รูปแบบการบริหารสถานศึกษาสู่ความเป็นเลิศของโรงเรียนมาบตะโกพิทยาคม
ชื่อเรื่อง รูปแบบการบริหารสถานศึกษาสู่ความเป็นเลิศของโรงเรียนมาบตะโกพิทยาคม
สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมา
ผู้วิจัย นัทภา วรรณประพันธ์
ปีที่วิจัย 2564
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ใช้ระเบียบวิธีการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาสู่ความเป็นเลิศของโรงเรียนมาบตะโกพิทยาคม ภายใต้การดำเนินการ
4 ระยะ คือ ระยะที่ 1 เป็นการศึกษาแนวทางในการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษา
สู่ความเป็นเลิศ ระยะที่ 2 เป็นการพัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษา
สู่ความเป็นเลิศ ระยะที่ 3 เป็นการทดลองใช้รูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ และระยะที่ 4 เป็นการประเมินประสิทธิภาพของรูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ
ผลการวิจัยพบว่า
1. ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการบริหารสถานศึกษาสู่ความเป็นเลิศ คือ คุณภาพนักเรียน รองลงมาคือ การวางแผนกลยุทธ์ และภาวะผู้นำของผู้บริหาร ซึ่งถ้ามุ่งเน้นคุณภาพนักเรียนเป็นหลัก
ในการพัฒนาสมรรถนะพฤติกรรมการเรียนรู้เชื่อมโยงการวางแผนกลยุทธ์ และภาวะผู้นำของผู้บริหารจักส่งผลให้สถานศึกษาประสบความสำเร็จได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสภาพการบริหารจัดการสถานศึกษาของโรงเรียนมาบตะโกพิทยาคม พบว่า มีการดำเนินการยกระดับคุณภาพการศึกษา อยู่ในระดับมาก ส่วนแนวทางในการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ
จากการสัมภาษณ์ผู้บริหารศึกษา เอกสาร งานวิจัยในการพัฒนาสถานศึกษาสู่ความ
เป็นเลิศ พบว่า ประเด็นสำคัญใช้ในการบริหารสถานศึกษาสู่ความเป็นเลิศ คือ 1) วางแผนกลยุทธ์
2) การสร้างเครือข่าย 3) การใช้เทคนิคเชิงบริหาร 4) การให้ความสำคัญกับการสร้างความสัมพันธ์กับชุมชนและหน่วยงานอื่น 5) การจัดการเรียนรู้ที่เน้นนักเรียนเป็นสำคัญ 6) การเสริมสร้างศักยภาพ
ในองค์กร 7) การพัฒนาสถานศึกษาโดยยึดคุณภาพนักเรียนเป็นเป้าหมายสูงสุด 8) การสร้างทีมงาน
ที่มีประสิทธิภาพ
2. รูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ เป็นการเชื่อมโยงกับวงจรคุณภาพของเดมมิ่ง และการบริหารจัดการโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน ตามกระบวนการ
7 ขั้นตอน คือ 1) การบริหารจัดการ (Management) แบบมีส่วนร่วมภายใต้ยุทธศาสตร์การพัฒนาตามวิสัยทัศน์และพันธกิจของโรงเรียนผ่านการประชุมวางแผน โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการสถานศึกษาและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย มีส่วนร่วมในการดำเนินงาน 2) การสร้างจิตสำนึกในการรักองค์กรและหน้าที่ (Organization and Function Awareness) ให้กับบุคลากรในการจัดการศึกษา พร้อมทั้งเปิดโลกทัศน์และเสริมแรงทางบวกเพื่อมุ่งสู่การยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ
3) การระดมสมอง (Brainstorming) ด้วยการประชุมระดมความคิด ร่วมคิด วิเคราะห์ปัญหาและแนวทางในการบริหารงานให้ประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ที่กำหนด 4) การทำงานเป็นทีม (Teamwork) โดยกระจายอำนาจให้มีส่วนร่วมในการเป็นผู้นำทางวิชาการ 5) การมอบหมายงานและการประเมินผล (Assessment) เทียบกับเป้าหมายเพื่อพัฒนาต่อยอด 6) การแลกเปลี่ยนความรู้ (Knowledge Sharing) ในการถ่ายทอดองค์ความรู้และค้นหาแนวปฏิบัติที่ดี 7) ศึกษาผลผลิตและผลลัพธ์ (Output and Outcome) ในการบริหารจัดการสถานศึกษา
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศของโรงเรียนมาบตะโกพิทยาคม สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมา พบว่า
3.1 สมรรถนะในการจัดการเรียนรู้ของครูและบุคลากรทางการศึกษาหลังการพัฒนาสูงกว่าก่อนการพัฒนาด้วยรูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3.2 พฤติกรรมการเรียนรู้ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ในรายวิชาที่มีการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) หลังการพัฒนาสูงกว่าก่อนการพัฒนาด้วยรูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3.3 ความพึงพอใจของครู บุคลากรทางการศึกษา และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียของโรงเรียน
มาบตะโกพิทยาคม สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมา หลังการใช้รูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ โดยภาพรวมมีความพึงพอใจอยู่ในระดับ
มากที่สุด
