รายงานการประเมินโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรีย
รายงานการประเมินโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 - 2562 มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินด้านบริบทหรือสภาพแวดล้อม ด้านปัจจัยนำเข้าด้านกระบวนการและด้านผลผลิตของโครงการ โดยประยุกต์ใช้รูปแบบซิปป์(CIPP Model)ของสตัฟเฟิลบีม มาใช้ในการประเมิน ได้แก่การประเมินโดยใช้แบบสอบถามความเหมาะสม และประเมินตามสภาพจริง โดยใช้แบบบันทึกผลการประเมินคุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานเพื่อการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของผู้เรียน ข้อ 1.2 คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้เรียน
กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการประเมินครั้งนี้ ประกอบด้วยประชากรและกลุ่มตัวอย่าง ดังนี้
ประชากรครูปีการศึกษา 2561 และปีการศึกษา 2562 จำนวน 9 คน กลุ่มตัวอย่างนักเรียน ปีการศึกษา 2561 จำนวน 64 คน ปีการศึกษา 2562 จำนวน 58 คน กลุ่มตัวอย่างผู้ปกครองปีการศึกษา 2561 จำนวน 107 คน ปีการศึกษา 2562 จำนวน 102 คน และกลุ่มตัวอย่างคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานปีการศึกษา 2561 และปีการศึกษา 2562 จำนวน 7 คน
เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล รวมทั้งสิ้น 9 ฉบับ ประกอบด้วยแบบสอบถามที่มีลักษณะเป็นมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) จำนวน 8ฉบับ และแบบบันทึกผลการประเมินคุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน เพื่อการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของผู้เรียน ข้อ 1.2 คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้เรียนเป็นการบันทึกผลการประเมินตามสภาพจริงจำนวน 1 ฉบับ เครื่องมือทุกฉบับผ่านการตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือได้ค่าความเชื่อมั่นแต่ละฉบับอยู่ระหว่าง 0.844 – 0.955 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน โดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป SPSS for Windows V.17
ผลการประเมิน
ผลการประเมินโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ในครั้งนี้ เมื่อพิจารณาเป็นรายประเด็นปรากฏผลดังนี้
1. ผลการประเมินด้านบริบทหรือสภาพแวดล้อม ของโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของครูและคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมทั้งสองกลุ่มที่ประเมิน มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากมีค่าเฉลี่ย( = 3.62, .= .12) และ( = 3.69,S.D.= .20)ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 15 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมทั้งสองกลุ่มที่ประเมิน มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุดมีค่าเฉลี่ย( = 4.73, .= .12) และ( = 4.80,S.D.= .09) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 15 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
2. ผลการประเมินด้านปัจจัยนำเข้า ของโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของครูพบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวม มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมาก มีค่าเฉลี่ย( = 3.77, .= .16) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 15 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวม มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย( = 4.72, .= .13) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 15 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
3. ผลการประเมินด้านกระบวนการ ของโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครูและผู้ปกครอง พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมิน มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากมีค่าเฉลี่ย ( = 3.78, S.D.= .14) ,( = 3.78, .= .14)และ( = 3.71, S.D.= .14) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 20 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมิน มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุดมีค่าเฉลี่ย( = 4.62, S.D.= .14), ( = 4.68, .= .08) และ( = 4.65, S.D.= .13 ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 20 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4. ผลการประเมินด้านผลผลิตของโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยประเมินใน 5 ประเด็น ดังนี้
