รายงานการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนบ้านใหม่
จังหวัดลำปาง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำปางเขต 1
ผู้เขียน ว่าที่ร้อยตรีนิกร ตันชุ่ม ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศึกษา
วิทยฐานะ ผู้อำนวยการชำนาญการ
ปีการศึกษา 2562
การศึกษาค้นคว้าครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาผลการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียนบ้านใหม่ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำปาง เขต 1 2) เพื่อทราบผลกระทบและแนวทางการพัฒนาการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียนบ้านใหม่ 3) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของผู้ปกครองนักเรียนต่อการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียนบ้านใหม่ ประชากรที่ศึกษา คือ คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้บริหาร คณะครูและบุคลากรทางการศึกษา และผู้ปกครองนักเรียน โรงเรียนบ้านใหม่ อำเภองาว จังหวัดลำปาง จำนวน 96 คน เครื่องมือที่ใช้ในการประเมินได้แก่ แบบสอบถามเกี่ยวกับผลการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียนบ้านใหม่ ตามความคิดเห็นของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูและบุคลากรทางการศึกษาโรงเรียนบ้านใหม่ จำนวน 2 ฉบับ ฉบับที่ 1แบ่งเป็น 2 ตอน ได้แก่ ตอนที่ 1 สถานภาพผู้ตอบแบบสอบถาม ตอนที่ 2 แบบสอบถามความคิดเห็นเกี่ยวกับการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ได้แก่ 1) ด้านการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล 2) ด้านการคัดกรองนักเรียน 3) ด้านการส่งเสริมและพัฒนานักเรียน 4) ด้านการป้องกันช่วยเหลือและแก้ไขปัญหา 5) ด้านการส่งต่อนักเรียน และฉบับที่ 2 สอบถามเกี่ยวกับความพึงพอใจที่มีต่อการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ของโรงเรียนบ้านใหม่ ตามความคิดเห็นของผู้ปกครองนักเรียน สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการศึกษาพบว่า 1. ผลการศึกษาการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียนบ้านใหม่ ตามความเห็นของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และครูโรงเรียนบ้านใหม่ดังนี้โดยรวม ทั้ง 5 ด้าน ตามเกณฑ์แปลค่าเฉลี่ย โดยรวมอยู่ในระดับดีมาก คือ มีการดำเนินการเด่นชัด มีร่องรอยหลักฐานปรากฏค่อนข้างสมบูรณ์ เมื่อพิจารณาแต่ละด้าน มีการดำเนินการเรียงจากมากไปหาน้อย คือ ด้านการป้องกันช่วยเหลือและแก้ไขปัญหา ด้านการส่งต่อนักเรียน ด้านส่งเสริมและพัฒนานักเรียน ด้านการคัดกรองนักเรียน และด้านการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล
1.1 ด้านการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล ตามเกณฑ์แปลค่าเฉลี่ย โดยรวมอยู่ระดับดีมาก มีการดำเนินการเด่นชัด มีร่องรอยหลักฐานปรากฏชัดเจนสามารถตรวจสอบได้ คือ มีการศึกษา บันทึกข้อมูลนักเรียนด้านครอบครัว การจัดกิจกรรมเยี่ยมบ้านนักเรียนและประสานงานกับผู้ปกครองโดยตรง ส่วนรายการรองลงมา คือ มีการศึกษาข้อมูลนักเรียนในด้านความรู้ความสามารถทางการเรียน อย่างต่อเนื่อง และมีการสื่อสารข้อมูลด้านพฤติกรรมและด้านการเรียนกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ส่วนรายการลำดับสุดท้าย คือ มีการศึกษาและบันทึกข้อมูลนักเรียนด้านพฤติกรรมการแสดงออกของนักเรียน เช่น การคบเพื่อน พฤติกรรมทางเพศ การแต่งกาย ยาเสพติด อย่างต่อเนื่อง เป็นต้น
1.2 ด้านการคัดกรองนักเรียน ตามเกณฑ์แปลค่าเฉลี่ย โดยรวมอยู่ในระดับดีมาก มีการดำเนินการเด่นชัด มีร่องรอยหลักฐานปรากฏชัดเจนสามารถตรวจสอบได้ คือมีการพิจารณาจัดกลุ่มนักเรียนออกเป็น กลุ่มปกติ กลุ่มเสี่ยง กลุ่มมีปัญหา อย่างเหมาะสม มีการวิเคราะห์ข้อมูลนักเรียนโดยใช้ข้อมูลตามเกณฑ์ของสถานศึกษา อย่างต่อเนื่อง ให้ผู้มีส่วนร่วมรับผิดชอบงานระบบการดูแลร่วมกันกำหนดเกณฑ์พิจารณาคัดกรองนักเรียน อย่างเหมาะสม มีการพิจารณาจัดกลุ่มนักเรียนโดยอาศัยข้อมูลจากการสัมภาษณ์นักเรียน เพื่อน และครูอย่างต่อเนื่อง มีการพิจารณาจัดกลุ่มนักเรียน โดยอาศัยข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้ปกครอง เพื่อนบ้าน ชุมชน อย่างต่อเนื่อง และมีการนำข้อมูลที่ได้จากการพิจารณาคัดกรองนักเรียนมาแก้ไขปรับปรุงหรือหาทางช่วยเหลืออย่างต่อเนื่องส่วน รายการรองลงมา คือ มีการพิจารณาจัดกลุ่มนักเรียนโดยอาศัยข้อมูลจากแบบประเมินพฤติกรรมนักเรียน(SDQ) อย่างต่อเนื่อง มีการพิจารณาจัดกลุ่มนักเรียนโดยอาศัยข้อมูลจากระเบียนสะสม แฟ้มข้อมูลรายบุคคล อย่างต่อเนื่อง และมีการพิจารณาจัดกลุ่มนักเรียนโดยอาศัยข้อมูลจากการเยี่ยมบ้าน อย่างต่อเนื่อง ส่วนรายการลำดับสุดท้ายคือ มีการพิจารณาจัดกลุ่มนักเรียนจากแบบประเมินทางอารมณ์ อย่างต่อเนื่องมีการบันทึกผลการพิจารณาคัดกรองนักเรียนลงในแบบสรุปผลการคัดกรองอย่างเป็นระบบและเป็นปัจจุบันและมีการจัดเอกสารสารสนเทศผลการคัดกรองนักเรียนอย่างเป็นระบบต่อเนื่อง
1.3 ด้านการส่งเสริมและพัฒนานักเรียน ตามเกณฑ์แปลค่าเฉลี่ย โดยรวมอยู่ในระดับดีมาก มีการดำเนินการเด่นชัด มีร่องรอยหลักฐานปรากฏชัดเจนสามารถตรวจสอบได้ คือ มีการจัดประชุมผู้ปกครองนักเรียนเพื่อรับทราบและแก้ไขปัญหาพฤติกรรมนักเรียนในด้านต่าง ๆ อย่างต่อเนื่อง มีการจัดกิจกรรมประชาธิปไตย ส่งเสริมสุขภาพเพื่อส่งเสริมและพัฒนานักเรียนกลุ่มปกติ ให้พัฒนาเต็มศักยภาพอย่างสม่ำเสมอ มีการจัดกิจกรรมอบรมจริยธรรม ค่ายคุณธรรม เพื่อพัฒนานักเรียนกลุ่มเสี่ยง มีการเปิดโอกาสให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการกำหนดรูปแบบของกิจกรรมต่าง ๆ ตามความเหมาะสม มีการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน เช่น ชุมนุม ลูกเสือ ยุวกาชาด กีฬาสี เป็นต้น โดยเน้นนักเรียนมีบทบาทในกิจกรรมให้มากที่สุด และมีการติดตามรายงานผลการดำเนินงานด้านส่งเสริมและพัฒนานักเรียนอย่าต่อเนื่อง รองลงมาคือ มีการจัดกิจกรรมชุมนุม ค่ายกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อให้นักเรียนรู้จักตนเอง รู้จักผู้อื่น และสังคมอย่างต่อเนื่อง มีการจัดกิจกรรมโฮมรูมอย่างต่อเนื่องเพื่อส่งเสริมพัฒนา และแก้ไขปัญหานักเรียน มีการจัดกิจกรรมส่งเสริมหลักสูตรให้แก่นักเรียนกลุ่มปกติอย่างทั่วถึงและต่อเนื่อง ส่วนลำดับสุดท้าย คือ มีการมอบหมายงานพิเศษให้นักเรียนรับผิดชอบนอกเหนือจากการเรียนตามความเหมาะสม มีการจัดกิจกรรมซ่อมเสริมเพื่อช่วยเหลือนักเรียนในกลุ่มเสี่ยงอย่างต่อเนื่อง
