รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิด
ชื่อเรื่อง รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหา
ของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม
ผู้วิจัย นายสุทัศน์ สมจิตร
ปีที่ทำวิจัย 2562
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลัก เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม โดยมีวัตถุประสงค์เฉพาะดังนี้ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม 2) เพื่อสร้างรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม และ 4) เพื่อประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม
วิธีการวิจัยมี 4 ขั้นตอน ดังนี้ 1) การศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม 2) การสร้างรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โดยการศึกษาวิเคราะห์เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ ตรวจสอบความตรงและความเหมาะสม ของรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โดยการจัดประชาพิจารณ์ ประกอบด้วย ผู้เชี่ยวชาญ ตัวแทนครู คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้ปกครองเครือข่าย และตัวแทนนักเรียน รวมจำนวนผู้เข้าร่วมประชาพิจารณ์ 50 คน 3) การทดลองใช้รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน ดำเนินการทดลองใช้รูปแบบ การจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม สังกัดเทศบาลนครอุดรธานี และ 4) ประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียนและผู้ปกครองนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม รวมจำนวนทั้งสิ้น 784 คน
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะ การคิดแก้ปัญหาของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม พบว่า ปัญหาที่เกิดจากครูยังขาดความรู้ความเข้าใจในเนื้อหาที่สอน ครูยังใช้เทคนิคที่ไม่หลากหลาย ปัญหาด้านตัวนักเรียน คือ กระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนยังไม่มีประสิทธิภาพ ปัญหาด้านสื่อ เทคโนโลยีและแหล่งเรียนรู้ พบว่า สื่อ เทคโนโลยีและแหล่งเรียนรู้ในโรงเรียนยังมีน้อยไม่มีประสิทธิภาพ ส่วนการมีส่วนร่วมของผู้ปกครองและชุมชนใน การร่วมกันแก้ปัญหาและพัฒนาการเรียนรู้ยังมีน้อย
ส่วนผลการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับการจัดการศึกษาของ พบว่า เป้าหมายสำคัญ ของการจัดการศึกษา คือ การจัดการเรียนรู้เพื่อให้คนไทยทุกคนได้เรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต อย่างทั่วถึง และมีคุณภาพ แนวทางในการพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน พบว่า การพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน ต้องใช้กระบวนการที่ให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ และแนวทางในการพัฒนากระบวนการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพควรยึดหลักตามวัตถุประสงค์ของแผนพัฒนาการศึกษาแห่งชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ.2560–2579) พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545
2. รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม พบว่า มีความตรงและความเหมาะสมมาก โดยประกอบด้วย 4 กลยุทธ์ ได้แก่ 1) การพัฒนาศักยภาพครู 2) การพัฒนาการจัดการเรียนรู้ 3) การพัฒนาสื่อ เทคโนโลยีและแหล่งเรียนรู้ 4) การมีส่วนร่วมชุมชนในการจัดการศึกษา เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม พบว่า การพัฒนาศักยภาพครู ทำให้ครูมีการปรับเปลี่ยนวิธีการสอน สามารถออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนได้หลากหลาย โดยเน้นนักเรียนเป็นสำคัญ มีการพัฒนาและใช้สื่อประกอบการเรียนการสอน นำกระบวนการวิจัยในชั้นเรียนมาเป็นส่วนหนึ่งของ การจัดการเรียนการสอน และสามารถนำผลการวิจัยไปใช้ในการแก้ปัญหาและพัฒนาการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ การพัฒนาการจัดการเรียนรู้ การพัฒนาสื่อ เทคโนโลยีและแหล่งเรียนรู้ และการมี ส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการศึกษา เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน ทำให้นักเรียนได้เรียนรู้ตามความสนใจและความถนัดของตนเอง นักเรียนมีส่วนร่วมในการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ด้วยตนเอง ได้คิด ได้แก้ปัญหา ได้ลงมือปฏิบัติจริง นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และผลการประเมินทักษะการคิดแก้ปัญหาผ่านเกณฑ์ที่ทางโรงเรียนกำหนด
4. ผลการประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหา ของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม พบว่า คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียน มีความพึงพอใจต่อรูปแบบอยู่ในระดับมาก
ของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม
ผู้วิจัย นายสุทัศน์ สมจิตร
ปีที่ทำวิจัย 2562
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลัก เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม โดยมีวัตถุประสงค์เฉพาะดังนี้ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม 2) เพื่อสร้างรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม และ 4) เพื่อประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม
วิธีการวิจัยมี 4 ขั้นตอน ดังนี้ 1) การศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม 2) การสร้างรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โดยการศึกษาวิเคราะห์เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ ตรวจสอบความตรงและความเหมาะสม ของรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โดยการจัดประชาพิจารณ์ ประกอบด้วย ผู้เชี่ยวชาญ ตัวแทนครู คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้ปกครองเครือข่าย และตัวแทนนักเรียน รวมจำนวนผู้เข้าร่วมประชาพิจารณ์ 50 คน 3) การทดลองใช้รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน ดำเนินการทดลองใช้รูปแบบ การจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม สังกัดเทศบาลนครอุดรธานี และ 4) ประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียนและผู้ปกครองนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม รวมจำนวนทั้งสิ้น 784 คน
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะ การคิดแก้ปัญหาของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม พบว่า ปัญหาที่เกิดจากครูยังขาดความรู้ความเข้าใจในเนื้อหาที่สอน ครูยังใช้เทคนิคที่ไม่หลากหลาย ปัญหาด้านตัวนักเรียน คือ กระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนยังไม่มีประสิทธิภาพ ปัญหาด้านสื่อ เทคโนโลยีและแหล่งเรียนรู้ พบว่า สื่อ เทคโนโลยีและแหล่งเรียนรู้ในโรงเรียนยังมีน้อยไม่มีประสิทธิภาพ ส่วนการมีส่วนร่วมของผู้ปกครองและชุมชนใน การร่วมกันแก้ปัญหาและพัฒนาการเรียนรู้ยังมีน้อย
ส่วนผลการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับการจัดการศึกษาของ พบว่า เป้าหมายสำคัญ ของการจัดการศึกษา คือ การจัดการเรียนรู้เพื่อให้คนไทยทุกคนได้เรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต อย่างทั่วถึง และมีคุณภาพ แนวทางในการพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน พบว่า การพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน ต้องใช้กระบวนการที่ให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ และแนวทางในการพัฒนากระบวนการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพควรยึดหลักตามวัตถุประสงค์ของแผนพัฒนาการศึกษาแห่งชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ.2560–2579) พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545
2. รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม พบว่า มีความตรงและความเหมาะสมมาก โดยประกอบด้วย 4 กลยุทธ์ ได้แก่ 1) การพัฒนาศักยภาพครู 2) การพัฒนาการจัดการเรียนรู้ 3) การพัฒนาสื่อ เทคโนโลยีและแหล่งเรียนรู้ 4) การมีส่วนร่วมชุมชนในการจัดการศึกษา เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม พบว่า การพัฒนาศักยภาพครู ทำให้ครูมีการปรับเปลี่ยนวิธีการสอน สามารถออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนได้หลากหลาย โดยเน้นนักเรียนเป็นสำคัญ มีการพัฒนาและใช้สื่อประกอบการเรียนการสอน นำกระบวนการวิจัยในชั้นเรียนมาเป็นส่วนหนึ่งของ การจัดการเรียนการสอน และสามารถนำผลการวิจัยไปใช้ในการแก้ปัญหาและพัฒนาการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ การพัฒนาการจัดการเรียนรู้ การพัฒนาสื่อ เทคโนโลยีและแหล่งเรียนรู้ และการมี ส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการศึกษา เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน ทำให้นักเรียนได้เรียนรู้ตามความสนใจและความถนัดของตนเอง นักเรียนมีส่วนร่วมในการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ด้วยตนเอง ได้คิด ได้แก้ปัญหา ได้ลงมือปฏิบัติจริง นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และผลการประเมินทักษะการคิดแก้ปัญหาผ่านเกณฑ์ที่ทางโรงเรียนกำหนด
4. ผลการประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครู เพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหา ของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 4 วัดโพธิวราราม พบว่า คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียน มีความพึงพอใจต่อรูปแบบอยู่ในระดับมาก