การพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมและจิตสาธารณะของนักเรียนโรงเรียนเทศบาลคำ
ผู้วิจัย นายไพศาล ศรีมาศ
ตำแหน่ง รองผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะ ผู้อำนวยการชำนาญการ
ปีที่พิมพ์ 2563
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งเหมายเพื่อ 1) ศึกษาสภาพและปัญหาคุณธรรม จริยธรรม
และจิตสาธารณะของนักเรียนโรงเรียนเทศบาลคำตากล้า อำเภอคำตากล้า จังหวัดสกลนคร
2) หาแนวทางการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมและจิตสาธารณะของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล
คำตากล้า อำเภอคำตกล้า จังหวัดสกลนคร 3) ติดตามและประเมินผลการดาเนินการพัฒนา
คุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียนโรงเรียนเทศบาลคำตากล้า อำเภอคำตากล้า
จังหวัดสกลนคร ใช้การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมโดยประกอบด้วย 4 ขั้นตอนคือ ขั้นวางแผน
ขั้นดำเนินการพัฒนา ขั้นสังเกตการณ์ และขั้นสะท้อนผล ซึ่งผู้มีส่วนร่วมในการวิจัยประกอบด้วย
ผู้วิจัย 1 คน ผู้ร่วมวิจัยจำนวน 5 คน กลุ่มเป้าหมาย นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1
จำนวน 127 คน และกลุ่มผู้ให้ข้อมูลจำนวน 54 คน ประกอบด้วย คณะกรรมการสถานศึกษา
ขั้นพื้นฐาน 6 คน ตัวแทนผู้ปกครอง 48 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลประกอบด้วย
การวิเคราะห์เอกสารการสังเกต การสัมภาษณ์ การสอบถาม สถิติที่ใช้ในการ วิเคราะห์ข้อมูลได้แก่
ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพและปัญหาคุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียน
1.1 สภาพคุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียนโรงเรียน
คำตากล้า อำเภอคำตากล้า จังหวัดสกลนคร จากการศึกษาเอกสารพบว่า จากการประเมิน
มาตรฐานการศึกษา ระดับการศึกษาประถมศึกษาปีที่ 1 ของสถานศึกษาสังกัดองค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่นมี 24 มาตรฐานมี 104 ตัวบ่งชี้พบว่า การประเมินด้านผลผลิต (ผู้เรียนและชุมชน)
มาตรฐานที่ 14 ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรมและค่านิยมที่พึงประสงค์มีระดับการประเมินไม่เป็น
ที่น่าพอใจ อยู่ในระดับพอใช้ จากการสัมภาษณ์ครูผู้สอน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน
และตัวแทนผู้ปกครอง เกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียนพบว่า คุณธรรม
จริยธรรม และจิตสาธารณะขั้นพื้นฐาน ใน 4 ด้าน คือ ด้านความมีวินัย ความประหยัด ความมีน้ำใจ
และจิตสาธารณะ เด็กส่วนใหญ่ ไม่ค่อยมีระเบียบ วินัย ไม่รู้จักการประหยัดหรืออดออม ไม่รักษาสิ่งของเครื่องใช้ทั้งของตนเองและของส่วน ชอบรังแกหรือแย่งขนมเพื่อน ไม่รู้จักการแบ่งปัน
สิ่งของแก่ผู้อื่น ใช้คำพูดหรือแสดงกิริยาไม่สุภาพ และไม่เหมาะสมกับวัย
1.2 ปัญหาที่ทำให้นักเรียนมีพฤติกรรมด้านคุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะ
ที่ไม่พึงประสงค์ พบว่าสาเหตุเกิดจากสภาพแวดล้อมและการเลี้ยงดูที่แตกต่างกัน ด้านครูผู้สอน
คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และผู้ปกครองนักเรียนขาดการประสานงาน และการมี
ส่วนร่วมที่ดี ด้านการจัดกิจกรรมที่จัดให้แก่นักเรียนไม่มีความหลากหลายน่าสนใจครูขาดรูปแบบ
เทคนิคและวิธีการสอน ตลอดจนความรู้ใหม่ๆ ในการปลูกฝังและพัฒนานักเรียน
2. แนวทางการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล
คำตากล้า อำเภอคำตาตล้า จัวหวัดสกลนครประกอบด้วย 1) การประชุมเชิงปฏิบัติการ 2) การศึกษา
ดูงานโรงเรียนต้นแบบ 3) จัดกิจกรรมปลูกฝังและพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม
3. ผลการติดตามและประเมินผลการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมและจิตสาธารณะของ
นักเรียน โรงเรียนเทศบาลคำตากล้า อำเภอคำตากล้า จังหวัดสกลนคร พบว่า ก่อนการดำเนินการ
พัฒนา จากการประเมินระดับความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานและตัวแทน
ผู้ปกครองโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน อยู่ในระดับมากจำนวน 1 ด้าน
คือ ด้านความมีน้ำใจ อยู่ในระดับปานกลางจำนวน 3 ด้าน คือ ด้านความมีวินัย ด้านจิตสาธารณะ
ด้านความประหยัด ตามลำดับ หลังการดำเนินการพัฒนา พฤติกรรมด้านคุณธรรม จริยธรรม
และจิตสาธารณะของนักเรียน จากการประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และตัวแทนผู้ปกครอง โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านอยู่ในระดับมากทุกด้าน เรียงตามลำดับจากค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อยคือ ความมีน้ำใจ การมีจิตสาธารณะ ความมีวินัย และประหยัด
ซึ่งสรุปได้ว่า พฤติกรรมคุณธรรมจริยธรรมและจิตสาธารณะของนักเรียนหลังการจัดกิจกรรมพัฒนา
ตามโครงการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียน มีการพัฒนาที่ดีขึ้น