1.4 ด้านการป้องกันช่วยเหลือและแก้ไขปัญหาตามเกณฑ์แปลค่าเฉลี่ย โดยรวมอยู่ในระดับดีมาก มีการดำเนินการเด่นชัด มีร่องรอยหลักฐานปรากฏชัดเจนสามารถตรวจสอบได้ คือ มีการส่งเสริมให้ครูพบปะ พูดคุยกับนักเรียนอย่างทั่วถึงและเท่าเทียมกันทุกคน มีการติดตามดูแลช่วยเหลือนักเรียนกลุ่มเสี่ยงหรือมีปัญหาอย่างใกล้ชิดและต่อเนื่อง มีการจัดครูแนะแนวให้คำปรึกษาในเรื่องการปรับตัว และการวางตัวในสังคม อย่างต่อเนื่อง มีการส่งเสริมให้ครูที่รับผิดชอบระบบการดูแลประสานงานกับครูผู้สอน ในการแก้ไขปัญหาด้านการเรียน และพฤติกรรมของนักเรียน อย่างต่อเนื่อง มีการส่งเสริม ให้ครูที่รับผิดชอบระบบการดูแลและครูที่ปรึกษาประสานงานกับผู้ปกครองนักเรียนในการแก้ไขปัญหาของนักเรียนด้านการเรียน และพฤติกรรมอย่างต่อเนื่องมีการส่งเสริมให้นักเรียนมีการประสานงานกับเพื่อนนักเรียนในการแก้ปัญหาด้านการเรียน และพฤติกรรมอย่างต่อเนื่อง มีการส่งเสริมให้ครูที่รับผิดชอบระบบการดูแลและครูที่ปรึกษาประสานงานกับฝ่ายวิชาการใน การแก้ไขปัญหาของนักเรียนด้านการเรียนอย่างต่อเนื่อง มีการติดตามรายงานผลการจัดกิจกรรมต่าง ๆ ด้านการป้องกันและช่วยเหลือนักเรียนอย่างต่อเนื่อง และมีการนำข้อมูลที่ได้เกี่ยวกับการป้องกันและช่วยเหลือนักเรียนไปแก้ไขปรับปรุงอยู่เสมอ รองลงมาคือ มีการจัดกิจกรรมให้นักเรียนทุกคนจับคู่ เพื่อช่วยเหลือดูแลซึ่งกันและกัน อย่างเหมาะสม ส่วนลำดับสุดท้ายคือ มีการบันทึกข้อมูลการจัดกิจกรรมป้องกันและช่วยเหลือนักเรียน อย่างต่อเนื่อง
1.5 ด้านการส่งต่อนักเรียนตามเกณฑ์แปลค่าเฉลี่ย โดยรวมอยู่ในระดับดีมาก มีการดำเนินการเด่นชัด มีร่องรอยหลักฐานปรากฏชัดเจนสามารถตรวจสอบได้คือ มีการแก้ไขปัญหาเบื้องต้นโดยผู้รับผิดชอบโดยตรงก่อนถ้าไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้จึงดำเนินส่งต่อนักเรียนอย่างเหมาะสม มีการประสานงานอย่างเหมาะสมกับผู้เกี่ยวข้องได้แก่ครูแนะแนว ครูพยาบาล ครูฝ่ายปกครอง ที่จะรับช่วงต่อในการช่วยเหลือนักเรียนไว้ล่วงหน้าทุกครั้ง มีการสื่อสารกับนักเรียนผู้ปกครองให้ทราบถึงเหตุผลการส่งต่อทั้งภายในและภายนอกทุกครั้ง รองลงมาคือ มีวิธีดำเนินการอย่างเหมาะสมในการส่งต่อนักเรียนกระทำโดยไม่ให้นักเรียนรู้สึกว่าตนเองมีปัญหาในการส่งต่อข้อมูลนักเรียนมีการดำเนินการเป็นความลับและส่งต่อให้ผู้เชี่ยวชาญหรือผู้ที่เกี่ยวข้องโดยตรงทุกครั้ง มีการบันทึกการส่งต่อไปยังผู้เชี่ยวชาญหรือผู้เกี่ยวข้องทั้งภายในและภายนอกเป็นลายลักษณ์อักษร อย่างชัดเจนทุกครั้ง และมีการติดตามผลอย่างต่อเนื่องขณะที่นักเรียนอยู่ในการดูแลของผู้เชี่ยวชาญหรือผู้เกี่ยวข้อง ส่วนลำดับสุดท้ายคือ มีการวิเคราะห์และพิจารณาข้อมูลนักเรียนเพื่อส่งต่อทุกครั้ง