การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง จำนวนเชิงซ้อน
ชื่อเจ้าของผลงาน นางสาวสุพรรณิการ์ นามปัญญา ตำแหน่ง ครูผู้ช่วย
โรงเรียนเลาขวัญราษฎร์บำรุง อำเภอเลาขวัญ จังหวัดกาญจนบุรี
สังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากาญจนบุรี
โทรสาร 034-576211 โทรศัพท์มือถือ 098-1969084
Email address: tan27729@gmail.com
1. ความเป็นมาและความสำคัญของวิธีปฏิบัติงานที่เป็นเลิศ
ในศตวรรษที่ 21 จุดมุ่งหมายของการศึกษาต้องการพัฒนาคนในฐานะพลเมืองให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งร่างกายและจิตใจ สติปัญญา ความรู้และคุณธรรม มีจริยธรรมและวัฒนธรรมในการดำรงชีวิตอย่างสมดุล มีทักษะจำเป็นและสามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นอย่างมีความสุข มีภาวะผู้นำการเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต โดยเน้นการเรียนรู้เพื่อสร้างเสริมแรงบันดาลใจให้มีชีวิตอยู่อย่างมีความหมาย การเรียนรู้เพื่อบ่มเพาะความคิดสร้างสรรค์ ความสามารถในการรังสรรค์สิ่งใหม่ๆ การเรียนรู้เพื่อปลูกฝังจิตสาธารณะ ยึดประโยชน์ส่วนรวม และการเรียนรู้เพื่อการนำไปปฏิบัติ มุ่งสร้างการทำงานให้เกิดผลสัมฤทธิ์ เป็นพลเมืองที่มีคุณภาพ พึ่งพาตนเองได้ และดำเนินชีวิตอย่างมีความสุข มุ่งพัฒนาให้ผู้เรียนประสบความสำเร็จในการดำเนินชีวิตและการทำงานอย่างมีความสุข จึงให้ความสำคัญกับทักษะที่จำเป็นซึ่งประกอบด้วย การปรับตัว การคิดเป็นระบบ การสร้างสรรค์ การแก้ไขปัญหา และการทำงานร่วมกับคนอื่น ซึ่งเป็นทักษะที่นำไปใช้ได้ในสถานการณ์ที่แตกต่างกัน ตามแนวโน้มปัจจุบันที่คนรุ่นใหม่จะเปลี่ยนงานข้ามสาขาวิชาชีพที่หลากหลาย ซึ่งเป็นสิ่งที่ท้าทายความสามารถในการนำทักษะที่มีไปปรับใช้ในสภาพแวดล้อมใหม่ ๆ โดยคณิตศาสตร์มีบทบาทสำคัญยิ่งต่อความสำเร็จในการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 เนื่องจากคณิตศาสตร์ช่วยให้มนุษย์มีความความคิดสร้างสรรค์ คิดอย่างเป็นระบบ มีแบบแผน สามารถวิเคราะห์ปัญหาสถานการณ์ได้อย่างถี่ถ้วน รอบคอบ ช่วยให้คาดการณ์ วางแผน ตัดสินใจ แก้ปัญหาและนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างถูกต้องเหมาะสมและสามารถนำไปใช้ในชีวิตจริงได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งที่ผ่านมาคณิตศาสตร์ของประเทศไทยนั้นยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร การจัดการเรียนการสอนวิชาคณิตศาสตร์นี้ผู้เรียนส่วนใหญ่ประสบปัญหาทางการเรียนด้วยเหตุว่า คณิตศาสตร์มีลักษณะเป็นนามธรรม มีโครงสร้างซึ่งประกอบด้วยคำอนิยาม บทนิยาม สัจพจน์ และทฤษฎีบทคณิตศาสตร์มีความถูกต้องเที่ยงตรง มีความเป็นเหตุเป็นผล และเป็นระเบียบแบบแผน ทำให้ผู้เรียนส่วนใหญ่ไม่ชอบเรียนวิชาคณิตศาสตร์เพราะเนื้อหาบางบทเรียนซับซ้อนตอนยากไม่สามารถแก้โจทย์ปัญหาได้ เพราะไม่เข้าใจในทฤษฎีบท จึงเป็นเหตุให้ความสนใจของผู้เรียนลดลง ส่งผลให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ลดลง ซึ่งการทำให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่สูงขึ้น ต้องให้ความสำคัญกับรูปแบบการสอนที่หลากหลาย การปรับปรุงสื่อการสอนที่ดึงดูดความสนใจของผู้เรียน