4.1 ผลการประเมินด้านผลผลิต เกี่ยวกับคุณภาพในการดำเนินการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมิน มีคุณภาพอยู่ในระดับมาก และเมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มที่ประเมิน พบว่ากลุ่มครูมีค่าเฉลี่ยสูงสุด(= 3.89, = .18) อยู่ในระดับมาก รองลงมาได้แก่ กลุ่มนักเรียน( = 3.85,S.D.= .25) อยู่ในระดับมาก ส่วนกลุ่มคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด( = 3.73,S.D.= .17)อยู่ในระดับมาก เช่นกันได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมิน มีคุณภาพอยู่ในระดับมากที่สุด และเมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มที่ประเมิน พบว่ากลุ่มนักเรียนมีค่าเฉลี่ยสูงสุด ( = 4.72,S.D.=.11) อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาได้แก่กลุ่มคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ( = 4.70,S.D.= .07) อยู่ในระดับมากที่สุด ส่วนกลุ่มผู้ปกครอง มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด( = 4.66,S.D.= .12) อยู่ในระดับมากที่สุด เช่นกันได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4.2 ผลการประเมินด้านผลผลิต เกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของผู้เกี่ยวข้องในการดำเนินโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมพบว่าทุกกลุ่มที่ประเมินมีคุณภาพอยู่ในระดับมาก และเมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มที่ประเมินพบว่า กลุ่มผู้ปกครอง มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ( = 4.14,S.D.= .20) อยู่ในระดับมาก รองลงมาได้แก่กลุ่มคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ( = 4.02,S.D.= .28) อยู่ในระดับมาก ส่วนกลุ่มครู มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด(= 3.76, = .19) อยู่ในระดับมาก เช่นกันได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมพบว่าทุกกลุ่มที่ประเมินมีคุณภาพอยู่ในระดับมากที่สุด และเมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มที่ประเมินพบว่า กลุ่มผู้ปกครอง มีค่าเฉลี่ยสูงสุด( = 4.79,S.D.= .13)อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาได้แก่ครู (= 4.73, = .16)อยู่ในระดับมากที่สุด ส่วนกลุ่มนักเรียน มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด ( = 4.68, S.D.= .18) อยู่ในระดับมากที่สุด เช่นกันได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4.3 ผลการประเมินด้านผลิตของโครงการเกี่ยวกับพฤติกรรมที่สะท้อนถึงคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ได้แก่1)ความเป็นไทย 2) รักชาติ ยึดมั่นในศาสนาและเทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย์ 3) ความเป็นพลเมืองดีในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข 4) ความปรองดองสมานฉันท์ และ 5) ความมีวินัยในตนเองค่าน้ำหนัก 20% ผลการประเมินพบว่า
4.3.1 ผลการประเมินด้านผลผลิต เกี่ยวกับพฤติกรรมที่สะท้อนถึงคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562ตามการประเมินตนเองของนักเรียน พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมมีพฤติกรรมอยู่ในระดับดี มีค่าเฉลี่ย( = 3.08, S.D.= .18) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมมีพฤติกรรมอยู่ในระดับดีเยี่ยม มีค่าเฉลี่ย( = 3.44, S.D.= .15) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4.3.2 ผลการประเมินด้านผลผลิต เกี่ยวกับพฤติกรรมที่สะท้อนถึงคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของครูและผู้ปกครองพบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมินนักเรียนมีพฤติกรรมอยู่ในระดับดี (= 2.98, = .10) และ( = 3.06,S.D.= .16)ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมินนักเรียนมีพฤติกรรมอยู่ในระดับดีเยี่ยม(= 3.60, = .14)และ( = 3.54,S.D.= .16) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4.4 ผลการประเมินด้านผลผลิตของโครงการเกี่ยวกับคุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานเพื่อการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา มาตรฐานที่ 1คุณภาพของผู้เรียนข้อ 1.2 คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้เรียนปีการศึกษา 2561 – 2562 พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมนักเรียนร้อยละ 86.33 มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์อยู่ในระดับดีมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายตัวบ่งชี้พบว่า ตัวบ่งชี้ที่ 1. มีคุณลักษณะและค่านิยมที่ดีตามที่สถานศึกษากำหนด โดยไม่ขัดกับกฎหมายและวัฒนธรรมอันดีของสังคม มีค่าร้อยละสูงสุด 89.06 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีมาก รองลงมาได้แก่ตัวบ่งชี้ที่ 2 . ความภูมิใจในท้องถิ่น และความเป็นไทยมีค่าร้อยละ 87.50 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีมาก ส่วนตัวบ่งชี้ที่3.