การพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม
ชื่อวิจัย การพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียน
โรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2
ผู้วิจัย นางสาวชนัญชิดา คุณสุทธิ์
ปีที่วิจัย 2562 - 2563
บทคัดย่อ
การพัฒนารูปแบบครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานของการพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 2) เพื่อสร้างและพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 3) เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 และ 4) เพื่อประเมินรูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ จำนวน 245 คน ประกอบด้วย ครู จำนวน 10 คน (ไม่นับรวมผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 1 คน) คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 7 คน (ไม่นับรวมผู้แทนครูและผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 2 คน) ได้มาโดยการเทียบตารางของเครจซี่และมอร์แกน (Krejcie & Morgan) นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 จำนวน 114 คน และผู้ปกครองนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 จำนวน 114 คน ของโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 ปีการศึกษา 2563 ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Selecting) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) แบบสอบถามความคิดเห็น 2) แบบสัมภาษณ์ 3) แบบสนทนากลุ่ม และ4) แบบประเมินความเหมาะสม ความเป็นไปได้ ความถูกต้อง และความเป็นประโยชน์ การวิเคราะห์ข้อมูลวิเคราะห์โดยการหาค่าเฉลี่ย ( ) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) เพื่อนำข้อมูลสารสนเทศที่ได้เทียบกับวัตถุประสงค์ของการวิจัย
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานการพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 ปีการศึกษา 2562 พบว่า สภาพปัจจุบันในการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่ามีการดำเนินการอยู่ในระดับมากทั้ง 5 ด้าน ได้แก่ ด้านการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล ด้านการคัดกรองนักเรียน ด้านการส่งเสริมนักเรียน ด้านการป้องกันและแก้ไขปัญหา และด้านการส่งต่อนักเรียน ส่วนข้อมูลที่ได้จากการสนทนากลุ่มเกี่ยวกับปัญหาและแนวทางการพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน พบว่า ครูผู้สอน เห็นว่า การบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนยังมีปัญหาในการดำเนินงานที่ยังไม่ประสบผลสำเร็จเท่าที่ควร ส่งผลต่อพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์หลายอย่างของนักเรียนที่เป็นปัญหา ทั้งต่อตัวนักเรียนเอง เพื่อน ครู รวมถึงผู้ปกครอง โดยร่วมกันสรุปพฤติกรรมที่ควรเร่งแก้ไขที่คาดว่าจะส่งผลกระทบต่อตัวนักเรียนค่อนข้างมาก และอาจส่งผลกระทบต่อการเรียนของนักเรียน ได้แก่ การแต่งกายผิดระเบียบ การมาสาย หนีเรียน และแสดงกิริยาไม่ดีต่อครู ซึ่งผู้ร่วมสนทนาทุกคนมองว่าการพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม มีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง ที่จะนำมาใช้แก้ไขปัญหาต่าง ๆ เหล่านี้ เพราะเป็นระบบที่ทุกคนได้มีส่วนช่วยสอดส่องดูแลช่วยเหลือนักเรียนทั้งในด้านการเรียน สุขภาพ และพฤติกรรมที่มีความเสี่ยงต่าง ๆ ช่วยสร้างสัมพันธภาพที่ดีระหว่างครูที่ปรึกษากับนักเรียนและช่วยให้ครูรู้จักนักเรียนของตนเองมากขึ้นด้วย
2. ผลการสร้างและพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 ปีการศึกษา 2562 พบว่า รูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 ประกอบด้วย หลักการ วัตถุประสงค์ กระบวนการบริหาร เงื่อนไขความสำเร็จ และแนวการประเมิน ซึ่งกระบวนการบริหารงาน มี 4 ขั้นตอน คือ ขั้นสำรวจ (S : Survey) ขั้นสร้างความตระหนัก (A : Awareness) ขั้นนำสู่การปฏิบัติ (P: Process) และขั้นประเมินความสำเร็จ (ES: Evaluate Success) ผลการประเมินโดยผู้ทรงคุณวุฒิพบว่า รูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม มีความเหมาะสม ความถูกต้อง และความเป็นไปได้ในการนำไปใช้ประโยชน์ได้ คิดเป็นร้อยละ 100