4. ประสิทธิภาพการจัดการเรียนการสอนของครูหลังการพัฒนาด้วยรูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ พบว่า การพัฒนาประสิทธิภาพการจัดการเรียนการสอนของครูมีผลการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก
5. ประสิทธิผลในการบริหารจัดการสถานศึกษาหลังการพัฒนาด้วยรูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ พบว่า การบริหารจัดการสถานศึกษาโรงเรียนมาบตะโกพิทยาคมมีการพัฒนาไปในทิศทางที่ดีจนปรากฏเป็นผลงานดีเด่นที่ประสบผลสำเร็จเป็นที่ประจักษ์ ระดับประเทศ ได้แก่
1) รางวัลการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาดีเด่น ประจำปีการศึกษา 2562 ประเภทการพัฒนาคะแนนการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) สูงสูด สถานศึกษาขนาดกลาง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 คะแนนรวมทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ อันดับ 1
2) รางวัลการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาดีเด่น ประจำปีการศึกษา 2562 ประเภท
การพัฒนาคะแนนการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) สูงสูด สถานศึกษา
ขนาดกลาง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ อันดับ 1
3) รางวัลการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาดีเด่น ประจำปีการศึกษา 2562 ประเภท
การพัฒนาคะแนนการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) สูงสูด สถานศึกษา
ขนาดกลาง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย อันดับ 2
4) องค์กรที่มีวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ(Best Practice) ด้านการส่งเสริมสุขภาพทางกาย
เพื่อเด็กไทยสูง สมส่วน แข็งแรง IQ EQ ดี ภายใต้โครงการสานต่อ ChOPA & ChiPA Game สู่
การพัฒนาความฉลาดทางการเคลื่อนไหว (Physical Literacy) ในเด็กวัยเรียนและวัยรุ่น
5) รางวัลรองชนะเลิศ อันดับ 1 การแข่งขัน “นาฏมวยไทยอีซูซุ” รอบชิงชนะเลิศ โครงการ “รักชาติ รักษ์มวยไทย” ปีที่ 11 ณ ห้างสรรพสินค้าเดอะมอลล์งามวงศ์วาน กรุงเทพมหานคร
6) รางวัลชนะเลิศ การแข่งขัน “นาฏมวยไทยอีซูซุ” รอบคัดเลือก ระดับภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โครงการ “รักชาติ รักษ์มวยไทย” ปีที่ 10 ณ ศูนย์กีฬาในร่ม มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี
สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมา
ผู้วิจัย นัทภา วรรณประพันธ์
ปีที่วิจัย 2564
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ใช้ระเบียบวิธีการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาสู่ความเป็นเลิศของโรงเรียนมาบตะโกพิทยาคม ภายใต้การดำเนินการ
4 ระยะ คือ ระยะที่ 1 เป็นการศึกษาแนวทางในการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษา
สู่ความเป็นเลิศ ระยะที่ 2 เป็นการพัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษา
สู่ความเป็นเลิศ ระยะที่ 3 เป็นการทดลองใช้รูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ และระยะที่ 4 เป็นการประเมินประสิทธิภาพของรูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ
ผลการวิจัยพบว่า
1. ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการบริหารสถานศึกษาสู่ความเป็นเลิศ คือ คุณภาพนักเรียน รองลงมาคือ การวางแผนกลยุทธ์ และภาวะผู้นำของผู้บริหาร ซึ่งถ้ามุ่งเน้นคุณภาพนักเรียนเป็นหลัก
ในการพัฒนาสมรรถนะพฤติกรรมการเรียนรู้เชื่อมโยงการวางแผนกลยุทธ์ และภาวะผู้นำของผู้บริหารจักส่งผลให้สถานศึกษาประสบความสำเร็จได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสภาพการบริหารจัดการสถานศึกษาของโรงเรียนมาบตะโกพิทยาคม พบว่า มีการดำเนินการยกระดับคุณภาพการศึกษา อยู่ในระดับมาก ส่วนแนวทางในการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ
จากการสัมภาษณ์ผู้บริหารศึกษา เอกสาร งานวิจัยในการพัฒนาสถานศึกษาสู่ความ
เป็นเลิศ พบว่า ประเด็นสำคัญใช้ในการบริหารสถานศึกษาสู่ความเป็นเลิศ คือ 1) วางแผนกลยุทธ์
2) การสร้างเครือข่าย 3) การใช้เทคนิคเชิงบริหาร 4) การให้ความสำคัญกับการสร้างความสัมพันธ์กับชุมชนและหน่วยงานอื่น 5) การจัดการเรียนรู้ที่เน้นนักเรียนเป็นสำคัญ 6) การเสริมสร้างศักยภาพ
ในองค์กร 7) การพัฒนาสถานศึกษาโดยยึดคุณภาพนักเรียนเป็นเป้าหมายสูงสุด 8) การสร้างทีมงาน
ที่มีประสิทธิภาพ
2. รูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ เป็นการเชื่อมโยงกับวงจรคุณภาพของเดมมิ่ง และการบริหารจัดการโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน ตามกระบวนการ