ยอมรับที่จะอยู่ร่วมกันบนความแตกต่างและความหลากหลาย มีค่าร้อยละต่ำสุด 82.81 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีมาก ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 5 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมนักเรียนร้อยละ 93.97 มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์อยู่ในระดับดีเยี่ยม เมื่อพิจารณาเป็นรายตัวบ่งชี้พบว่า ตัวบ่งชี้ที่ 1. มีคุณลักษณะและค่านิยมที่ดีตามที่สถานศึกษากำหนด โดยไม่ขัดกับกฎหมายและวัฒนธรรมอันดีของสังคม มีค่าร้อยละสูงสุด 96.55 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีเยี่ยม รองลงมาได้แก่ตัวบ่งชี้ที่ 2 . ความภูมิใจในท้องถิ่น และความเป็นไทยมีค่าร้อยละ 94.83 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีเยี่ยม ส่วนตัวบ่งชี้ที่3.ยอมรับที่จะอยู่ร่วมกันบนความแตกต่างและความหลากหลาย มีค่าร้อยละต่ำสุด 91.38 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีเยี่ยม ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 5 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4.5 ผลการประเมินด้านผลผลิตเกี่ยวกับความพึงพอใจในการดำเนินโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมินมีความคิดเห็นอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มผู้ประเมินพบว่า กลุ่มคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน มีค่าเฉลี่ยสูงสุด( = 4.22,S.D.= .26) อยู่ในระดับมาก รองลงมาได้แก่ กลุ่มนักเรียน( = 4.09,S.D.= .41) อยู่ในระดับมาก ส่วนกลุ่มครู มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด(= 3.77, = .10)อยู่ในระดับมากเช่นกัน ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 5 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมินมีความคิดเห็นอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มผู้ประเมินพบว่ากลุ่มนักเรียน มีค่าเฉลี่ยสูงสุด( = 4.79,S.D.= .15) อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาได้แก่ครู(= 4.77, = .15) อยู่ในระดับมากที่สุด ส่วนคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานมีค่าเฉลี่ยต่ำสุด( = 4.71,S.D.= .19)อยู่ในระดับมากที่สุดเช่นกันได้คะแนนเฉลี่ยรวม 5 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ข้อเสนอแนะ
1. ข้อเสนอแนะเพื่อนำผลการประเมินไปใช้
1.1 ผลการวิเคราะห์ข้อมูลที่เป็นจุดเด่นของการประเมินด้านผลผลิตเกี่ยวกับคุณภาพการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 -2562 พบว่า ทุกกลุ่มที่ประเมินมีความคิดเห็นอยู่ในระดับมากและมากที่สุด สะท้อนให้เห็นว่ากิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ ได้แก่ 1) การสร้างองค์ความรู้ให้กับนักเรียน 2) การเรียนรู้ที่เน้นให้ผู้เรียนมีส่วนร่วม 3) การจัดการเรียนรู้โดยใช้เครือข่าย 4) การนำความรู้สู่การปฏิบัติเพื่อการเป็นพลเมืองดี 5) การประเมินผลนักเรียนตามสภาพจริง ส่งผลต่อการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีได้อย่างดียิ่ง ดังนั้นโรงเรียนต่าง ๆ ควรนำกรอบ 5 ลักษณะข้างต้นไปประยุกต์ใช้ เป็นแนวทางในการเสริมสร้างพัฒนาความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนตามบริบทของโรงเรียน
1.2 ควรส่งเสริมให้ผู้ปกครองและครือข่ายชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมต่างๆอย่างต่อเนื่อง
1.3 ควรขยายผลการดำเนินโครงการให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องมีส่วนร่วมดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง ซึ่งจะนำไปสู่คุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนอย่างยั่งยืน
1.4 ควรสร้างเครือข่ายความร่วมมือในการเสริมสร้างคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนอีกทั้งมีการประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ผลงานต่อสาธารณชนอย่างต่อเนื่อง
2. ข้อเสนอแนะเพื่อการประเมินและวิจัยครั้งต่อไป
2.1 ควรศึกษารูปแบบการประเมินอื่นๆ ที่นอกเหนือจากรูปแบบซิปป์โมเดล(CIPP Model) เพื่อเปรียบเทียบผลการประเมิน
2.2 ควรมีการศึกษาถึงปัจจัยอื่นที่ส่งผลต่อความสำเร็จของโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียน โดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ เพื่อพัฒนาความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนอย่างต่อเนื่อง