3. ผลการใช้รูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 ปีการศึกษา 2563 พบประเด็นดังนี้
3.1 โรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 มีการดำเนินงานตามระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนได้ครอบคลุมทั้ง 5 กิจกรรม โดยด้านที่มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด คือ ด้านการส่งเสริมและพัฒนานักเรียน รองลงมาคือด้านการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล การคัดกรองนักเรียน การป้องกันและแก้ไขปัญหา และการส่งต่อนักเรียน
3.2 นักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 ที่ได้รับการดูแลช่วยเหลือนักเรียนตามรูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วมมีคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน รวมเฉลี่ย 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ ในปีการศึกษา 2563 เฉลี่ยร้อยละ 62.16
3.3 นักเรียนและโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 ได้รับรางวัลจากการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ในปีการศึกษา 2563 – 2564 ได้รับรางวัล จำนวน 24 รายการ เป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนด คือ มีจำนวนไม่น้อยกว่า 5 รายการ
4. ผลการประเมินรูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 พบประเด็นดังนี้
4.1 ผลการประเมินยืนยันด้านความเป็นประโยชน์ ความเป็นไปได้ ความเหมาะสมและความถูกต้องครอบคลุมของรูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 ตามความคิดเห็นของครูผู้สอน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานและผู้ปกครองนักเรียน โดยรวมพบว่า มีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด ( = 4.52, S.D. =0.51)
4.2 ความพึงพอใจของครูผู้สอน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานและผู้ปกครองนักเรียน ที่มีต่อรูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 โดยรวมอยู่ในระดับมาก ( = 4.48, S.D. = 0.50)
โรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2
ผู้วิจัย นางสาวชนัญชิดา คุณสุทธิ์
ปีที่วิจัย 2562 - 2563
บทคัดย่อ
การพัฒนารูปแบบครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานของการพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 2) เพื่อสร้างและพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 3) เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 และ 4) เพื่อประเมินรูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ จำนวน 245 คน ประกอบด้วย ครู จำนวน 10 คน (ไม่นับรวมผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 1 คน) คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 7 คน (ไม่นับรวมผู้แทนครูและผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 2 คน) ได้มาโดยการเทียบตารางของเครจซี่และมอร์แกน (Krejcie & Morgan) นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 จำนวน 114 คน และผู้ปกครองนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 จำนวน 114 คน ของโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 ปีการศึกษา 2563 ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Selecting) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) แบบสอบถามความคิดเห็น 2) แบบสัมภาษณ์ 3) แบบสนทนากลุ่ม และ4) แบบประเมินความเหมาะสม ความเป็นไปได้ ความถูกต้อง และความเป็นประโยชน์ การวิเคราะห์ข้อมูลวิเคราะห์โดยการหาค่าเฉลี่ย ( ) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) เพื่อนำข้อมูลสารสนเทศที่ได้เทียบกับวัตถุประสงค์ของการวิจัย
