รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101)
วิจัยเรื่อง : รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร
เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์
ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
ชื่อผู้วิจัย : นางรอมีบ๊ะ มิง ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
ที่ทำงาน : โรงเรียนบ้านตะบิงตีงี อำเภอมายอ จังหวัดปัตตานี สังกัดกองการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
องค์การบริหารส่วนจังหวัดปัตตานี กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น
ปีที่วิจัย : 2562-2563
การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย คือ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 2) เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ให้มีคุณภาพและประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 85/85 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 และ 4) เพื่อประเมินความคิดเห็นและปรับปรุงรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนบ้านตะบิงตีงี อำเภอมายอ จังหวัดปัตตานี สังกัดกองการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม องค์การบริหารส่วนจังหวัดปัตตานี กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 16 คน ได้มาจากการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) โดยวิธีการจับสลากโดยใช้หน่วยโรงเรียนในการสุ่ม ซึ่งผู้วิจัย เป็นครูประจำวิชากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย มี 5 ชนิด ดังนี้ 1) แผนการจัดการเรียนรู้แบบโครงงานเป็นฐานอย่างง่าย “นักวิทยาศาสตร์น้อย” (PAKIDS Model) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จำนวน 20 ชั่วโมง ๆ ละ 1 แผน รวมทั้งสิ้น 20 แผน 2) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน (ว 22101) ในภาคเรียนที่ 1 สำหรับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เป็นแบบทดสอบชนิดเลือกตอบแบบคู่ขนาน 4 ตัวเลือก จำนวน 30 ข้อ 3) แบบทดสอบวัดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ วิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน (ว 22101) ในภาคเรียนที่ 1 สำหรับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เป็นแบบทดสอบชนิดเลือกตอบแบบคู่ขนาน 4 ตัวเลือก จำนวน 20 ข้อ 4) แบบประเมินจิตนิสัยทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนที่เรียนโดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบโครงงานเป็นฐานอย่างง่าย “นักวิทยาศาสตร์น้อย” (PAKIDS Model) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จำนวน 8 ข้อ และ 5)แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จำนวน 10 ข้อ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบสมมติฐาน โดยใช้ค่าที และค่าดัชนีประสิทธิผล
ปรากฏผลการวิจัยและพัฒนา ดังนี้
1. สภาพปัจจุบันและความต้องการในการจัดการสอนเพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน (ว 22101) ในภาคเรียนที่ 1 สำหรับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ปรากฏผลดังนี้
1.1 สภาพปัจจุบันครูมีการจัดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน (ว 22101) ในภาคเรียนที่ 1 สำหรับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 อยู่ในระดับปานกลาง
1.2 ความต้องการของครูผู้สอนกลุ่มสาระการเรียนรู้ครูประจำวิชากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนเขตคุณภาพที่มีขนาดปานกลางอำเภอมายอ จังหวัดปัตตานี สังกัดกองการศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม องค์การบริหารส่วนจังหวัดปัตตานี กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย จำนวน 5 คน มีความต้องการในการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมการแก้ปัญหาวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน (ว 22101) ในภาคเรียนที่ 1 ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
2. การพัฒนาคุณภาพและประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ปรากฏผลดังนี้
2.1 ความเหมาะสมของรูปแบบโครงงานเป็นฐานอย่างง่าย “นักวิทยาศาสตร์น้อย” (PAKIDS Model) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ของผู้สอนกลุ่มสาระการเรียนรู้ครูประจำวิชากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์มีความเหมาะสมโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
2.2 ข้อเสนอแนะในการแก้ไขปรับปรุงรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 คือ ปรับปรุงรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการยืดหยุ่นระยะเวลาในการเรียนให้เหมาะสมกับการจัดกิจกรรม และเพื่อให้สอดคล้องกับการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ครูผู้สอนต้องบริหารเวลาให้เหมาะสมกับการจัดการเรียนการสอนตามความยาวของเนื้อหา
2.3 ประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีประสิทธิภาพเท่ากับ 86.50/86.13 เป็นไปตามเกณฑ์ 85/85
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ปรากฏผลดังนี้
3.1 ดัชนีประสิทธิผลของนักเรียนที่เรียนด้วยรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีค่าเท่ากับ 0.6892 หรือคิดเป็นร้อยละ 68.92
3.2 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน (ว 22101) ในภาคเรียนที่ 1 ของนักเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนด้วยรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบโครงงานเป็นฐานอย่างง่าย “นักวิทยาศาสตร์น้อย” (PAKIDS Model) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยม ศึกษาปีที่ 2 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
3.3 ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ วิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน (ว 22101) ในภาคเรียนที่ 1 ของนักเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนด้วยรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบโครงงานเป็นฐานอย่างง่าย “นักวิทยาศาสตร์น้อย” (PAKIDS Model) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยม ศึกษาปีที่ 2 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
3.4 จิตนิสัยทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนที่เรียนโดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 อยู่ในระดับมาก
3.5 ความพึงพอใจต่อการเรียนรู้ของนักเรียนที่เรียนด้วยรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ (ว 22101) เรื่อง สารและสมบัติสาร เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 อยู่ในระดับมาก
4. ผลประเมินความคิดเห็นและปรับปรุงรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบโครงงานเป็นฐานอย่างง่าย “นักวิทยาศาสตร์น้อย” (PAKIDS Model) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
คำสำคัญ : วิจัยและพัฒนา, รูปแบบการจัดการเรียนรู้, การจัดการเรียนรู้โดยใช้โครงงานเป็นฐาน, นักวิทยาศาสตร์น้อย, รูปแบบการจัดการเรียนรู้พาคิดส์, ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์, จิตวิทยาศาสตร์, ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2