2.3 ควรมีการศึกษาวิจัยประเมินโครงการอื่น ๆ ของโรงเรียนทุกโครงการ เพื่อให้การดำเนินโครงการมีประสิทธิภาพ พัฒนานักเรียนให้มีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา
กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการประเมินครั้งนี้ ประกอบด้วยประชากรและกลุ่มตัวอย่าง ดังนี้
ประชากรครูปีการศึกษา 2561 และปีการศึกษา 2562 จำนวน 9 คน กลุ่มตัวอย่างนักเรียน ปีการศึกษา 2561 จำนวน 64 คน ปีการศึกษา 2562 จำนวน 58 คน กลุ่มตัวอย่างผู้ปกครองปีการศึกษา 2561 จำนวน 107 คน ปีการศึกษา 2562 จำนวน 102 คน และกลุ่มตัวอย่างคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานปีการศึกษา 2561 และปีการศึกษา 2562 จำนวน 7 คน
เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล รวมทั้งสิ้น 9 ฉบับ ประกอบด้วยแบบสอบถามที่มีลักษณะเป็นมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) จำนวน 8ฉบับ และแบบบันทึกผลการประเมินคุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน เพื่อการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของผู้เรียน ข้อ 1.2 คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้เรียนเป็นการบันทึกผลการประเมินตามสภาพจริงจำนวน 1 ฉบับ เครื่องมือทุกฉบับผ่านการตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือได้ค่าความเชื่อมั่นแต่ละฉบับอยู่ระหว่าง 0.844 – 0.955 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน โดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป SPSS for Windows V.17
ผลการประเมิน
ผลการประเมินโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ในครั้งนี้ เมื่อพิจารณาเป็นรายประเด็นปรากฏผลดังนี้
1. ผลการประเมินด้านบริบทหรือสภาพแวดล้อม ของโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของครูและคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมทั้งสองกลุ่มที่ประเมิน มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากมีค่าเฉลี่ย( = 3.62, .= .12) และ( = 3.69,S.D.= .20)ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 15 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมทั้งสองกลุ่มที่ประเมิน มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุดมีค่าเฉลี่ย( = 4.73, .= .12) และ( = 4.80,S.D.= .09) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 15 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
2. ผลการประเมินด้านปัจจัยนำเข้า ของโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของครูพบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวม มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมาก มีค่าเฉลี่ย( = 3.77, .= .16) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 15 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวม มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย( = 4.72, .= .13) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 15 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
3. ผลการประเมินด้านกระบวนการ ของโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครูและผู้ปกครอง พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมิน มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากมีค่าเฉลี่ย ( = 3.78, S.D.= .14) ,( = 3.78, .= .14)และ( = 3.71, S.D.= .14) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 20 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมิน มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุดมีค่าเฉลี่ย( = 4.62, S.D.= .14), ( = 4.68, .= .08) และ( = 4.65, S.D.= .13 ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 20 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4. ผลการประเมินด้านผลผลิตของโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยประเมินใน 5 ประเด็น ดังนี้
