การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถ..
ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
ผู้วิจัย นางสาวกัญภร ทศพิมพ์
ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
สถำนศึกษำ โรงเรียนกุญชรศิรวิทย์ อ าเภอไพรบึง จังหวัดศรีสะเกษ
ปีที่วิจัย 2565
บทคัดย่อ
การวิจัยเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันปัญหาและความต้องการในการจัดการเรียนรู้วิชา เคมี สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 2) เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 3) เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมี
เพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 และ 4) เพื่อประเมินความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โดยมีขั้นตอนการด าเนินการวิจัยเป็น 4 ระยะ ระยะที่ 1 การศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ ระยะที่ 3 การศึกษาผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ และระยะที่ 4 การประเมินความพึงพอใจที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการวิจัยเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
จำนวน 34 คน กำลังศึกษาอยู่ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2565 โรงเรียนกุญชรศิรวิทย์สังกัดองค์การบริหาร
ส่วนจังหวัดศรีสะเกษ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ 1) รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 2) คู่มือการใช้รูปแบบ การจัดการเรียนรู้ 3) แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชา เคมีเรื่อง อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี 4) แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดแก้ปัญหา 5) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และ 7) แบบวัดความพึงพอใจต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและค่าร้อยละ
ผลการวิจัย พบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับสภาพปัจจุบันปัญหาและความต้องการในการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา ส าหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 พบว่า การจัดการเรียนรู้วิชาเคมีในปัจจุบันมีปัญหาหลายด้าน เช่น นักเรียนไม่สามารถดำเนินการตามขั้นตอนนำเสนอและประเมินผลงานวิชาเคมี ครูมีวิธีการสอนที่ให้นักเรียนวางแผนร่วมกันในการทำงานน้อยและนักเรียนไม่สามารถอธิบายทักษะการคิดแก้ปัญหาวิชาเคมีได้ ส่วนในด้านความต้องการของนักเรียนในการเรียนวิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา คือ นักเรียนต้องการ
ส่งเสริมทักษะการแก้คิดปัญหาโดยสามารถด าเนินการตามขั้นตอนน าเสนอและประเมินผลงานจากการดำเนินแก้ปัญหาวิชาเคมีได้ นักเรียนต้องการสามารถสังเคราะห์ความรู้วิชาเคมีได้ในด้านของครูผู้สอนมีพฤติกรรมการสอนของครูส่วนใหญ่ยังยึดติดกับการสอนแบบบรรยายเป็นหลัก มุ่งการสอนเนื้อหามากกว่ากระบวนการคิดและขาดเทคนิคในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่หลากหลาย ครูขาดสื่อ ในการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ จึงต้องการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่เหมาะสมสอดคล้องกับผู้เรียนแต่ละคน โดยมุ่งเน้นให้ผู้เรียนได้ฝึกกระบวนการคิดแก้ปัญหาต่าง ๆ ทางการเรียนวิทยาศาสตร์
เพื่อปรับปรุงและพัฒนาสภาพการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ 2. รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักการของรูปแบบ การจัดการเรียนรู้ 2) วัตถุประสงค์ของรูปแบบการจัดการเรียนรู้3) ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้4) ระบบสังคม 5) หลักการตอบสนอง 6) ระบบสนับสนุน โดยใช้ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้มี 7 ขั้น ดังนี้ (1) ขั้นเตรียมความพร้อม (Preparation) (2) ขั้นกำหนดปัญหา (Define the problem) (3) ขั้นทำค ว าม เข้ าใจ ปั ญ ห า (Identify) (4 ) ขั้ น ด าเนิ น ก า ร ศึ กษ าค้ น ค ว้ า (Brainstorm solutions) (5) ขั้นสังเคราะห์ความรู้ (Make and test the best solution) (6) ขั้นสรุปและประเมินค่าของค าตอบ (Evaluate results) และ (7) ขั้นนำเสนอและประเมินผล (Share results) ผลการประเมินความเหมาะสมของรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุดและมีประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ เท่ากับ 85.67/83.33 3. การศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา
สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 พบว่า 3.1 ความสามารถในการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่ได้รับการจัดการเรียนรู้รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา หลังเรียนคิดเป็นร้อยละ 89.80 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ 3.2 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่ได้รับการจัดการเรียนรู้รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา หลังเรียน คิดเป็นร้อยละ
84.26 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ 4. นักเรียนมีความพึงพอใจต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 อยู่ในระดับมากที่สุด
