การพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอน เรื
ชื่อเรื่อง : การพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอน
เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร
ชื่อผู้วิจัย : กมลรัชต์ ภูบุญล้น
หน่วยงาน : ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร อำเภอยางตลาด
จังหวัดกาฬสินธุ์ สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดกาฬสินธุ์ กระทรวงมหาดไทย
ปีที่วิจัย : 2562
บทคัดย่อ
การพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอน เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อหาประสิทธิภาพชุดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ตามเกณฑ์มาตรฐาน 80/80 2) เพื่อศึกษาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 หลังจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุดการเรียนการสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 3) เพื่อหาค่าดัชนีประสิทธิผลจากการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 4) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนระหว่างก่อนเรียนกับหลังเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 และ 5) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร ที่เรียนในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2562 จำนวน 26 คน ซึ่งได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ 1) ชุดการเรียนการสอน เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 จำนวน 8 ชุด มีความเหมาะสมในระดับมากที่สุดทุกชุด 2) แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนการสอน จำนวน 17 แผน มีความเหมาะสมโดยรวมในระดับมากที่สุด 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 1 ฉบับ จำนวน 40 ข้อ มีค่าความเชื่อมั่น (rcc) ทั้งฉบับเท่ากับ 0.72 มีค่าความยาก (p) อยู่ระหว่าง 0.42 ถึง 0.84 มีค่าอำนาจจำแนกอยู่ระหว่าง 0.50 ถึง 0.86 4) แบบทดสอบวัดความรู้ ความเข้าใจประจำชุดการสอน จำนวน 8 ฉบับ ๆ ละ 10 ข้อ มีค่าความเชื่อมั่น (rcc) ทั้ง 8 ฉบับ เท่ากับ 0.76, 0.68, 0.72, 0.84, 0.76, 0.84, 0.76 และ 0.80 ตามลำดับ มีค่าความยาก (p) อยู่ระหว่าง 0.38 ถึง 0.78 มีค่าอำนาจจำแนกอยู่ระหว่าง 0.46 ถึง 0.84 5) แบบประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ มีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด และ 6) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนรู้มีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยตนเอง ทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าดัชนีประสิทธิผล และทำการเปรียบเทียบคะแนนก่อนและหลังโดยใช้สถิติ t – test (Dependent Sample)
ผลการวิจัยพบว่า
1. ประสิทธิภาพของชุดการเรียนการสอน เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่สร้างขึ้นมีประสิทธิภาพ E1/E2 = 91.78/89.23 สูงกว่าเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนดไว้ 80/80
2. ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีระดับการปฏิบัติทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ หลังจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนการสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (X- = 92.19, S.D. = 0.41) และพบว่านักเรียนเกิดทักษะปฏิบัติกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ มากที่สุด คือ ด้านการตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป (X- = 95.25, S.D. = 2.30) รองลงมา คือ ด้านการสื่อความหมายข้อมูล (X- = 95.17, S.D. = 2.54) และน้อยที่สุด คือ ) ด้านการจำแนก ( X- = 90.57, S.D. = 2.79)
3. ค่าดัชนีประสิทธิผลจากการเรียนรู้ของชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 เท่ากับ 0.7967 แสดงว่านักเรียนมีความก้าวหน้าทางการเรียนหลังเรียนรู้ โดยใช้ชุดการเรียนการสอน เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง เพิ่มสูงขึ้นร้อยละ 79.67
4. ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่เรียนโดยใช้ชุดการเรียนการสอน เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์เรื่องการสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 มีความรู้ ความเข้าใจ หลังเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนการสอนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ในทุกชุด และมีคะแนนทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
5. ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีความพึงพอใจต่อการเรียนโดยใช้ชุดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (X- = 4.66, S.D. = 0.47) และพบว่า มีความพึงพอใจมากที่สุด คือ ด้านสื่อการสอนทำให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้และเข้าใจเนื้อหามากขึ้น ( X- = 4.81, S.D. = 0.40) รองลงมา 4 ด้าน คือ ด้านจัดลำดับเนื้อหาจากง่ายไปหายากได้อย่างเหมาะสม ด้านชุดการเรียนการสอนสอดคล้องกับจุดประสงค์และเนื้อหา ด้านสื่อการสอนทำให้นักเรียนทำแบบฝึกทักษะได้ง่าย และด้านนักเรียนมีส่วนร่วมในการควบคุมการเรียนรู้ด้วยตนเองและสอดแทรกคุณธรรมด้านความซื่อสัตย์ (X- = 4.77, S.D. = 0.43) และน้อยที่สุด คือ ด้านชุดการเรียนการสอน มีใบความรู้ แบบฝึกทักษะและใบกิจกรรมที่ชัดเจนและมีรูปภาพ สีสัน สวยงาม (X- = 4.46, S.D.=0.51)
โดยสรุป การพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอน
เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร ในครั้งนี้ ซึ่งผู้วิจัยสร้างชุดการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพสูงกว่า
เกณฑ์มาตรฐานที่กำหนดไว้ 80/80 และใช้จัดการเรียนรู้ตามแผนการจัดการเรียนรู้ที่มีกระบวนการที่น่าสนใจ มุ่งเน้นให้ผู้เรียนเกิดทักษะปฏิบัติกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และจัดกิจกรรมส่งเสริมให้ได้ลงมือปฏิบัติจนเกิดประสบการณ์จริงด้วยตนเอง และมีกิจกรรมให้ผู้เรียนได้ศึกษาค้นคว้าเป็นรายบุคคลและความร่วมมือในกลุ่ม จึงส่งผลให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างชัดเจน จึงสมควรนำนวัตกรรมที่สร้างขึ้นนี้ไปใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนกับรายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนให้กับผู้เรียนเรียนรู้บรรลุตามวัตถุประสงค์ของมาตรฐานหลักสูตรต่อไป
เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร
ชื่อผู้วิจัย : กมลรัชต์ ภูบุญล้น
หน่วยงาน : ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร อำเภอยางตลาด
จังหวัดกาฬสินธุ์ สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดกาฬสินธุ์ กระทรวงมหาดไทย
ปีที่วิจัย : 2562
บทคัดย่อ
การพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอน เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อหาประสิทธิภาพชุดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ตามเกณฑ์มาตรฐาน 80/80 2) เพื่อศึกษาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 หลังจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุดการเรียนการสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 3) เพื่อหาค่าดัชนีประสิทธิผลจากการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 4) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนระหว่างก่อนเรียนกับหลังเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 และ 5) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร ที่เรียนในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2562 จำนวน 26 คน ซึ่งได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ 1) ชุดการเรียนการสอน เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 จำนวน 8 ชุด มีความเหมาะสมในระดับมากที่สุดทุกชุด 2) แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนการสอน จำนวน 17 แผน มีความเหมาะสมโดยรวมในระดับมากที่สุด 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 1 ฉบับ จำนวน 40 ข้อ มีค่าความเชื่อมั่น (rcc) ทั้งฉบับเท่ากับ 0.72 มีค่าความยาก (p) อยู่ระหว่าง 0.42 ถึง 0.84 มีค่าอำนาจจำแนกอยู่ระหว่าง 0.50 ถึง 0.86 4) แบบทดสอบวัดความรู้ ความเข้าใจประจำชุดการสอน จำนวน 8 ฉบับ ๆ ละ 10 ข้อ มีค่าความเชื่อมั่น (rcc) ทั้ง 8 ฉบับ เท่ากับ 0.76, 0.68, 0.72, 0.84, 0.76, 0.84, 0.76 และ 0.80 ตามลำดับ มีค่าความยาก (p) อยู่ระหว่าง 0.38 ถึง 0.78 มีค่าอำนาจจำแนกอยู่ระหว่าง 0.46 ถึง 0.84 5) แบบประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ มีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด และ 6) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนรู้มีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยตนเอง ทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าดัชนีประสิทธิผล และทำการเปรียบเทียบคะแนนก่อนและหลังโดยใช้สถิติ t – test (Dependent Sample)
ผลการวิจัยพบว่า
1. ประสิทธิภาพของชุดการเรียนการสอน เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่สร้างขึ้นมีประสิทธิภาพ E1/E2 = 91.78/89.23 สูงกว่าเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนดไว้ 80/80
2. ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีระดับการปฏิบัติทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ หลังจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนการสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (X- = 92.19, S.D. = 0.41) และพบว่านักเรียนเกิดทักษะปฏิบัติกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ มากที่สุด คือ ด้านการตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป (X- = 95.25, S.D. = 2.30) รองลงมา คือ ด้านการสื่อความหมายข้อมูล (X- = 95.17, S.D. = 2.54) และน้อยที่สุด คือ ) ด้านการจำแนก ( X- = 90.57, S.D. = 2.79)
3. ค่าดัชนีประสิทธิผลจากการเรียนรู้ของชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 เท่ากับ 0.7967 แสดงว่านักเรียนมีความก้าวหน้าทางการเรียนหลังเรียนรู้ โดยใช้ชุดการเรียนการสอน เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง เพิ่มสูงขึ้นร้อยละ 79.67
4. ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่เรียนโดยใช้ชุดการเรียนการสอน เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์เรื่องการสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 มีความรู้ ความเข้าใจ หลังเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนการสอนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ในทุกชุด และมีคะแนนทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
5. ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีความพึงพอใจต่อการเรียนโดยใช้ชุดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (X- = 4.66, S.D. = 0.47) และพบว่า มีความพึงพอใจมากที่สุด คือ ด้านสื่อการสอนทำให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้และเข้าใจเนื้อหามากขึ้น ( X- = 4.81, S.D. = 0.40) รองลงมา 4 ด้าน คือ ด้านจัดลำดับเนื้อหาจากง่ายไปหายากได้อย่างเหมาะสม ด้านชุดการเรียนการสอนสอดคล้องกับจุดประสงค์และเนื้อหา ด้านสื่อการสอนทำให้นักเรียนทำแบบฝึกทักษะได้ง่าย และด้านนักเรียนมีส่วนร่วมในการควบคุมการเรียนรู้ด้วยตนเองและสอดแทรกคุณธรรมด้านความซื่อสัตย์ (X- = 4.77, S.D. = 0.43) และน้อยที่สุด คือ ด้านชุดการเรียนการสอน มีใบความรู้ แบบฝึกทักษะและใบกิจกรรมที่ชัดเจนและมีรูปภาพ สีสัน สวยงาม (X- = 4.46, S.D.=0.51)
โดยสรุป การพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ โดยใช้ชุดการเรียนการสอน
เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสง รายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร ในครั้งนี้ ซึ่งผู้วิจัยสร้างชุดการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพสูงกว่า
เกณฑ์มาตรฐานที่กำหนดไว้ 80/80 และใช้จัดการเรียนรู้ตามแผนการจัดการเรียนรู้ที่มีกระบวนการที่น่าสนใจ มุ่งเน้นให้ผู้เรียนเกิดทักษะปฏิบัติกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และจัดกิจกรรมส่งเสริมให้ได้ลงมือปฏิบัติจนเกิดประสบการณ์จริงด้วยตนเอง และมีกิจกรรมให้ผู้เรียนได้ศึกษาค้นคว้าเป็นรายบุคคลและความร่วมมือในกลุ่ม จึงส่งผลให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างชัดเจน จึงสมควรนำนวัตกรรมที่สร้างขึ้นนี้ไปใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนกับรายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา ว32242 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนให้กับผู้เรียนเรียนรู้บรรลุตามวัตถุประสงค์ของมาตรฐานหลักสูตรต่อไป