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานการพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 ปีการศึกษา 2562 พบว่า สภาพปัจจุบันในการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่ามีการดำเนินการอยู่ในระดับมากทั้ง 5 ด้าน ได้แก่ ด้านการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล ด้านการคัดกรองนักเรียน ด้านการส่งเสริมนักเรียน ด้านการป้องกันและแก้ไขปัญหา และด้านการส่งต่อนักเรียน ส่วนข้อมูลที่ได้จากการสนทนากลุ่มเกี่ยวกับปัญหาและแนวทางการพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน พบว่า ครูผู้สอน เห็นว่า การบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนยังมีปัญหาในการดำเนินงานที่ยังไม่ประสบผลสำเร็จเท่าที่ควร ส่งผลต่อพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์หลายอย่างของนักเรียนที่เป็นปัญหา ทั้งต่อตัวนักเรียนเอง เพื่อน ครู รวมถึงผู้ปกครอง โดยร่วมกันสรุปพฤติกรรมที่ควรเร่งแก้ไขที่คาดว่าจะส่งผลกระทบต่อตัวนักเรียนค่อนข้างมาก และอาจส่งผลกระทบต่อการเรียนของนักเรียน ได้แก่ การแต่งกายผิดระเบียบ การมาสาย หนีเรียน และแสดงกิริยาไม่ดีต่อครู ซึ่งผู้ร่วมสนทนาทุกคนมองว่าการพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม มีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง ที่จะนำมาใช้แก้ไขปัญหาต่าง ๆ เหล่านี้ เพราะเป็นระบบที่ทุกคนได้มีส่วนช่วยสอดส่องดูแลช่วยเหลือนักเรียนทั้งในด้านการเรียน สุขภาพ และพฤติกรรมที่มีความเสี่ยงต่าง ๆ ช่วยสร้างสัมพันธภาพที่ดีระหว่างครูที่ปรึกษากับนักเรียนและช่วยให้ครูรู้จักนักเรียนของตนเองมากขึ้นด้วย
2. ผลการสร้างและพัฒนารูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 ปีการศึกษา 2562 พบว่า รูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 ประกอบด้วย หลักการ วัตถุประสงค์ กระบวนการบริหาร เงื่อนไขความสำเร็จ และแนวการประเมิน ซึ่งกระบวนการบริหารงาน มี 4 ขั้นตอน คือ ขั้นสำรวจ (S : Survey) ขั้นสร้างความตระหนัก (A : Awareness) ขั้นนำสู่การปฏิบัติ (P: Process) และขั้นประเมินความสำเร็จ (ES: Evaluate Success) ผลการประเมินโดยผู้ทรงคุณวุฒิพบว่า รูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม มีความเหมาะสม ความถูกต้อง และความเป็นไปได้ในการนำไปใช้ประโยชน์ได้ คิดเป็นร้อยละ 100
3. ผลการใช้รูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 ปีการศึกษา 2563 พบประเด็นดังนี้
3.1 โรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 มีการดำเนินงานตามระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนได้ครอบคลุมทั้ง 5 กิจกรรม โดยด้านที่มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด คือ ด้านการส่งเสริมและพัฒนานักเรียน รองลงมาคือด้านการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล การคัดกรองนักเรียน การป้องกันและแก้ไขปัญหา และการส่งต่อนักเรียน
3.2 นักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 ที่ได้รับการดูแลช่วยเหลือนักเรียนตามรูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วมมีคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน รวมเฉลี่ย 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ ในปีการศึกษา 2563 เฉลี่ยร้อยละ 62.16
3.3 นักเรียนและโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 ได้รับรางวัลจากการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ในปีการศึกษา 2563 – 2564 ได้รับรางวัล จำนวน 24 รายการ เป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนด คือ มีจำนวนไม่น้อยกว่า 5 รายการ
4. ผลการประเมินรูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 พบประเด็นดังนี้
4.1 ผลการประเมินยืนยันด้านความเป็นประโยชน์ ความเป็นไปได้ ความเหมาะสมและความถูกต้องครอบคลุมของรูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 ตามความคิดเห็นของครูผู้สอน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานและผู้ปกครองนักเรียน โดยรวมพบว่า มีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด ( = 4.52, S.D. =0.51)
4.2 ความพึงพอใจของครูผู้สอน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานและผู้ปกครองนักเรียน ที่มีต่อรูปแบบการบริหารงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียนโรงเรียนนิคมพัฒนา 5 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาส เขต 2 โดยรวมอยู่ในระดับมาก ( = 4.48, S.D. = 0.50)