ผู้วิจัย นางสาวกัญภร ทศพิมพ์
ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
สถำนศึกษำ โรงเรียนกุญชรศิรวิทย์ อ าเภอไพรบึง จังหวัดศรีสะเกษ
ปีที่วิจัย 2565
บทคัดย่อ
การวิจัยเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันปัญหาและความต้องการในการจัดการเรียนรู้วิชา เคมี สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 2) เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 3) เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมี
เพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 และ 4) เพื่อประเมินความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โดยมีขั้นตอนการด าเนินการวิจัยเป็น 4 ระยะ ระยะที่ 1 การศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ ระยะที่ 3 การศึกษาผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ และระยะที่ 4 การประเมินความพึงพอใจที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการวิจัยเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
จำนวน 34 คน กำลังศึกษาอยู่ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2565 โรงเรียนกุญชรศิรวิทย์สังกัดองค์การบริหาร
ส่วนจังหวัดศรีสะเกษ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ 1) รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 2) คู่มือการใช้รูปแบบ การจัดการเรียนรู้ 3) แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชา เคมีเรื่อง อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี 4) แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดแก้ปัญหา 5) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และ 7) แบบวัดความพึงพอใจต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและค่าร้อยละ
ผลการวิจัย พบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับสภาพปัจจุบันปัญหาและความต้องการในการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา ส าหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 พบว่า การจัดการเรียนรู้วิชาเคมีในปัจจุบันมีปัญหาหลายด้าน เช่น นักเรียนไม่สามารถดำเนินการตามขั้นตอนนำเสนอและประเมินผลงานวิชาเคมี ครูมีวิธีการสอนที่ให้นักเรียนวางแผนร่วมกันในการทำงานน้อยและนักเรียนไม่สามารถอธิบายทักษะการคิดแก้ปัญหาวิชาเคมีได้ ส่วนในด้านความต้องการของนักเรียนในการเรียนวิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา คือ นักเรียนต้องการ
ส่งเสริมทักษะการแก้คิดปัญหาโดยสามารถด าเนินการตามขั้นตอนน าเสนอและประเมินผลงานจากการดำเนินแก้ปัญหาวิชาเคมีได้ นักเรียนต้องการสามารถสังเคราะห์ความรู้วิชาเคมีได้ในด้านของครูผู้สอนมีพฤติกรรมการสอนของครูส่วนใหญ่ยังยึดติดกับการสอนแบบบรรยายเป็นหลัก มุ่งการสอนเนื้อหามากกว่ากระบวนการคิดและขาดเทคนิคในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่หลากหลาย ครูขาดสื่อ ในการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ จึงต้องการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่เหมาะสมสอดคล้องกับผู้เรียนแต่ละคน โดยมุ่งเน้นให้ผู้เรียนได้ฝึกกระบวนการคิดแก้ปัญหาต่าง ๆ ทางการเรียนวิทยาศาสตร์
เพื่อปรับปรุงและพัฒนาสภาพการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ 2. รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักการของรูปแบบ การจัดการเรียนรู้ 2) วัตถุประสงค์ของรูปแบบการจัดการเรียนรู้3) ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้4) ระบบสังคม 5) หลักการตอบสนอง 6) ระบบสนับสนุน โดยใช้ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้มี 7 ขั้น ดังนี้ (1) ขั้นเตรียมความพร้อม (Preparation) (2) ขั้นกำหนดปัญหา (Define the problem) (3) ขั้นทำค ว าม เข้ าใจ ปั ญ ห า (Identify) (4 ) ขั้ น ด าเนิ น ก า ร ศึ กษ าค้ น ค ว้ า (Brainstorm solutions) (5) ขั้นสังเคราะห์ความรู้ (Make and test the best solution) (6) ขั้นสรุปและประเมินค่าของค าตอบ (Evaluate results) และ (7) ขั้นนำเสนอและประเมินผล (Share results) ผลการประเมินความเหมาะสมของรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุดและมีประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ เท่ากับ 85.67/83.33 3. การศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา
สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 พบว่า 3.1 ความสามารถในการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่ได้รับการจัดการเรียนรู้รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา หลังเรียนคิดเป็นร้อยละ 89.80 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ 3.2 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่ได้รับการจัดการเรียนรู้รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา หลังเรียน คิดเป็นร้อยละ
84.26 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ 4. นักเรียนมีความพึงพอใจต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาเคมีเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 อยู่ในระดับมากที่สุด