จากการที่ผู้สอนได้เข้าปฏิบัติหน้าที่การสอนรายวิชาวิชาคณิตศาสตร์ ณ โรงเรียนเลาขวัญราษฎร์บำรุง
ซึ่งได้รับมอบหมายให้ปฏิบัติการสอนนักเรียนวิชาคณิตศาสตร์เพิ่มเติม (ค32202) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ในเรื่อง จำนวนเชิงซ้อน พบว่า นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ส่วนใหญ่มีคะแนนไม่ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 50 ซึ่งถือว่าไม่บรรลุตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ ผู้วิจัยพบสาเหตุของปัญหา คือ นักเรียนส่วนใหญ่ยังมีความคลาดเคลื่อนในเนื้อหา ซึ่งเกิดจากความรู้พื้นฐาน ความสามารถ และความสนใจที่แตกต่างกัน ทำให้การเรียนรู้ของแต่ละคนแตกต่างกัน อีกทั้งนักเรียนฝึกทำแบบฝึกหัดน้อย
ดังนั้นการจัดการเรียนการสอนโดยใช้ชุดแบบฝึกทักษะ จึงเป็นแนวทางที่จะช่วยพัฒนาศักยภาพทางผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนให้ดียิ่งขึ้น อีกทั้งยังสามารถประยุกต์ใช้กับรูปแบบหรือเทคนิคการจัดการเรียนรู้ได้หลากหลาย ทำให้การจัดการเรียนการสอนรายวิชาคณิตศาสตร์ให้มีความน่าสนใจมากยิ่งขึ้น
2. วัตถุประสงค์ของการดำเนินงาน
1. เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง จำนวนเชิงซ้อน ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
2. เพื่อพัฒนาความสามารถการแก้ปัญหาของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
3. เป้าหมายของการดำเนินงาน
เชิงปริมาณ
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง จำนวนเชิงซ้อน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 สูงกว่าเกณฑ์ร้อยละ 70
เชิงคุณภาพ
1. ความสามารถในการแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ดีขึ้นกว่าเดิม
2. นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีเจตคติที่ดีต่อรายวิชาคณิตศาสตร์
3. ขั้นตอนการดำเนินงาน
การวางแผน (Plan)
1). วิเคราะห์โครงสร้าง มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง 2560) และหลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนเลาขวัญราษฎร์บำรุง พุทธศักราช 2564 พร้อมทั้งศึกษาเนื้อหา เรื่อง จำนวนเชิงซ้อน จากหนังสือและเอกสารที่เกี่ยวข้อง
2). ศึกษาทฤษฎี แนวคิด และเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับชุดแบบฝึกทักษะ ตลอดจนวิเคราะห์ขั้นตอนการสร้างแบบฝึกทักษะ เพื่อเป็นแนวทางในการสร้างและพัฒนาแบบฝึกทักษะ ที่มีประสิทธิภาพ
ปฏิบัติตามแผน (Do)
1). ครูผู้สอนนำชุดแบบฝึกทักษะ เรื่อง จำนวนเชิงซ้อน ไปดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนกับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564 โรงเรียนเลาขวัญราษฎร์บำรุง