4.1 ผลการประเมินด้านผลผลิต เกี่ยวกับคุณภาพในการดำเนินการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมิน มีคุณภาพอยู่ในระดับมาก และเมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มที่ประเมิน พบว่ากลุ่มครูมีค่าเฉลี่ยสูงสุด(= 3.89, = .18) อยู่ในระดับมาก รองลงมาได้แก่ กลุ่มนักเรียน( = 3.85,S.D.= .25) อยู่ในระดับมาก ส่วนกลุ่มคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด( = 3.73,S.D.= .17)อยู่ในระดับมาก เช่นกันได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมิน มีคุณภาพอยู่ในระดับมากที่สุด และเมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มที่ประเมิน พบว่ากลุ่มนักเรียนมีค่าเฉลี่ยสูงสุด ( = 4.72,S.D.=.11) อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาได้แก่กลุ่มคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ( = 4.70,S.D.= .07) อยู่ในระดับมากที่สุด ส่วนกลุ่มผู้ปกครอง มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด( = 4.66,S.D.= .12) อยู่ในระดับมากที่สุด เช่นกันได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4.2 ผลการประเมินด้านผลผลิต เกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของผู้เกี่ยวข้องในการดำเนินโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมพบว่าทุกกลุ่มที่ประเมินมีคุณภาพอยู่ในระดับมาก และเมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มที่ประเมินพบว่า กลุ่มผู้ปกครอง มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ( = 4.14,S.D.= .20) อยู่ในระดับมาก รองลงมาได้แก่กลุ่มคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ( = 4.02,S.D.= .28) อยู่ในระดับมาก ส่วนกลุ่มครู มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด(= 3.76, = .19) อยู่ในระดับมาก เช่นกันได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมพบว่าทุกกลุ่มที่ประเมินมีคุณภาพอยู่ในระดับมากที่สุด และเมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มที่ประเมินพบว่า กลุ่มผู้ปกครอง มีค่าเฉลี่ยสูงสุด( = 4.79,S.D.= .13)อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาได้แก่ครู (= 4.73, = .16)อยู่ในระดับมากที่สุด ส่วนกลุ่มนักเรียน มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด ( = 4.68, S.D.= .18) อยู่ในระดับมากที่สุด เช่นกันได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4.3 ผลการประเมินด้านผลิตของโครงการเกี่ยวกับพฤติกรรมที่สะท้อนถึงคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ได้แก่1)ความเป็นไทย 2) รักชาติ ยึดมั่นในศาสนาและเทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย์ 3) ความเป็นพลเมืองดีในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข 4) ความปรองดองสมานฉันท์ และ 5) ความมีวินัยในตนเองค่าน้ำหนัก 20% ผลการประเมินพบว่า
4.3.1 ผลการประเมินด้านผลผลิต เกี่ยวกับพฤติกรรมที่สะท้อนถึงคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562ตามการประเมินตนเองของนักเรียน พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมมีพฤติกรรมอยู่ในระดับดี มีค่าเฉลี่ย( = 3.08, S.D.= .18) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมมีพฤติกรรมอยู่ในระดับดีเยี่ยม มีค่าเฉลี่ย( = 3.44, S.D.= .15) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4.3.2 ผลการประเมินด้านผลผลิต เกี่ยวกับพฤติกรรมที่สะท้อนถึงคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของครูและผู้ปกครองพบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมินนักเรียนมีพฤติกรรมอยู่ในระดับดี (= 2.98, = .10) และ( = 3.06,S.D.= .16)ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมินนักเรียนมีพฤติกรรมอยู่ในระดับดีเยี่ยม(= 3.60, = .14)และ( = 3.54,S.D.= .16) ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4.4 ผลการประเมินด้านผลผลิตของโครงการเกี่ยวกับคุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานเพื่อการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา มาตรฐานที่ 1คุณภาพของผู้เรียนข้อ 1.2 คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้เรียนปีการศึกษา 2561 – 2562 พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมนักเรียนร้อยละ 86.33 มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์อยู่ในระดับดีมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายตัวบ่งชี้พบว่า ตัวบ่งชี้ที่ 1. มีคุณลักษณะและค่านิยมที่ดีตามที่สถานศึกษากำหนด โดยไม่ขัดกับกฎหมายและวัฒนธรรมอันดีของสังคม มีค่าร้อยละสูงสุด 89.06 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีมาก รองลงมาได้แก่ตัวบ่งชี้ที่ 2 . ความภูมิใจในท้องถิ่น และความเป็นไทยมีค่าร้อยละ 87.50 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีมาก ส่วนตัวบ่งชี้ที่3.