย่างเร็ว

การติดต่อของโรค
โรคมือเท้าปากติดต่อจากคนสู่คนผ่านระบบทางเดินอาหารแล้วก็ฟุตบาทหายใจ ตัวอย่างเช่น น้ำมูก น้ำลาย หรือ อุจจาระของคนเจ็บ ซึ่งบางทีอาจเจอได้อีกทั้งจากการสัมผัสโดยตรง และก็สัมผัสทางอ้อม ดังเช่น สัมผัสผ่านของเล่นเด็ก ผ้าอ้อม ผ้าที่มีไว้เช็ดตัว ลูกบิดประตู น้ำ-ของกิน โดยเหตุนั้นก็เลยดูได้ว่า โรคมือเท้าปากมักระบาดใน สถานที่เรียนชั้นเด็กตัวเล็กๆ อนุบาล หรือ Nursery ที่มีเด็กตัวเล็กๆมากยิ่งกว่าเด็กโตด้วยเหตุว่ายังเป็นวัยที่ยังไม่อาจจะดูแลความถูกอนามัยของตนเองได้ดิบได้ดีนั่นเอง

การวิเคราะห์โรค
สามารถวิเคราะห์จากอาการแล้วก็ลักษณะผื่นได้ โดยไม่จำเป็นจำเป็นต้องอาศัยผลทางห้องทดลอง นอกจากในเรื่องที่อาการไม่ชัดแจ้ง หรืออยากแยกจากโรคอื่นๆที่อาการบางทีอาจใกล้เคียงกัน สามารถตรวจเชื้อได้จากการป้ายโพรงจมูก หรือส่งไปเพื่อทำการตรวจเชื้อในอุจจาระ

การดูแลและรักษา
เป็นการรักษาตามอาการ (ได้แก่ ยาลดไข้ ยาแก้เจ็บแผลในปาก) เนื่องด้วยโดยปกติร่างกายสามารถทำลายเชื้อเชื้อไวรัสได้เอง บางครั้งบางคราวที่คนเจ็บรับประทานอาหารได้น้อยมาก บางทีอาจพินิจพิเคราะห์ให้สารน้ำทางเส้นโลหิตพื้นฐาน ฯลฯ

ในเรื่องที่มีสัญญาณของโรคที่ร้ายแรง อาทิเช่น ไข้สูง ไข้ไม่ต่ำลงใน 48 ชั่วโมง ซึม มองเมื่อยล้ามากมาย เหม่อลอย มีกล้ามกระตุก จำต้องได้รับการวัดอย่างเร็ว และก็รับไว้รักษาในโรงหมอเพื่อประเมินอาการอย่างใกล้ชิด


รักษา โรค มือ เท้า ปาก
โดยธรรมดาเชื้อไวรัสตายง่ายในที่แห้ง แล้วก็ร้อน การต้มและก็นึ่งเครื่องใช้ไม้สอย ข้าวของสามารถทำลายเชื้อนี้ได้ ส่วนการล้างมือด้วยแอลกอฮอล์ล้างมือ ไม่สามารถที่จะทำลายเชื้อได้อย่างมีคุณภาพ จำเป็นต้องล้างมือด้วยสบู่แล้วก็น้ำจะดีเยี่ยมที่สุด ในเรื่องที่มีเด็กเจ็บไข้ ผู้ดูแลควรจะให้เด็กอยู่บ้านแล้วก็งดเว้นการออกไปเล่นกับเด็กคนอื่นๆ

วัคซีนคุ้มครองป้องกันโรคมือเท้าปาก
ในขณะนี้ (2022) มีวัคซีนคุ้มครองป้องกันโรคมือเท้าปาก ที่ได้รับการอนุญาตจาก หน่วยงานของกินรวมทั้งยา (สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา) ในประเทศไทยแล้วเป็นEntroVac

ข้อควรจะทราบก่อนรับ วัคซีน EntroVac
1. อายุที่รับวัคซีนได้หมายถึง6 เดือน ถึง 5 ปี
2. ฉีดเข้ากล้าม 2 เข็ม โดยเว้นระยะห่างระหว่างเข็ม 1 เดือน
3. วัคซีนจำพวกนี้คุ้มครอง-ลดความร้ายแรงของโรคมือเท้าปาก ที่เกิดขึ้นมาจาก Enterovirus เพียงแค่นั้น ไม่อาจจะคุ้มครองปกป้องโรค มือ เท้า ปาก ที่เกิดขึ้นมาจากเชื้อไวรัสประเภทอื่นๆได้
4. มีการศึกษาเล่าเรียนในประเทศไทยในตอนปี 2000-2017 พบว่าโรคมือเท้าปากในประเทศไทยเป็นผลมาจากเชื้อ Enterovirus ราวๆ 70% แล้วก็ coxsackie virus ราว 30 % 1