2). เมื่อนักเรียนทำกิจกรรมครบตามที่กำหนดในแผนการจัดการเรียนรู้ เรื่อง จำนวนเชิงซ้อน เรียบร้อยแล้ว ให้นักเรียนทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังการเรียนรู้ โดยใช้แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์เพิ่มเติม เรื่อง จำนวนเชิงซ้อน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ซึ่งเป็นแบบทดสอบแบบเลือกตอบ จำนวน 20 ข้อ
ตรวจสอบการปฏิบัติตามแผน (Check)
1. ผู้สอนนำผลคะแนนที่ได้จากการทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังจากเรียนรู้ไปตรวจสอบ วิเคราะห์ และแปลผลการดำเนินงาน
ปรับปรุงแก้ไขพัฒนาต่อเนื่อง (Act)
1). นำผลการวิเคราะห์มาพัฒนา ปรับปรุง และวางแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ต่อไป
4. ผลการดำเนินการ
4.1 ผลที่เกิดกับผู้เรียน
1). ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาคณิตศาสตร์เพิ่มเติม เรื่อง จำนวนเชิงซ้อนของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 สูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนด
2). ผู้เรียนมีทักษะ ความสามารถในการแก้ปัญหา พร้อมทั้งสามารถเชื่อมโยงความรู้ได้อย่างถูกวิธี
3). ผู้เรียนมีความรับผิดชอบต่องานที่ได้รับมอบหมาย ส่งงานตรงเวลามากขึ้น
4). ผู้เรียนเจตคติที่ดีต่อวิชาคณิตศาสตร์ กล้าแสดงความคิดเห็นมากยิ่งขึ้น
4.2 ผลที่เกิดกับครู
1). ครูผู้สอนมีสื่อที่สามารถใช้สำหรับจัดกิจรรมการเรียนการสอนกับเทคนิคหรือรูปแบบการสอนได้หลากหลาย
2). ครูมีแผนการจัดการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับโครงสร้างหลักสูตร ตัวชี้วัด/ผลการเรียนรู้ ที่เหมาะสมกับศักยภาพของผู้เรียน
3). เป็นแนวทางในการสร้างชุดแบบฝึกทักษะ สำหรับเนื้อหาบทเรียนในระดับชั้นอื่นให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
5. ปัจจัยความสำเร็จ
1). ผู้เรียนมีความกล้าแสดงออก สามารถแสดงความคิดเห็นได้อย่างมีเหตุผล และเป็นระบบ
2). ครูผู้สอนสามารถสร้างแรงบันดาลใจสำหรับผู้เรียนที่มีความสนใจที่จะเลือกศึกษาต่อในระดับอุดมศึกษาต่อไป
3). ผู้เรียนและครูผู้สอนมีส่วนร่วมในการออกแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เกิดความร่วมมือระหว่างครูผู้สอนและผู้เรียนในการดำเนินกิจกรรม ทำให้กิจกรรมลุล่วงไปได้ด้วยดี
6. บทเรียนที่ได้รับ
การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดยใช้ชุดแบบฝึกทักษะ เรื่อง จำนวนเชิงซ้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 เน้นการลงมือหาดำเนินการแก้ปัญหา เนื่องจากชุดแบบฝึกทักษะจะช่วยกระตุ้นทักษะการคิดวิเคราะห์ของผู้เรียน ทำให้ผู้เรียนสามารถพิจารณาโจทย์ปัญหาหรือสถานการณ์ได้เป็นลำดับขั้นตอน จึงนำไปสู่การแก้ปัญหา สามารถให้เหตุได้อย่างถูกต้อง ช่วยให้นักเรียนเข้าใจบทเรียนมากยิ่งขึ้น พร้อมทั้งเป็นการส่งเสริมให้ผู้เรียนได้แสดงความคิดเห็นในระหว่างการจัดการเรียนการสอน ทำให้ผู้เรียนเกิดเจตคติที่ดีต่อวิชาคณิตศาสตร์ ส่งผลต่อการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น