การพัฒนารูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะ
การพัฒนารูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือ
นักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม 2) สร้างรูปแบบ
ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม
3) ทดลองใช้รูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียน
โรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม และ 4) ประเมินความเหมาะสมของรูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการ
ส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม ซึ่งดำเนินการวิจัย 4 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 การศึกษาองค์ประกอบของการพัฒนารูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริม
คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคมจากการศึกษาเอกสาร และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
ศึกษาวิเคราะห์สภาพและปัญหาระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของ
นักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคมและการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 5 ท่าน ขั้นตอนที่ 2 การสร้างรูปแบบ
ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม
โดยการประชาพิจารณ์ (Public Hearing) จำนวน 10 คน ขั้นตอนที่ 3 การทดลองใช้รูปแบบระบบดูแล
ช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม โดยทดลอง
ใช้ในโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 32 ปีการศึกษา 2561 กลุ่มผู้ให้ข้อมูล
รวมทั้งสิ้น 16 คน และขั้นตอนที่ 4 การประเมินรูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริม
คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม กลุ่มผู้ให้ข้อมูลรวมทั้งสิ้น 270 คน
กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ครูและผู้บริหาร จำนวน 15 คน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้น
พื้นฐาน จำนวน 15 คน ผู้ปกครองนักเรียน 120 คน และนักเรียน จำนวน 120 คน ได้มาโดยการสุ่มตัวอย่าง
แบบง่าย (Simple Random Sampling) จากตารางเครจซี่และมอร์แกน Krejcie and Morgan เครื่องมือที่ใช้
ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ แบบสอบถาม และแบบประเมินความพึงพอใจที่มีต่อรูปแบบระบบดูแล
ช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม วิเคราะห์
ข้อมูลโดยใช้ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1) องค์ประกอบของการพัฒนารูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะ
ที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคมมี 5 องค์ประกอบ ดังนี้ (1) ยุทธศาสตร์การดูแลช่วยเหลือ
นักเรียนกลุ่มเสี่ยง (2) โครงสร้างการบริหารและบทบาทหน้าที่การดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือนักเรียน (3)
การดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือนักเรียนกลุ่มเสี่ยง (4) การกำกับติดตามผลการดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือ
นักเรียนกลุ่มเสี่ยง (5) ประเมินผลและรายงานผลการดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือนักเรียนกลุ่มเสี่ยง
2) ผลการสร้างรูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของ
นักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม โดยการประชาพิจารณ์ (Public Hearing) ซึ่งผู้เข้าร่วมการประชาพิจารณ์
ทั้ง 10 คน ได้ตรวจสอบ ยืนยัน และรับรองการสร้างรูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริม
คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม ประกอบด้วย 5 กลยุทธ์ ดังนี้ (1) พัฒนา
หลักสูตรสถานศึกษาให้ผู้เรียนมีทักษะความรู้ความสามารถเพื่อการดำรงชีพ มีคุณธรรม มีความรับผิดชอบ
และเป็นพลเมืองดีของชาติเป็นคนทำงานที่ใช้ความรู้ (knowledge worker) (2) พัฒนาผู้เรียนให้เป็นผู้รักการ
เรียนรู้ ให้ผู้เรียนมีความเป็นผู้นำ เป็นทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณภาพสูง (high quality human resource) (3)
พัฒนาศักยภาพครูให้ครูเป็นผู้อำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ (learning facilitator) (4) พัฒนาและส่งเสริม
เทคโนโลยีสารสนเทศ (information communication technology) (5) ส่งเสริมความร่วมมือของภาคี
เครือข่ายทั้งภาครัฐและภาคเอกชน (networking)
3) ผลการทดลองใช้รูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของ
นักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคมในการดำเนินงานให้แก่ครูและผู้บริหาร คณะกรรมการสถานศึกษา
ขั้นพื้นฐาน และนักเรียน ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก
4) ผลการประเมินความเหมาะสมของรูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริม
คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม โดยรวมอยู่ในระดับมาก
