การพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ
ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ
เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับ
นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3
ผู้วิจัย นางรัตนรัตน์ ธนกาญจน์สิริภัค
สถานศึกษา โรงเรียนเทศบาล 1 “สุรินทร์วิทยาคม” เทศบาลเมืองสุรินทร์
จังหวัดสุรินทร์
ปีที่วิจัย ปีการศึกษา 2563
บทคัดย่อ
การพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 โรงเรียนเทศบาล 1 “สุรินทร์วิทยาคม” สังกัดกองการศึกษา เทศบาลเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ปีการศึกษา 2563 เป็นการวิจัยและพัฒนา (research and development) ซึ่งประกอบไปด้วย 4 ขั้นตอน คือ 1) การวิจัย (Research) :การศึกษาข้อมูลพื้นฐานการพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 2) การพัฒนา (Development) : การพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 3) การวิจัย (Research) : การศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 4) การพัฒนา (Development) : การประเมินผลและปรับปรุงรูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3
กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ นักเรียนปฐมวัยชั้นอนุบาลปีที่ 3/4 โรงเรียนเทศบาล 1 “สุรินทร์วิทยาคม” เทศบาลเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 26 คน แบบแผนในการวิจัย ใช้การทดลองแบบ แผนการทดลอง One Group Pre –test Design โดยการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling)
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1) แผนการจัดประสบการณ์การเรียนรู้
แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 เป็นแผนการจัดประสบการณ์ จำนวน 15 แผน 2) แบบทดสอบเพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เป็นแบบประเมินเพื่อเสริมสร้างทักษะทางวิทยาศาสตร์สำหรับนักเรียน อายุ 5-6 ปี ลักษณะข้อสอบเป็นสถานการณ์ประกอบรูปภาพ 4 ชุด จำนวน 20 ข้อ ประกอบด้วย ชุดที่ 1 ทักษะการสังเกต ชุดที่ 2 ทักษะการจำแนกประเภท ชุดที่ 3 ทักษะการวัด ชุดที่ 4 ทักษะการสื่อความหมาย 3) แบบสอบถามความพึงพอใจในการเรียน เป็นแบบสอบถาม เป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) จำนวน 1 ชุด 10 ข้อ มุ่งพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนทางวิทยาศาสตร์ โดยการศึกษาหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 และหลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนเทศบาล 1 “สุรินทร์วิทยาคม” ระดับปฐมวัย หนังสือ เอกสาร ตำรา ความคิดเห็นและข้อมูลพื้นฐานต่าง ๆ แบบประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ แบบสอบถามความพึงพอใจ เกี่ยวกับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 แล้วนำมาพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 มีเนื้อหา จำนวน 3 หน่วย 15 กิจกรรม คือ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง สัมผัสนิดคิดเรียนรู้ กิจกรรมที่ 1 ตาของฉันนั้นสดใส กิจกรรมที่ 2 จมูกมีไว้ใช้ดมกลิ่น กิจกรรมที่ 3 หูฟังเสียงให้ได้ยิน กิจกรรมที่ 4 ลิ้นชิมรสให้รู้ดี กิจกรรมที่ 5 มือไว้คลำทำให้รู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่องคุณหนูรักต้นไม้ กิจกรรมที่ 6 ต้นไม้นี้เป็นที่รัก กิจกรรมที่7 ปลูกผักนะคุณหนู กิจกรรมที่ 8 รากดูดน้ำเลี้ยงต้นใบให้เชิดชู กิจกรรมที่ 9 มาเรียนรู้ใบไม้ใช้เป็นยา กิจกรรมที่ 10 สีสันสวยปลอดภัยใครช่างคิด หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 เรื่องน้ำแสนวิเศษ กิจกรรมที่ 11 ช่วยบอกนิดน้ำมาจากแห่งไหน กิจกรรมที่ 12 จมหรือลอยพิสูจน์หน่อยเป็นไร กิจกรรมที่ 13 น้ำเปลี่ยนไปตามรูปร่างช่างอัศจรรย์ กิจกรรมที่ 14 น้ำฟองสบู่ดูเพลินเกินเสกสรร กิจกรรมที่ 15 น้ำมีคุณต่อเรามากมายครัน ซึ่งในการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 ประกอบด้วยส่วนหน้า ได้แก่ คำนำ วัตถุประสงค์ การออกแบบการเรียนรู้ คำชี้แจงในการใช้คู่มือครู บทบาทของครู แผนการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ คู่มือการประเมิน แบบประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ตัวอย่าง ภาพสถานการณ์ประกอบคำถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการใช้ค่าสถิติ ร้อยละ (%) ค่าเฉลี่ย ( ) ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ค่าทดสอบค่าที (t-test) แบบ dependent และการวิเคราะห์เนื้อหา (content analysis) แล้วนำเสนอแบบพรรณาความและตาราง
สรุปผลการวิจัย
จากการวิจัยครั้งนี้สามารถสรุปได้ ดังนี้
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับรูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้
แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3
ที่ได้รับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ ด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ดังนี้
1.1 ผลการศึกษาแนวคิด ทฤษฎี งานวิจัยและเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 พบว่า การจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 เป็นนวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษาที่มีความเหมาะสมที่จะนำไปจัดประสบการณ์การเรียนรู้ได้เป็นอย่างดี เพราะการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 สามารถช่วยพัฒนาทักษะการเรียนได้และยังช่วยอำนวยความสะดวกแก่ครู นอกจากนี้การจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 ยังสามารถประเมินทักษะพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งทำให้มีความเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ นักเรียนได้รับการพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ หลังจากการจัดประสบการณ์
1.2 ผลการวิเคราะห์หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 พบว่า หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย เป็นหลักสูตรที่พัฒนาเด็กตั้งแต่แรกเกิดถึง 6 ปี บนพื้นฐานการอบรมเลี้ยงดูและการส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ที่สนองต่อธรรมชาติและพัฒนาการของเด็กแต่ละคน ตามศักยภาพภายใต้บริบทของสังคม–วัฒนธรรมที่เด็กอาศัยอยู่ ด้วยความรัก ความเอื้ออาทร และความเข้าใจของทุกคน เพื่อสร้างรากฐานคุณภาพชีวิตให้พัฒนาเด็กไปสู่ความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์เกิดคุณค่าต่อตนเองและสังคม นอกจากนี้หลักสูตรการศึกษาปฐมวัยสำหรับเด็กอายุ 3– 6ปี มุ่งให้เด็กมีพัฒนาการด้านร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคมและสติปัญญาที่เหมาะสมกับวัย ความสามารถและความแตกต่างระหว่างบุคคล จึงกำหนดจุดหมายซึ่งถือเป็นมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงค์ ร่างกายเจริญเติบโตตามวัย และมีสุขนิสัยที่ดี กล้ามเนื้อใหญ่และกล้ามเนื้อเล็กแข็งแรงใช้อย่างคล่องแคล่วและประสานสัมพันธ์กัน มีสุขภาพจิตดีและมีความสุข มีคุณธรรม จริยธรรม และมีจิตใจที่ดีงาม ชื่นชมและแสดงออกทางศิลปะ ดนตรี การเคลื่อนไหวและรักการออกกำลังกาย ช่วยเหลือตนเองได้เหมาะสม กับวัย รักธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม วัฒนธรรมและความเป็นไทย อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุขและปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของสังคมในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข ใช้ภาษาสื่อสารได้เหมาะสมกับวัย มีความสามารถในการคิดและการแก้ปัญหาได้เหมาะสมกับวัย มีจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์มีเจตคติที่ดีต่อการเรียนรู้ และมีทักษะในการแสวงหาความรู้ ผลการศึกษาความคิดเห็นและความต้องการของผู้บริหารสถานศึกษา ศึกษานิเทศก์ ครูผู้สอน ผู้ปกครอง ประธานกรรมการสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษา และนักเรียนเกี่ยวกับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 พบว่า ผู้เรียนและผู้ที่เกี่ยวข้องเห็นว่า รูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 ควรใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย มีตัวอย่าง ลักษณะของกิจกรรมที่ชัดเจน รูปภาพสวยสีสันเหมาะสมกับเด็กปฐมวัย กิจกรรมมีการเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ การวัดผลและประเมินผลตรงตามจุดประสงค์ นอกจากเนื้อหาในหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 แล้วควรเพิ่มเติมหรือแทรกเนื้อหาให้สอดคล้องกับการนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ในทุกกิจกรรมทั้ง 15 กิจกรรม การนำการจัดประสบการณ์กิจกรรมกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ไปใช้ โดยการจัดเป็นกลุ่ม 4-5 คน เรียนรู้จากแหล่งเรียนรู้ เรียนรู้ด้วยตนเองเป็นรายบุคคล เรียนรู้แบบกลุ่มย่อย 2 คน มีการวัดผลและประเมินผลครอบคลุมด้านความรู้ ทักษะกระบวนการและเจตคติ โดยใช้เครื่องมือที่หลากหลาย เช่น หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่องสัมผัสนิดคิดเรียนรู้ กิจกรรมที่ 1 กิจกรรมตาของฉันนั้นสดใส การมองเห็น เครื่องมือที่ใช้ เพลงตา เครื่องเคาะจังหวะ ปริศนาคำทาย ไม้บล็อก กระจก กล่อง ไฟฉาย เทปกาว กระดาษ A4 สีน้ำ พู่กัน นอกจากนี้การจัดกิจกรรมในแต่ละกิจกรรมก็จะใช้เครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ที่สอดคล้องกับการจัดกิจกรรมในแต่ละกิจกรรม
2. ผลการพัฒนาและหาประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้
แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 ตามเกณฑ์มาตรฐาน 80/80 พบว่า
2.1 ประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 ที่ผู้วิจัยสร้างและพัฒนาขึ้น มีประสิทธิภาพ เท่ากับ 83.02/82.69 มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์และสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนด
2.2 ผลการทดสอบเพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ประเมินก่อนและหลังการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 การทดสอบหลังการจัดประสบการณ์ ("X" ̅ =16.53 , S.D. = 1.18) คิดเป็นร้อยละ 82.69 ก่อนการจัดประสบการณ์ ("X" ̅ =9.92 , S.D. = 1.76) คิดเป็นร้อยละ 49.62 การทดสอบหลังจัดประสบการณ์สูงกว่าก่อนการจัดประสบการณ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .01 โดยมีค่า t เท่ากับ 16.52*
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 กับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3/4 จำนวน 26 คน ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 โรงเรียนเทศบาล 1“สุรินทร์วิทยาคม” เทศบาลเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ จำนวน 26 คน จำนวน 15 ชั่วโมง ไม่รวมการทดสอบเพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ พบว่า นักเรียนส่วนใหญ่ร่วมกิจกรรม มีความสนใจ กระตือรือร้น มีความสุข สนุกกับการเรียน มีความรับผิดชอบในการเรียนรู้ มีทักษะการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง กิจกรรมกระบวนการทางวิทยาศาสตร์แบบบูรณาการที่นำมาจัดประสบการณ์เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงมาประกอบการเรียนรู้
4. ผลการประเมินความพึงพอใจในการเรียนโดยใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์
การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียน
ชั้นอนุบาลปีที่ 3 ที่ได้รับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการด้วยกระบวนการวิทยาศาสตร์ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก ( = 2.52 , S.D.= 0.69) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.69 แสดงว่า นักเรียนมีความพึงพอใจมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อนักเรียนมีความพึงพอใจมาก จำนวน 6 ข้อ