7 ขั้นตอน คือ 1) การบริหารจัดการ (Management) แบบมีส่วนร่วมภายใต้ยุทธศาสตร์การพัฒนาตามวิสัยทัศน์และพันธกิจของโรงเรียนผ่านการประชุมวางแผน โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการสถานศึกษาและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย มีส่วนร่วมในการดำเนินงาน 2) การสร้างจิตสำนึกในการรักองค์กรและหน้าที่ (Organization and Function Awareness) ให้กับบุคลากรในการจัดการศึกษา พร้อมทั้งเปิดโลกทัศน์และเสริมแรงทางบวกเพื่อมุ่งสู่การยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ
3) การระดมสมอง (Brainstorming) ด้วยการประชุมระดมความคิด ร่วมคิด วิเคราะห์ปัญหาและแนวทางในการบริหารงานให้ประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ที่กำหนด 4) การทำงานเป็นทีม (Teamwork) โดยกระจายอำนาจให้มีส่วนร่วมในการเป็นผู้นำทางวิชาการ 5) การมอบหมายงานและการประเมินผล (Assessment) เทียบกับเป้าหมายเพื่อพัฒนาต่อยอด 6) การแลกเปลี่ยนความรู้ (Knowledge Sharing) ในการถ่ายทอดองค์ความรู้และค้นหาแนวปฏิบัติที่ดี 7) ศึกษาผลผลิตและผลลัพธ์ (Output and Outcome) ในการบริหารจัดการสถานศึกษา
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศของโรงเรียนมาบตะโกพิทยาคม สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมา พบว่า
3.1 สมรรถนะในการจัดการเรียนรู้ของครูและบุคลากรทางการศึกษาหลังการพัฒนาสูงกว่าก่อนการพัฒนาด้วยรูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3.2 พฤติกรรมการเรียนรู้ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ในรายวิชาที่มีการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) หลังการพัฒนาสูงกว่าก่อนการพัฒนาด้วยรูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3.3 ความพึงพอใจของครู บุคลากรทางการศึกษา และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียของโรงเรียน
มาบตะโกพิทยาคม สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมา หลังการใช้รูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ โดยภาพรวมมีความพึงพอใจอยู่ในระดับ
มากที่สุด
4. ประสิทธิภาพการจัดการเรียนการสอนของครูหลังการพัฒนาด้วยรูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ พบว่า การพัฒนาประสิทธิภาพการจัดการเรียนการสอนของครูมีผลการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก
5. ประสิทธิผลในการบริหารจัดการสถานศึกษาหลังการพัฒนาด้วยรูปแบบการบริหารสถานศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ พบว่า การบริหารจัดการสถานศึกษาโรงเรียนมาบตะโกพิทยาคมมีการพัฒนาไปในทิศทางที่ดีจนปรากฏเป็นผลงานดีเด่นที่ประสบผลสำเร็จเป็นที่ประจักษ์ ระดับประเทศ ได้แก่
1) รางวัลการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาดีเด่น ประจำปีการศึกษา 2562 ประเภทการพัฒนาคะแนนการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) สูงสูด สถานศึกษาขนาดกลาง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 คะแนนรวมทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ อันดับ 1
2) รางวัลการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาดีเด่น ประจำปีการศึกษา 2562 ประเภท
การพัฒนาคะแนนการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) สูงสูด สถานศึกษา
ขนาดกลาง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ อันดับ 1
3) รางวัลการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาดีเด่น ประจำปีการศึกษา 2562 ประเภท
การพัฒนาคะแนนการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) สูงสูด สถานศึกษา
ขนาดกลาง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย อันดับ 2
4) องค์กรที่มีวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ(Best Practice) ด้านการส่งเสริมสุขภาพทางกาย
เพื่อเด็กไทยสูง สมส่วน แข็งแรง IQ EQ ดี ภายใต้โครงการสานต่อ ChOPA & ChiPA Game สู่
การพัฒนาความฉลาดทางการเคลื่อนไหว (Physical Literacy) ในเด็กวัยเรียนและวัยรุ่น
5) รางวัลรองชนะเลิศ อันดับ 1 การแข่งขัน “นาฏมวยไทยอีซูซุ” รอบชิงชนะเลิศ โครงการ “รักชาติ รักษ์มวยไทย” ปีที่ 11 ณ ห้างสรรพสินค้าเดอะมอลล์งามวงศ์วาน กรุงเทพมหานคร
6) รางวัลชนะเลิศ การแข่งขัน “นาฏมวยไทยอีซูซุ” รอบคัดเลือก ระดับภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โครงการ “รักชาติ รักษ์มวยไทย” ปีที่ 10 ณ ศูนย์กีฬาในร่ม มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี