การพัฒนาศักยภาพครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้ Active Learning
ชื่อเรื่อง การพัฒนาศักยภาพครูเพื่อส่งเสริมความสามารถในการออกแบบการจัด
การเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์
นวัตกรรมของนักเรียนโรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่
การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม
ผู้วิจัย นายราเมศร์ รุ่งรวยศรี
ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะ ผู้อำนวยการชำนาญการ
โรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่
การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม
ปีที่วิจัย 2564
บทคัดย่อ
ในการวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยได้กำหนดความมุ่งหมายของการวิจัยเพื่อ 1) ศึกษาสภาพและปัญหาของครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียนโรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม 2) หาแนวทางการพัฒนาศักยภาพครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียนโรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม และ 3) ติดตามผลการพัฒนาศักยภาพครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียนโรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม กลุ่มเป้าหมายของการวิจัย ประกอบด้วย ผู้วิจัยและผู้ร่วมวิจัย จำนวน 7 คน และกลุ่มผู้ให้ข้อมูล 15 คน โดยใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ได้ดำเนินการ 2 วงรอบ ในแต่ละวงรอบ ประกอบไปด้วย 4 ขั้นตอน การวางแผน (Planning) การปฏิบัติการ (Action) การสังเกตการณ์ (Observation) และการสะท้อนกลับ (Reflection) เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบทดสอบก่อน-หลังการอบรมเชิงปฏิบัติการ แบบสัมภาษณ์ แบบประเมิน แบบสังเกตพฤติกรรม แบบประเมินแผนการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ แบบวัดความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรม แบบบันทึกการนิเทศ การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณใช้ค่าเฉลี่ย ร้อยละ และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน การตรวจสอบข้อมูลเชิงคุณภาพทำการวิเคราะห์เนื้อหา จัดหมวดหมู่ของเนื้อหา และนำเสนอข้อมูลเชิงพรรณนาวิเคราะห์
ผลการวิจัย พบว่า
1. สภาพและปัญหาของครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียนโรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม พบว่า ครูไม่มีความมั่นใจ ขาดการพัฒนาตนเองในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning ) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียน และขาดความเข้าใจในการส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมส่งผลให้ครูจัดการเรียนรู้ไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร
2. แนวทางการพัฒนาครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียน ในวงรอบที่ 1 ใช้แนวทางในการพัฒนา 3 แนวทาง 1) การอบรมเชิงปฏิบัติการ 2) การนิเทศภายใน และในวงรอบที่ 2 ใช้การนิเทศแบบประชุมเชิงนิเทศ
3. การติดตามผลการพัฒนาครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning ) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียน พบว่า ดำเนินการเป็น 2 วงรอบ ในวงรอบ ที่ 1 นั้น สามารถพัฒนาครูให้มีความรู้ความเข้าใจในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning ) ได้ แต่ยังพบว่า บางส่วนยังไม่เป็นที่พอใจ การดำเนินกิจกรรมบางอย่างไม่มีความเหมาะสม และเนื้อหาสาระไม่ต่อเนื่องกัน ผู้วิจัยและผู้ร่วมวิจัยได้ดำเนินการประชุมอีกครั้ง เพื่อร่วมกันวิเคราะห์ถึงจุดที่ยังบกพร่อง และเปิดโอกาสให้ทุกคนเสนอแนะถึงข้อที่ควรแก้ไข ที่จะนำไปใช้ในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning ) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียน เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นใช้การนิเทศภายในโดยการสังเกตและสอบถาม ผลปรากฏว่า ครูทั้ง 15 คน สามารถเขียนแผนและนำแผนการจัดการเรียนรู้ไปใช้จัดการเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสม และมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
การเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์
นวัตกรรมของนักเรียนโรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่
การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม
ผู้วิจัย นายราเมศร์ รุ่งรวยศรี
ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะ ผู้อำนวยการชำนาญการ
โรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่
การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม
ปีที่วิจัย 2564
บทคัดย่อ
ในการวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยได้กำหนดความมุ่งหมายของการวิจัยเพื่อ 1) ศึกษาสภาพและปัญหาของครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียนโรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม 2) หาแนวทางการพัฒนาศักยภาพครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียนโรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม และ 3) ติดตามผลการพัฒนาศักยภาพครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียนโรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม กลุ่มเป้าหมายของการวิจัย ประกอบด้วย ผู้วิจัยและผู้ร่วมวิจัย จำนวน 7 คน และกลุ่มผู้ให้ข้อมูล 15 คน โดยใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ได้ดำเนินการ 2 วงรอบ ในแต่ละวงรอบ ประกอบไปด้วย 4 ขั้นตอน การวางแผน (Planning) การปฏิบัติการ (Action) การสังเกตการณ์ (Observation) และการสะท้อนกลับ (Reflection) เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบทดสอบก่อน-หลังการอบรมเชิงปฏิบัติการ แบบสัมภาษณ์ แบบประเมิน แบบสังเกตพฤติกรรม แบบประเมินแผนการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ แบบวัดความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรม แบบบันทึกการนิเทศ การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณใช้ค่าเฉลี่ย ร้อยละ และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน การตรวจสอบข้อมูลเชิงคุณภาพทำการวิเคราะห์เนื้อหา จัดหมวดหมู่ของเนื้อหา และนำเสนอข้อมูลเชิงพรรณนาวิเคราะห์
ผลการวิจัย พบว่า
1. สภาพและปัญหาของครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียนโรงเรียนหลักสองส่งเสริมวิทยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสมุทรสาคร สมุทรสงคราม พบว่า ครูไม่มีความมั่นใจ ขาดการพัฒนาตนเองในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning ) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียน และขาดความเข้าใจในการส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมส่งผลให้ครูจัดการเรียนรู้ไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร
2. แนวทางการพัฒนาครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียน ในวงรอบที่ 1 ใช้แนวทางในการพัฒนา 3 แนวทาง 1) การอบรมเชิงปฏิบัติการ 2) การนิเทศภายใน และในวงรอบที่ 2 ใช้การนิเทศแบบประชุมเชิงนิเทศ
3. การติดตามผลการพัฒนาครูในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning ) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียน พบว่า ดำเนินการเป็น 2 วงรอบ ในวงรอบ ที่ 1 นั้น สามารถพัฒนาครูให้มีความรู้ความเข้าใจในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning ) ได้ แต่ยังพบว่า บางส่วนยังไม่เป็นที่พอใจ การดำเนินกิจกรรมบางอย่างไม่มีความเหมาะสม และเนื้อหาสาระไม่ต่อเนื่องกัน ผู้วิจัยและผู้ร่วมวิจัยได้ดำเนินการประชุมอีกครั้ง เพื่อร่วมกันวิเคราะห์ถึงจุดที่ยังบกพร่อง และเปิดโอกาสให้ทุกคนเสนอแนะถึงข้อที่ควรแก้ไข ที่จะนำไปใช้ในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning ) ที่ส่งเสริมความสามารถในการสร้างสรรค์นวัตกรรมของนักเรียน เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นใช้การนิเทศภายในโดยการสังเกตและสอบถาม ผลปรากฏว่า ครูทั้ง 15 คน สามารถเขียนแผนและนำแผนการจัดการเรียนรู้ไปใช้จัดการเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสม และมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น