พึงพอใจปานกลาง จำนวน 4 ข้อ
เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับ
นักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3
ผู้วิจัย นางรัตนรัตน์ ธนกาญจน์สิริภัค
สถานศึกษา โรงเรียนเทศบาล 1 “สุรินทร์วิทยาคม” เทศบาลเมืองสุรินทร์
จังหวัดสุรินทร์
ปีที่วิจัย ปีการศึกษา 2563
บทคัดย่อ
การพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 โรงเรียนเทศบาล 1 “สุรินทร์วิทยาคม” สังกัดกองการศึกษา เทศบาลเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ปีการศึกษา 2563 เป็นการวิจัยและพัฒนา (research and development) ซึ่งประกอบไปด้วย 4 ขั้นตอน คือ 1) การวิจัย (Research) :การศึกษาข้อมูลพื้นฐานการพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 2) การพัฒนา (Development) : การพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 3) การวิจัย (Research) : การศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 4) การพัฒนา (Development) : การประเมินผลและปรับปรุงรูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3
กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ นักเรียนปฐมวัยชั้นอนุบาลปีที่ 3/4 โรงเรียนเทศบาล 1 “สุรินทร์วิทยาคม” เทศบาลเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 26 คน แบบแผนในการวิจัย ใช้การทดลองแบบ แผนการทดลอง One Group Pre –test Design โดยการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling)
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1) แผนการจัดประสบการณ์การเรียนรู้
แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 เป็นแผนการจัดประสบการณ์ จำนวน 15 แผน 2) แบบทดสอบเพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เป็นแบบประเมินเพื่อเสริมสร้างทักษะทางวิทยาศาสตร์สำหรับนักเรียน อายุ 5-6 ปี ลักษณะข้อสอบเป็นสถานการณ์ประกอบรูปภาพ 4 ชุด จำนวน 20 ข้อ ประกอบด้วย ชุดที่ 1 ทักษะการสังเกต ชุดที่ 2 ทักษะการจำแนกประเภท ชุดที่ 3 ทักษะการวัด ชุดที่ 4 ทักษะการสื่อความหมาย 3) แบบสอบถามความพึงพอใจในการเรียน เป็นแบบสอบถาม เป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) จำนวน 1 ชุด 10 ข้อ มุ่งพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนทางวิทยาศาสตร์ โดยการศึกษาหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 และหลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนเทศบาล 1 “สุรินทร์วิทยาคม” ระดับปฐมวัย หนังสือ เอกสาร ตำรา ความคิดเห็นและข้อมูลพื้นฐานต่าง ๆ แบบประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ แบบสอบถามความพึงพอใจ เกี่ยวกับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 แล้วนำมาพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 มีเนื้อหา จำนวน 3 หน่วย 15 กิจกรรม คือ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง สัมผัสนิดคิดเรียนรู้ กิจกรรมที่ 1 ตาของฉันนั้นสดใส กิจกรรมที่ 2 จมูกมีไว้ใช้ดมกลิ่น กิจกรรมที่ 3 หูฟังเสียงให้ได้ยิน กิจกรรมที่ 4 ลิ้นชิมรสให้รู้ดี กิจกรรมที่ 5 มือไว้คลำทำให้รู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่องคุณหนูรักต้นไม้ กิจกรรมที่ 6 ต้นไม้นี้เป็นที่รัก กิจกรรมที่7 ปลูกผักนะคุณหนู กิจกรรมที่ 8 รากดูดน้ำเลี้ยงต้นใบให้เชิดชู กิจกรรมที่ 9 มาเรียนรู้ใบไม้ใช้เป็นยา กิจกรรมที่ 10 สีสันสวยปลอดภัยใครช่างคิด หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 เรื่องน้ำแสนวิเศษ กิจกรรมที่ 11 ช่วยบอกนิดน้ำมาจากแห่งไหน กิจกรรมที่ 12 จมหรือลอยพิสูจน์หน่อยเป็นไร กิจกรรมที่ 13 น้ำเปลี่ยนไปตามรูปร่างช่างอัศจรรย์ กิจกรรมที่ 14 น้ำฟองสบู่ดูเพลินเกินเสกสรร กิจกรรมที่ 15 น้ำมีคุณต่อเรามากมายครัน ซึ่งในการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 ประกอบด้วยส่วนหน้า ได้แก่ คำนำ วัตถุประสงค์ การออกแบบการเรียนรู้ คำชี้แจงในการใช้คู่มือครู บทบาทของครู แผนการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ คู่มือการประเมิน แบบประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ตัวอย่าง ภาพสถานการณ์ประกอบคำถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการใช้ค่าสถิติ ร้อยละ (%) ค่าเฉลี่ย ( ) ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ค่าทดสอบค่าที (t-test) แบบ dependent และการวิเคราะห์เนื้อหา (content analysis) แล้วนำเสนอแบบพรรณาความและตาราง
สรุปผลการวิจัย
จากการวิจัยครั้งนี้สามารถสรุปได้ ดังนี้
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับรูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้
แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3
ที่ได้รับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ ด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ดังนี้
1.1 ผลการศึกษาแนวคิด ทฤษฎี งานวิจัยและเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 พบว่า การจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 เป็นนวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษาที่มีความเหมาะสมที่จะนำไปจัดประสบการณ์การเรียนรู้ได้เป็นอย่างดี เพราะการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 สามารถช่วยพัฒนาทักษะการเรียนได้และยังช่วยอำนวยความสะดวกแก่ครู นอกจากนี้การจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 ยังสามารถประเมินทักษะพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งทำให้มีความเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ นักเรียนได้รับการพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ หลังจากการจัดประสบการณ์
1.2 ผลการวิเคราะห์หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 พบว่า หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย เป็นหลักสูตรที่พัฒนาเด็กตั้งแต่แรกเกิดถึง 6 ปี บนพื้นฐานการอบรมเลี้ยงดูและการส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ที่สนองต่อธรรมชาติและพัฒนาการของเด็กแต่ละคน ตามศักยภาพภายใต้บริบทของสังคม–วัฒนธรรมที่เด็กอาศัยอยู่ ด้วยความรัก ความเอื้ออาทร และความเข้าใจของทุกคน เพื่อสร้างรากฐานคุณภาพชีวิตให้พัฒนาเด็กไปสู่ความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์เกิดคุณค่าต่อตนเองและสังคม นอกจากนี้หลักสูตรการศึกษาปฐมวัยสำหรับเด็กอายุ 3– 6ปี มุ่งให้เด็กมีพัฒนาการด้านร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคมและสติปัญญาที่เหมาะสมกับวัย ความสามารถและความแตกต่างระหว่างบุคคล จึงกำหนดจุดหมายซึ่งถือเป็นมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงค์ ร่างกายเจริญเติบโตตามวัย และมีสุขนิสัยที่ดี กล้ามเนื้อใหญ่และกล้ามเนื้อเล็กแข็งแรงใช้อย่างคล่องแคล่วและประสานสัมพันธ์กัน มีสุขภาพจิตดีและมีความสุข มีคุณธรรม จริยธรรม และมีจิตใจที่ดีงาม ชื่นชมและแสดงออกทางศิลปะ ดนตรี การเคลื่อนไหวและรักการออกกำลังกาย ช่วยเหลือตนเองได้เหมาะสม กับวัย รักธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม วัฒนธรรมและความเป็นไทย อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุขและปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของสังคมในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข ใช้ภาษาสื่อสารได้เหมาะสมกับวัย มีความสามารถในการคิดและการแก้ปัญหาได้เหมาะสมกับวัย มีจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์มีเจตคติที่ดีต่อการเรียนรู้ และมีทักษะในการแสวงหาความรู้ ผลการศึกษาความคิดเห็นและความต้องการของผู้บริหารสถานศึกษา ศึกษานิเทศก์ ครูผู้สอน ผู้ปกครอง ประธานกรรมการสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษา และนักเรียนเกี่ยวกับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 พบว่า ผู้เรียนและผู้ที่เกี่ยวข้องเห็นว่า รูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 ควรใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย มีตัวอย่าง ลักษณะของกิจกรรมที่ชัดเจน รูปภาพสวยสีสันเหมาะสมกับเด็กปฐมวัย กิจกรรมมีการเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ การวัดผลและประเมินผลตรงตามจุดประสงค์ นอกจากเนื้อหาในหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 แล้วควรเพิ่มเติมหรือแทรกเนื้อหาให้สอดคล้องกับการนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ในทุกกิจกรรมทั้ง 15 กิจกรรม การนำการจัดประสบการณ์กิจกรรมกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ไปใช้ โดยการจัดเป็นกลุ่ม 4-5 คน เรียนรู้จากแหล่งเรียนรู้ เรียนรู้ด้วยตนเองเป็นรายบุคคล เรียนรู้แบบกลุ่มย่อย 2 คน มีการวัดผลและประเมินผลครอบคลุมด้านความรู้ ทักษะกระบวนการและเจตคติ โดยใช้เครื่องมือที่หลากหลาย เช่น หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่องสัมผัสนิดคิดเรียนรู้ กิจกรรมที่ 1 กิจกรรมตาของฉันนั้นสดใส การมองเห็น เครื่องมือที่ใช้ เพลงตา เครื่องเคาะจังหวะ ปริศนาคำทาย ไม้บล็อก กระจก กล่อง ไฟฉาย เทปกาว กระดาษ A4 สีน้ำ พู่กัน นอกจากนี้การจัดกิจกรรมในแต่ละกิจกรรมก็จะใช้เครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ที่สอดคล้องกับการจัดกิจกรรมในแต่ละกิจกรรม
2. ผลการพัฒนาและหาประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้
แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 ตามเกณฑ์มาตรฐาน 80/80 พบว่า
2.1 ประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 ที่ผู้วิจัยสร้างและพัฒนาขึ้น มีประสิทธิภาพ เท่ากับ 83.02/82.69 มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์และสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนด
2.2 ผลการทดสอบเพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ประเมินก่อนและหลังการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 การทดสอบหลังการจัดประสบการณ์ ("X" ̅ =16.53 , S.D. = 1.18) คิดเป็นร้อยละ 82.69 ก่อนการจัดประสบการณ์ ("X" ̅ =9.92 , S.D. = 1.76) คิดเป็นร้อยละ 49.62 การทดสอบหลังจัดประสบการณ์สูงกว่าก่อนการจัดประสบการณ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .01 โดยมีค่า t เท่ากับ 16.52*
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3 กับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 3/4 จำนวน 26 คน ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 โรงเรียนเทศบาล 1“สุรินทร์วิทยาคม” เทศบาลเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ จำนวน 26 คน จำนวน 15 ชั่วโมง ไม่รวมการทดสอบเพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ พบว่า นักเรียนส่วนใหญ่ร่วมกิจกรรม มีความสนใจ กระตือรือร้น มีความสุข สนุกกับการเรียน มีความรับผิดชอบในการเรียนรู้ มีทักษะการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง กิจกรรมกระบวนการทางวิทยาศาสตร์แบบบูรณาการที่นำมาจัดประสบการณ์เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงมาประกอบการเรียนรู้
4. ผลการประเมินความพึงพอใจในการเรียนโดยใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์
การเรียนรู้แบบบูรณาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียน
ชั้นอนุบาลปีที่ 3 ที่ได้รับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้แบบบูรณาการด้วยกระบวนการวิทยาศาสตร์ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก ( = 2.52 , S.D.= 0.69) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.69 แสดงว่า นักเรียนมีความพึงพอใจมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อนักเรียนมีความพึงพอใจมาก จำนวน 6 ข้อ
พึงพอใจปานกลาง จำนวน 4 ข้อ