การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถ
ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถ
ในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
ผู้วิจัย นางพุธิตา หอมไกร
ปีการศึกษา 2562
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียน
การสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิด
ประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
2) เพื่อสร้างและหาประสิทธิภาพรูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถใน
การแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ตามเกณฑ์ 80/80 3) เพื่อศึกษาผลการทดลองใช้รูปแบบการเรียน
การสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิด
ประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ดังนี้
3.1) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน
วิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์
การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 3.2) เพื่อศึกษาความสามารถ
ในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน
วิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์
การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 และ 4) เพื่อศึกษา
ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่มีต่อการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการเรียนการสอน
วิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์
การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1กลุ่มเป้าหมายที่ใช้
ในการวิจัย คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่ก าลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2562
โรงเรียนเทศบาล ๒ (บ้านมลายูบางกอก) ต าบลสะเตง อ าเภอเมืองยะลา จังหวัดยะลา ส านักการศึกษา
เทศบาลนครยะลา จ านวน 25 คน ซึ่งได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling)
เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ แบบวิเคราะห์ข้อมูล จ านวน 1 ฉบับ แผนการจัดการเรียนรู้รูปแบบ
การเรียนการสอนวิทยาศาสตร์จ านวน 18 แผน แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน จ านวน
40 ข้อ แบบวัดความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ จ านวน 30 ข้อ และแบบสอบถาม
ความพึงพอใจ จ านวน 1 ฉบับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) การหา
ค่าเฉลี่ย ค่าความเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าร้อยละ ค่าประสิทธิภาพข
ผลการวิจัยพบว่า
1. ข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้าง
ความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 จากการวิเคราะห์สังเคราะห์เอกสาร ครูมีความ
ต้องการในการจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์อย่างหลากหลาย
2. รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทาง
วิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีชื่อว่า “TEDSIE Model” (เท็ดซี โมเดล) ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นที่ 1
เร้าความสนใจ (Trigger : T) ขั้นที่ 2การเข้าสู่ปัญหา นิยามปัญหาและการเรียนรู้(Encountering Defining
the Problem and Learning : E) ขั้นที่ 3 วิเคราะห์ข้อมูลและรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้อง (Data and
Collection : D) ขั้นที่ 4 สังเคราะห์ข้อมูลและการฝึกปฏิบัติ (Synthesis and Performance : S) ขั้นที่ 5
ตีความและสรุปผลการเรียนรู้ (Interpreting : I) และ ขั้นที่ 6 การประเมินผล (Evaluation : E)
โดยมีค่าประสิทธิภาพ (E1/E2
) เท่ากับ 82.94/83.10 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่ตั้งไว้ 80/80
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถ
ในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระ
การเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 พบว่า
3.1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้าง
ความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หลังการเรียนรู้สูงกว่าก่อนการเรียนรู้
3.2 ความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
หลังการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการ
แก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 สูงกว่าก่อนการเรียนรู้
4. นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีความพึงพอใจต่อการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการเรียนการสอน
วิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิด
ประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
โดยภาพรวมอยู่ในระดับพึงพอใจมาก
ในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
ผู้วิจัย นางพุธิตา หอมไกร
ปีการศึกษา 2562
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียน
การสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิด
ประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
2) เพื่อสร้างและหาประสิทธิภาพรูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถใน
การแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ตามเกณฑ์ 80/80 3) เพื่อศึกษาผลการทดลองใช้รูปแบบการเรียน
การสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิด
ประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ดังนี้
3.1) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน
วิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์
การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 3.2) เพื่อศึกษาความสามารถ
ในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน
วิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์
การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 และ 4) เพื่อศึกษา
ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่มีต่อการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการเรียนการสอน
วิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์
การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1กลุ่มเป้าหมายที่ใช้
ในการวิจัย คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่ก าลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2562
โรงเรียนเทศบาล ๒ (บ้านมลายูบางกอก) ต าบลสะเตง อ าเภอเมืองยะลา จังหวัดยะลา ส านักการศึกษา
เทศบาลนครยะลา จ านวน 25 คน ซึ่งได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling)
เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ แบบวิเคราะห์ข้อมูล จ านวน 1 ฉบับ แผนการจัดการเรียนรู้รูปแบบ
การเรียนการสอนวิทยาศาสตร์จ านวน 18 แผน แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน จ านวน
40 ข้อ แบบวัดความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ จ านวน 30 ข้อ และแบบสอบถาม
ความพึงพอใจ จ านวน 1 ฉบับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) การหา
ค่าเฉลี่ย ค่าความเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าร้อยละ ค่าประสิทธิภาพข
ผลการวิจัยพบว่า
1. ข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้าง
ความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 จากการวิเคราะห์สังเคราะห์เอกสาร ครูมีความ
ต้องการในการจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์อย่างหลากหลาย
2. รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทาง
วิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีชื่อว่า “TEDSIE Model” (เท็ดซี โมเดล) ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นที่ 1
เร้าความสนใจ (Trigger : T) ขั้นที่ 2การเข้าสู่ปัญหา นิยามปัญหาและการเรียนรู้(Encountering Defining
the Problem and Learning : E) ขั้นที่ 3 วิเคราะห์ข้อมูลและรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้อง (Data and
Collection : D) ขั้นที่ 4 สังเคราะห์ข้อมูลและการฝึกปฏิบัติ (Synthesis and Performance : S) ขั้นที่ 5
ตีความและสรุปผลการเรียนรู้ (Interpreting : I) และ ขั้นที่ 6 การประเมินผล (Evaluation : E)
โดยมีค่าประสิทธิภาพ (E1/E2
) เท่ากับ 82.94/83.10 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่ตั้งไว้ 80/80
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถ
ในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระ
การเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 พบว่า
3.1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้าง
ความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หลังการเรียนรู้สูงกว่าก่อนการเรียนรู้
3.2 ความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
หลังการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการ
แก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิดประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 สูงกว่าก่อนการเรียนรู้
4. นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีความพึงพอใจต่อการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการเรียนการสอน
วิทยาศาสตร์เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์โดยอิงแนวคิด
ประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านสื่อกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
โดยภาพรวมอยู่ในระดับพึงพอใจมาก