อย่างต่อเนื่อง
ตำแหน่ง รองผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะ ผู้อำนวยการชำนาญการ
ปีที่พิมพ์ 2563
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งเหมายเพื่อ 1) ศึกษาสภาพและปัญหาคุณธรรม จริยธรรม
และจิตสาธารณะของนักเรียนโรงเรียนเทศบาลคำตากล้า อำเภอคำตากล้า จังหวัดสกลนคร
2) หาแนวทางการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมและจิตสาธารณะของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล
คำตากล้า อำเภอคำตกล้า จังหวัดสกลนคร 3) ติดตามและประเมินผลการดาเนินการพัฒนา
คุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียนโรงเรียนเทศบาลคำตากล้า อำเภอคำตากล้า
จังหวัดสกลนคร ใช้การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมโดยประกอบด้วย 4 ขั้นตอนคือ ขั้นวางแผน
ขั้นดำเนินการพัฒนา ขั้นสังเกตการณ์ และขั้นสะท้อนผล ซึ่งผู้มีส่วนร่วมในการวิจัยประกอบด้วย
ผู้วิจัย 1 คน ผู้ร่วมวิจัยจำนวน 5 คน กลุ่มเป้าหมาย นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1
จำนวน 127 คน และกลุ่มผู้ให้ข้อมูลจำนวน 54 คน ประกอบด้วย คณะกรรมการสถานศึกษา
ขั้นพื้นฐาน 6 คน ตัวแทนผู้ปกครอง 48 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลประกอบด้วย
การวิเคราะห์เอกสารการสังเกต การสัมภาษณ์ การสอบถาม สถิติที่ใช้ในการ วิเคราะห์ข้อมูลได้แก่
ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพและปัญหาคุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียน
1.1 สภาพคุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียนโรงเรียน
คำตากล้า อำเภอคำตากล้า จังหวัดสกลนคร จากการศึกษาเอกสารพบว่า จากการประเมิน
มาตรฐานการศึกษา ระดับการศึกษาประถมศึกษาปีที่ 1 ของสถานศึกษาสังกัดองค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่นมี 24 มาตรฐานมี 104 ตัวบ่งชี้พบว่า การประเมินด้านผลผลิต (ผู้เรียนและชุมชน)
มาตรฐานที่ 14 ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรมและค่านิยมที่พึงประสงค์มีระดับการประเมินไม่เป็น
ที่น่าพอใจ อยู่ในระดับพอใช้ จากการสัมภาษณ์ครูผู้สอน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน
และตัวแทนผู้ปกครอง เกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียนพบว่า คุณธรรม
จริยธรรม และจิตสาธารณะขั้นพื้นฐาน ใน 4 ด้าน คือ ด้านความมีวินัย ความประหยัด ความมีน้ำใจ
และจิตสาธารณะ เด็กส่วนใหญ่ ไม่ค่อยมีระเบียบ วินัย ไม่รู้จักการประหยัดหรืออดออม ไม่รักษาสิ่งของเครื่องใช้ทั้งของตนเองและของส่วน ชอบรังแกหรือแย่งขนมเพื่อน ไม่รู้จักการแบ่งปัน
สิ่งของแก่ผู้อื่น ใช้คำพูดหรือแสดงกิริยาไม่สุภาพ และไม่เหมาะสมกับวัย
1.2 ปัญหาที่ทำให้นักเรียนมีพฤติกรรมด้านคุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะ
ที่ไม่พึงประสงค์ พบว่าสาเหตุเกิดจากสภาพแวดล้อมและการเลี้ยงดูที่แตกต่างกัน ด้านครูผู้สอน
คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และผู้ปกครองนักเรียนขาดการประสานงาน และการมี
ส่วนร่วมที่ดี ด้านการจัดกิจกรรมที่จัดให้แก่นักเรียนไม่มีความหลากหลายน่าสนใจครูขาดรูปแบบ
เทคนิคและวิธีการสอน ตลอดจนความรู้ใหม่ๆ ในการปลูกฝังและพัฒนานักเรียน
2. แนวทางการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล
คำตากล้า อำเภอคำตาตล้า จัวหวัดสกลนครประกอบด้วย 1) การประชุมเชิงปฏิบัติการ 2) การศึกษา
ดูงานโรงเรียนต้นแบบ 3) จัดกิจกรรมปลูกฝังและพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม
3. ผลการติดตามและประเมินผลการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมและจิตสาธารณะของ
นักเรียน โรงเรียนเทศบาลคำตากล้า อำเภอคำตากล้า จังหวัดสกลนคร พบว่า ก่อนการดำเนินการ
พัฒนา จากการประเมินระดับความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานและตัวแทน
ผู้ปกครองโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน อยู่ในระดับมากจำนวน 1 ด้าน
คือ ด้านความมีน้ำใจ อยู่ในระดับปานกลางจำนวน 3 ด้าน คือ ด้านความมีวินัย ด้านจิตสาธารณะ
ด้านความประหยัด ตามลำดับ หลังการดำเนินการพัฒนา พฤติกรรมด้านคุณธรรม จริยธรรม
และจิตสาธารณะของนักเรียน จากการประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และตัวแทนผู้ปกครอง โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านอยู่ในระดับมากทุกด้าน เรียงตามลำดับจากค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อยคือ ความมีน้ำใจ การมีจิตสาธารณะ ความมีวินัย และประหยัด
ซึ่งสรุปได้ว่า พฤติกรรมคุณธรรมจริยธรรมและจิตสาธารณะของนักเรียนหลังการจัดกิจกรรมพัฒนา
ตามโครงการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม และจิตสาธารณะของนักเรียน มีการพัฒนาที่ดีขึ้น
อย่างต่อเนื่อง