การพัฒนารูปแบบการบริหารกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษาแบบมีส่วนร่วม
ชื่อผลงานทางวิชาการ การพัฒนารูปแบบการบริหารกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษาแบบมีส่วนร่วม
เพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์
จังหวัดชลบุรี
ผู้วิจัย ว่าที่เรือตรีศุภวัฒน์ เทียมศรีรัชนีกร
ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี
ปีการศึกษา 2563
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการจัดกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษาและพฤติกรรมอันพึงประสงค์ของผู้เรียน พัฒนารูปแบบ ตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบการบริหารกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษาแบบมีส่วนร่วมเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียนและ ติดตามผลลัพธ์จากพฤติกรรมอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี วิธีดำเนินการวิจัย ได้แก่ 1) การพัฒนารูปแบบ แบ่งเป็น 3 ระยะ ระยะที่ 1 การสร้างกรอบแนวคิดการวิจัย ประกอบด้วย การวิเคราะห์ สังเคราะห์ แนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์ผู้บริหารสถานศึกษา และครูผู้สอน เพื่อศึกษาสภาพปัญหา และการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ เพื่อศึกษาองค์ประกอบการบริหารกิจกรรมลูกเสือ ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบ โดยใช้เทคนิคเดลฟาย (Delphi technique) สอบถามความคิดเห็นจากผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 17 คน ระยะที่ 3 การตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบ โดยสอบถามความคิดเห็นจากกลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา และครูผู้สอนวิชาลูกเสือที่ได้รับมอบหมายให้เป็นผู้กำกับกองลูกเสือในสถานศึกษา จำนวน 20 คน 2) การติดตามผลลัพธ์จากพฤติกรรมอันพึงประสงค์ของผู้เรียน จากการประเมินพฤติกรรมของผู้เรียนก่อนและหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยผู้บริหารสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน ผู้ปกครอง และนักเรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่ามัธยฐาน และค่าพิสัยระหว่างควอไทล์
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพปัญหาการจัดกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรีจากการสัมภาษณ์ผู้บริหารสถานศึกษา และครูผู้สอน พบว่า นโยบายในการดำเนินการและแผนการจัดกิจกรรมลูกเสือยังไม่ชัดเจน ครูผู้สอนวิชาลูกเสือไม่มีวุฒิทางลูกเสือและยังไม่ได้เข้ารับการอบรมวิชา ผู้กำกับลูกเสือ ส่งผลให้ขาดความรู้ความเข้าใจในการขอจัดตั้งกองลูกเสือ รวมทั้ง งบประมาณ วัสดุ อุปกรณ์ ไม่เพียงพอต่อการจัดกิจกรรม และผู้บริหารสถานศึกษาควรสานสัมพันธ์กับชุมชน เพื่อสามารถใช้ทรัพยากรในชุมชน เช่น แหล่งเรียนรู้ในชุมชน ในการจัดกิจกรรมลูกเสือ พฤติกรรมอันพึงประสงค์ของผู้เรียน พบว่า ผู้เรียนยังขาดระเบียบวินัย เช่น มาโรงเรียนสาย ไม่เข้าแถวเคารพธงชาติ และมีพฤติกรรมก้าวร้าว ใช้วาจาไม่สุภาพ ผู้บริหารสถานศึกษา และครูผู้สอนให้ความเห็นว่า กิจกรรมลูกเสือสามารถช่วยเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียนได้ เพราะกิจกรรมลูกเสือเป็นกิจกรรมที่ฝึกให้ผู้เรียนมีระเบียบวินัย มีความอดทน เสียสละและบำเพ็ญประโยชน์เพื่อส่วนรวม มีคุณธรรม จริยธรรมที่จะดำรงตนอย่างมีความสุขในสังคม
2. รูปแบบการบริหารกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษาแบบมีส่วนร่วมเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี ที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) ด้านปัจจัยเกื้อหนุน (Input) ประกอบด้วย 9 องค์ประกอบย่อย 2) ด้านกระบวนการ (Process) ประกอบด้วย 2 องค์ประกอบย่อย และ 3) ด้านผลผลิต (Output) ประกอบด้วย 1 องค์ประกอบย่อย
3. การตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบการบริหารกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษาแบบมีส่วนร่วมเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี ที่พัฒนาขึ้น พบว่า โดยรวมทุกองค์ประกอบมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด
4. ผลลัพธ์จากพฤติกรรมอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี
ก่อนและหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น พบว่า
4.1 พฤติกรรมการปฏิบัติตนอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี ตามความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และครูผู้สอน ก่อนการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมนาน ๆ ครั้ง และหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมเพิ่มมากขึ้นทุกด้าน เรียงลำดับจากค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อย 3 อันดับแรก ได้แก่ ด้านมีวินัย ด้านมีจิตสาธารณะ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน
4.2 พฤติกรรมการปฏิบัติตนอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี ตามความคิดเห็นของผู้ปกครอง พบว่า ก่อนการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมนาน ๆ ครั้ง และหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมเพิ่มมากขึ้นทุกด้าน เรียงลำดับจากค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อย 3 อันดับแรก ได้แก่ ด้านมีวินัย ด้านรักความเป็นไทย และด้านรักชาติ ศาสน์ กษัตริย์
4.3 พฤติกรรมการปฏิบัติตนอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี ตามความคิดเห็นของผู้เรียน พบว่า ก่อนการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมนาน ๆ ครั้ง และหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมสม่ำเสมอ ผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมเพิ่มมากขึ้นทุกด้าน เรียงลำดับจากค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อย 3 อันดับแรก ได้แก่ ด้านมีจิตสาธารณะ ด้านมีวินัย และด้านรักความเป็นไทย
เพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์
จังหวัดชลบุรี
ผู้วิจัย ว่าที่เรือตรีศุภวัฒน์ เทียมศรีรัชนีกร
ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี
ปีการศึกษา 2563
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการจัดกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษาและพฤติกรรมอันพึงประสงค์ของผู้เรียน พัฒนารูปแบบ ตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบการบริหารกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษาแบบมีส่วนร่วมเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียนและ ติดตามผลลัพธ์จากพฤติกรรมอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี วิธีดำเนินการวิจัย ได้แก่ 1) การพัฒนารูปแบบ แบ่งเป็น 3 ระยะ ระยะที่ 1 การสร้างกรอบแนวคิดการวิจัย ประกอบด้วย การวิเคราะห์ สังเคราะห์ แนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์ผู้บริหารสถานศึกษา และครูผู้สอน เพื่อศึกษาสภาพปัญหา และการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ เพื่อศึกษาองค์ประกอบการบริหารกิจกรรมลูกเสือ ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบ โดยใช้เทคนิคเดลฟาย (Delphi technique) สอบถามความคิดเห็นจากผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 17 คน ระยะที่ 3 การตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบ โดยสอบถามความคิดเห็นจากกลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา และครูผู้สอนวิชาลูกเสือที่ได้รับมอบหมายให้เป็นผู้กำกับกองลูกเสือในสถานศึกษา จำนวน 20 คน 2) การติดตามผลลัพธ์จากพฤติกรรมอันพึงประสงค์ของผู้เรียน จากการประเมินพฤติกรรมของผู้เรียนก่อนและหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยผู้บริหารสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน ผู้ปกครอง และนักเรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่ามัธยฐาน และค่าพิสัยระหว่างควอไทล์
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพปัญหาการจัดกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรีจากการสัมภาษณ์ผู้บริหารสถานศึกษา และครูผู้สอน พบว่า นโยบายในการดำเนินการและแผนการจัดกิจกรรมลูกเสือยังไม่ชัดเจน ครูผู้สอนวิชาลูกเสือไม่มีวุฒิทางลูกเสือและยังไม่ได้เข้ารับการอบรมวิชา ผู้กำกับลูกเสือ ส่งผลให้ขาดความรู้ความเข้าใจในการขอจัดตั้งกองลูกเสือ รวมทั้ง งบประมาณ วัสดุ อุปกรณ์ ไม่เพียงพอต่อการจัดกิจกรรม และผู้บริหารสถานศึกษาควรสานสัมพันธ์กับชุมชน เพื่อสามารถใช้ทรัพยากรในชุมชน เช่น แหล่งเรียนรู้ในชุมชน ในการจัดกิจกรรมลูกเสือ พฤติกรรมอันพึงประสงค์ของผู้เรียน พบว่า ผู้เรียนยังขาดระเบียบวินัย เช่น มาโรงเรียนสาย ไม่เข้าแถวเคารพธงชาติ และมีพฤติกรรมก้าวร้าว ใช้วาจาไม่สุภาพ ผู้บริหารสถานศึกษา และครูผู้สอนให้ความเห็นว่า กิจกรรมลูกเสือสามารถช่วยเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียนได้ เพราะกิจกรรมลูกเสือเป็นกิจกรรมที่ฝึกให้ผู้เรียนมีระเบียบวินัย มีความอดทน เสียสละและบำเพ็ญประโยชน์เพื่อส่วนรวม มีคุณธรรม จริยธรรมที่จะดำรงตนอย่างมีความสุขในสังคม
2. รูปแบบการบริหารกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษาแบบมีส่วนร่วมเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี ที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) ด้านปัจจัยเกื้อหนุน (Input) ประกอบด้วย 9 องค์ประกอบย่อย 2) ด้านกระบวนการ (Process) ประกอบด้วย 2 องค์ประกอบย่อย และ 3) ด้านผลผลิต (Output) ประกอบด้วย 1 องค์ประกอบย่อย
3. การตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบการบริหารกิจกรรมลูกเสือในสถานศึกษาแบบมีส่วนร่วมเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี ที่พัฒนาขึ้น พบว่า โดยรวมทุกองค์ประกอบมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด
4. ผลลัพธ์จากพฤติกรรมอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี
ก่อนและหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น พบว่า
4.1 พฤติกรรมการปฏิบัติตนอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี ตามความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และครูผู้สอน ก่อนการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมนาน ๆ ครั้ง และหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมเพิ่มมากขึ้นทุกด้าน เรียงลำดับจากค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อย 3 อันดับแรก ได้แก่ ด้านมีวินัย ด้านมีจิตสาธารณะ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน
4.2 พฤติกรรมการปฏิบัติตนอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี ตามความคิดเห็นของผู้ปกครอง พบว่า ก่อนการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมนาน ๆ ครั้ง และหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมเพิ่มมากขึ้นทุกด้าน เรียงลำดับจากค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อย 3 อันดับแรก ได้แก่ ด้านมีวินัย ด้านรักความเป็นไทย และด้านรักชาติ ศาสน์ กษัตริย์
4.3 พฤติกรรมการปฏิบัติตนอันพึงประสงค์ของผู้เรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี ตามความคิดเห็นของผู้เรียน พบว่า ก่อนการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมนาน ๆ ครั้ง และหลังการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยรวมผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมสม่ำเสมอ ผู้เรียนมีการปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมเพิ่มมากขึ้นทุกด้าน เรียงลำดับจากค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อย 3 อันดับแรก ได้แก่ ด้านมีจิตสาธารณะ ด้านมีวินัย และด้านรักความเป็นไทย