คำสำคัญ: การพัฒนารูปแบบ/ ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือ
นักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม 2) สร้างรูปแบบ
ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม
3) ทดลองใช้รูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียน
โรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม และ 4) ประเมินความเหมาะสมของรูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการ
ส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม ซึ่งดำเนินการวิจัย 4 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 การศึกษาองค์ประกอบของการพัฒนารูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริม
คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคมจากการศึกษาเอกสาร และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
ศึกษาวิเคราะห์สภาพและปัญหาระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของ
นักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคมและการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 5 ท่าน ขั้นตอนที่ 2 การสร้างรูปแบบ
ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม
โดยการประชาพิจารณ์ (Public Hearing) จำนวน 10 คน ขั้นตอนที่ 3 การทดลองใช้รูปแบบระบบดูแล
ช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม โดยทดลอง
ใช้ในโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 32 ปีการศึกษา 2561 กลุ่มผู้ให้ข้อมูล
รวมทั้งสิ้น 16 คน และขั้นตอนที่ 4 การประเมินรูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริม
คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม กลุ่มผู้ให้ข้อมูลรวมทั้งสิ้น 270 คน
กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ครูและผู้บริหาร จำนวน 15 คน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้น
พื้นฐาน จำนวน 15 คน ผู้ปกครองนักเรียน 120 คน และนักเรียน จำนวน 120 คน ได้มาโดยการสุ่มตัวอย่าง
แบบง่าย (Simple Random Sampling) จากตารางเครจซี่และมอร์แกน Krejcie and Morgan เครื่องมือที่ใช้
ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ แบบสอบถาม และแบบประเมินความพึงพอใจที่มีต่อรูปแบบระบบดูแล
ช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม วิเคราะห์
ข้อมูลโดยใช้ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1) องค์ประกอบของการพัฒนารูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะ
ที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคมมี 5 องค์ประกอบ ดังนี้ (1) ยุทธศาสตร์การดูแลช่วยเหลือ
นักเรียนกลุ่มเสี่ยง (2) โครงสร้างการบริหารและบทบาทหน้าที่การดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือนักเรียน (3)
การดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือนักเรียนกลุ่มเสี่ยง (4) การกำกับติดตามผลการดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือ
นักเรียนกลุ่มเสี่ยง (5) ประเมินผลและรายงานผลการดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือนักเรียนกลุ่มเสี่ยง
2) ผลการสร้างรูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของ
นักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม โดยการประชาพิจารณ์ (Public Hearing) ซึ่งผู้เข้าร่วมการประชาพิจารณ์
ทั้ง 10 คน ได้ตรวจสอบ ยืนยัน และรับรองการสร้างรูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริม
คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม ประกอบด้วย 5 กลยุทธ์ ดังนี้ (1) พัฒนา
หลักสูตรสถานศึกษาให้ผู้เรียนมีทักษะความรู้ความสามารถเพื่อการดำรงชีพ มีคุณธรรม มีความรับผิดชอบ
และเป็นพลเมืองดีของชาติเป็นคนทำงานที่ใช้ความรู้ (knowledge worker) (2) พัฒนาผู้เรียนให้เป็นผู้รักการ
เรียนรู้ ให้ผู้เรียนมีความเป็นผู้นำ เป็นทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณภาพสูง (high quality human resource) (3)
พัฒนาศักยภาพครูให้ครูเป็นผู้อำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ (learning facilitator) (4) พัฒนาและส่งเสริม
เทคโนโลยีสารสนเทศ (information communication technology) (5) ส่งเสริมความร่วมมือของภาคี
เครือข่ายทั้งภาครัฐและภาคเอกชน (networking)
3) ผลการทดลองใช้รูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของ
นักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคมในการดำเนินงานให้แก่ครูและผู้บริหาร คณะกรรมการสถานศึกษา
ขั้นพื้นฐาน และนักเรียน ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก
4) ผลการประเมินความเหมาะสมของรูปแบบระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนด้านการส่งเสริม
คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม โดยรวมอยู่ในระดับมาก
คำสำคัญ: การพัฒนารูปแบบ/ ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน