เผยแพร่ผลงานทางวิชาการ
ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดแก้ปัญหา
และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดแก้ปัญหา
และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
ผู้วิจัย นางซูฮานาฟียะห์ มูซอ ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
โรงเรียนเทศบาล ๑ (ถนนภูผาภักดี) เทศบาลเมืองนราธิวาส จังหวัดนราธิวาส
ปีที่ศึกษา พ.ศ. 2563
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมการคิด
แก้ปัญหา และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เพื่อสร้างรูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่เพื่อส่งเสริมการคิดแก้ปัญหา และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เพื่อทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่เพื่อส่งเสริมการคิดแก้ปัญหา และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่เพื่อส่งเสริมการคิดแก้ปัญหา และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เพื่อเปรียบเทียบการคิดแก้ปัญหา ก่อนและหลังการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่เพื่อส่งเสริมการคิดแก้ปัญหา และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ก่อนและหลังการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่เพื่อส่งเสริมการคิดแก้ปัญหา และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 และเพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่จัดการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่เพื่อส่งเสริมการคิดแก้ปัญหา และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนเทศบาล ๑ (ถนนภูผาภักดี) เทศบาลเมืองนราธิวาส จังหวัดนราธิวาส ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 28 คน ได้มาโดยสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Sampling) และ เครื่องมือการวิจัยประกอบด้วยเครื่องมือการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คือ รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมการคิดแก้ปัญหา และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เครื่องมือ การประเมิน คือ 1) แบบประเมินความคิดเห็นของครูที่มีต่อรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ และ 2) เครื่องมือประเมินนักเรียน ได้แก่ แบบทดสอบการคิดแก้ปัญหา แบบทดสอบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่มและแบบประเมินความพึงพอใจของนักเรียนต่อรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที (t-test) และข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน ซึ่งประกอบด้วยข้อมูลพื้นฐานเอกสารและข้อมูลพื้นฐาน
บุคคล จากข้อมูลดังกล่าวที่นำมาใช้กำหนดนิยาม ความสามารถ พฤติกรรมบ่งชี้ และแนวทางการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดแก้ปัญหาและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ได้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ คือ 1. หลักการ แนวคิดและทฤษฎีพื้นฐาน (Principle of the Model) 2. วัตถุประสงค์ของรูปแบบ (Objective of the Model) 3. ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ (Syntax of the Learning) ซึ่งออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ไว้ 5 ขั้นตอน ขั้นที่ 1 สร้างความสนใจ ขั้นที่ 2 ขั้นเผชิญปัญหา ขั้นที่ 3 ขั้นสังเคราะห์และเชื่อมโยงความรู้ ขั้นที่ 4 ขั้นบ่มเพาะความคิด ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินคุณค่าของความรู้ 4. ระบบสังคม (Social System) 5. หลักการตอบสนอง (Principle of Reaction) และ 6. ระบบสนับสนุน (Support System)
2. ผลการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดแก้ปัญหาและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ผลการประเมินความเหมาะสมของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดแก้ปัญหาและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยผู้เชี่ยวชาญ มีผลการประเมินโดยรวมเฉลี่ย 4.49 ( = 4.49, S.D. = 0.55) มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมาก ซึ่งเป็นค่าแสดงหลักฐานความเหมาะสมและความสอดคล้องที่มีค่าสูง สามารถนำไปใช้ในการทดลองได้ต่อไป
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดแก้ปัญหาและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 นักเรียนมีทักษะการคิดแก้ปัญหาและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเพิ่มขึ้นหลังจากได้รับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามตามรูปแบบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4. ผลการประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดแก้ปัญหาและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ให้ผลดังนี้
4.1 การคิดแก้ปัญหาวิทยาศาสตร์หลังใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดแก้ปัญหาและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 นักเรียนมีทักษะการคิดแก้ปัญหาวิทยาศาสตร์ สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4.2 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดแก้ปัญหาและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4.3 นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มีความพึงพอใจต่อจัดการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดแก้ปัญหาและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง การเปลี่ยนแปลงและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ในภาพรวมอยู่ในระดับ มาก