ยอมรับที่จะอยู่ร่วมกันบนความแตกต่างและความหลากหลาย มีค่าร้อยละต่ำสุด 82.81 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีมาก ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 5 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมนักเรียนร้อยละ 93.97 มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์อยู่ในระดับดีเยี่ยม เมื่อพิจารณาเป็นรายตัวบ่งชี้พบว่า ตัวบ่งชี้ที่ 1. มีคุณลักษณะและค่านิยมที่ดีตามที่สถานศึกษากำหนด โดยไม่ขัดกับกฎหมายและวัฒนธรรมอันดีของสังคม มีค่าร้อยละสูงสุด 96.55 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีเยี่ยม รองลงมาได้แก่ตัวบ่งชี้ที่ 2 . ความภูมิใจในท้องถิ่น และความเป็นไทยมีค่าร้อยละ 94.83 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีเยี่ยม ส่วนตัวบ่งชี้ที่3.ยอมรับที่จะอยู่ร่วมกันบนความแตกต่างและความหลากหลาย มีค่าร้อยละต่ำสุด 91.38 มีคุณภาพอยู่ในระดับดีเยี่ยม ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 5 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
4.5 ผลการประเมินด้านผลผลิตเกี่ยวกับความพึงพอใจในการดำเนินโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 – 2562 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พบว่า
ปีการศึกษา 2561 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมินมีความคิดเห็นอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มผู้ประเมินพบว่า กลุ่มคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน มีค่าเฉลี่ยสูงสุด( = 4.22,S.D.= .26) อยู่ในระดับมาก รองลงมาได้แก่ กลุ่มนักเรียน( = 4.09,S.D.= .41) อยู่ในระดับมาก ส่วนกลุ่มครู มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด(= 3.77, = .10)อยู่ในระดับมากเช่นกัน ได้คะแนนเฉลี่ยรวม 5 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ปีการศึกษา 2562 โดยภาพรวมทุกกลุ่มที่ประเมินมีความคิดเห็นอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาแต่ละกลุ่มผู้ประเมินพบว่ากลุ่มนักเรียน มีค่าเฉลี่ยสูงสุด( = 4.79,S.D.= .15) อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาได้แก่ครู(= 4.77, = .15) อยู่ในระดับมากที่สุด ส่วนคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานมีค่าเฉลี่ยต่ำสุด( = 4.71,S.D.= .19)อยู่ในระดับมากที่สุดเช่นกันได้คะแนนเฉลี่ยรวม 5 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัดที่ประเมิน
ข้อเสนอแนะ
1. ข้อเสนอแนะเพื่อนำผลการประเมินไปใช้
1.1 ผลการวิเคราะห์ข้อมูลที่เป็นจุดเด่นของการประเมินด้านผลผลิตเกี่ยวกับคุณภาพการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนโดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ โรงเรียนวัดวารีวง จังหวัดตรัง ปีการศึกษา 2561 -2562 พบว่า ทุกกลุ่มที่ประเมินมีความคิดเห็นอยู่ในระดับมากและมากที่สุด สะท้อนให้เห็นว่ากิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ ได้แก่ 1) การสร้างองค์ความรู้ให้กับนักเรียน 2) การเรียนรู้ที่เน้นให้ผู้เรียนมีส่วนร่วม 3) การจัดการเรียนรู้โดยใช้เครือข่าย 4) การนำความรู้สู่การปฏิบัติเพื่อการเป็นพลเมืองดี 5) การประเมินผลนักเรียนตามสภาพจริง ส่งผลต่อการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีได้อย่างดียิ่ง ดังนั้นโรงเรียนต่าง ๆ ควรนำกรอบ 5 ลักษณะข้างต้นไปประยุกต์ใช้ เป็นแนวทางในการเสริมสร้างพัฒนาความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนตามบริบทของโรงเรียน
1.2 ควรส่งเสริมให้ผู้ปกครองและครือข่ายชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมต่างๆอย่างต่อเนื่อง
1.3 ควรขยายผลการดำเนินโครงการให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องมีส่วนร่วมดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง ซึ่งจะนำไปสู่คุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนอย่างยั่งยืน
1.4 ควรสร้างเครือข่ายความร่วมมือในการเสริมสร้างคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนอีกทั้งมีการประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ผลงานต่อสาธารณชนอย่างต่อเนื่อง
2. ข้อเสนอแนะเพื่อการประเมินและวิจัยครั้งต่อไป
2.1 ควรศึกษารูปแบบการประเมินอื่นๆ ที่นอกเหนือจากรูปแบบซิปป์โมเดล(CIPP Model) เพื่อเปรียบเทียบผลการประเมิน
2.2 ควรมีการศึกษาถึงปัจจัยอื่นที่ส่งผลต่อความสำเร็จของโครงการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดีของนักเรียน โดยใช้กิจกรรมสร้างสรรค์ 5 ลักษณะ เพื่อพัฒนาความเป็นพลเมืองดีของนักเรียนอย่างต่อเนื่อง
2.3 ควรมีการศึกษาวิจัยประเมินโครงการอื่น ๆ ของโรงเรียนทุกโครงการ เพื่อให้การดำเนินโครงการมีประสิทธิภาพ พัฒนานักเรียนให้มีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา