การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์
ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
ผู้วิจัย พรนิภา พิรามวิทวัส
ปีที่ทำการวิจัย 2561
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีจุดประสงค์เพื่อ (1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการรูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 (2) เพื่อพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 (3) เพื่อทดลองรูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 (4) เพื่อประเมินผลและปรับปรุงรูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 กลุ่มตัวอย่างในการวิจัย คือนักเรียนกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาในครั้งนี้ ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5/2 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 โรงเรียนเทศบาลห้วยยอดวิทยา สังกัดเทศบาลตำบลห้วยยอด อำเภอห้วยยอด จังหวัดตรัง จำนวน 40 คน โดยการสุ่มแบบกลุ่มด้วยวิธีการจับฉลาก (Cluster Random Sampling) ใช้ห้องเรียนเป็นหน่วยในการสุ่ม ห้องเรียนจัดแบบคละความสามารถ (เก่ง ปานกลาง อ่อน) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ รูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 แผนการจัดการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ก่อนเรียนและหลังเรียน แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์การคิดวิเคราะห์ เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อการใช้รูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 สถิติที่ใช้ในงานวิจัย ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าความเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบค่าที
ผลการวิจัยครั้งนี้ พบว่า
1. รูปแบบการเรียนการสอน เรียกว่า “PHIASP Model” โดยมีองค์ประกอบที่สำคัญดังนี้ หลักการ วัตถุประสงค์ กระบวนการเรียนการสอน สาระหลัก สิ่งที่ส่งเสริมการเรียนรู้ ระบบสังคม หลักการตอบสนอง รูปแบบการเรียนการสอน ประกอบด้วย มีกระบวนการเรียนการสอน 6 ขั้นตอนหลัก คือ ขั้นที่ 1 เตรียมความพร้อมและสร้างแรงจูงใจ (Prepare and Motivation) ขั้นที่ 2 นักสืบตัวน้อยด้วยวิธีการทางประวัติศาสตร์ (Historical methods) 2.1 กำหนดหัวข้อ 2.2 การรวบรวมข้อมูล 2.3 การประเมินคุณค่าข้อมูล 2.4 การวิเคราะห์ข้อมูล ขั้นที่ 3 จัดระเบียบทางความคิดเพื่อให้เกิดองค์ความรู้ (Organize ideas) ขั้นที่ 4 ประยุกต์ใช้กระบวนการคิดเพื่อสร้างชิ้นงาน (Apply the thinking process to create a work piece) ขั้นที่ 5 สรุปผลเพื่อต่อยอดความคิด (Summary of results for further thinking) ขั้นที่ 6 นำเสนอผลงาน (Presentation) ซึ่งผลการศึกษาประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ E1/E2 มีค่าเท่ากับ 86.73/89.67 และความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อรูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
2. ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่เรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .01
3. ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อการเรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด ค่าเฉลี่ย 4.51 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.53
ผู้วิจัย พรนิภา พิรามวิทวัส
ปีที่ทำการวิจัย 2561
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีจุดประสงค์เพื่อ (1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการรูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 (2) เพื่อพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 (3) เพื่อทดลองรูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 (4) เพื่อประเมินผลและปรับปรุงรูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 กลุ่มตัวอย่างในการวิจัย คือนักเรียนกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาในครั้งนี้ ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5/2 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 โรงเรียนเทศบาลห้วยยอดวิทยา สังกัดเทศบาลตำบลห้วยยอด อำเภอห้วยยอด จังหวัดตรัง จำนวน 40 คน โดยการสุ่มแบบกลุ่มด้วยวิธีการจับฉลาก (Cluster Random Sampling) ใช้ห้องเรียนเป็นหน่วยในการสุ่ม ห้องเรียนจัดแบบคละความสามารถ (เก่ง ปานกลาง อ่อน) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ รูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 แผนการจัดการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ก่อนเรียนและหลังเรียน แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์การคิดวิเคราะห์ เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อการใช้รูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 สถิติที่ใช้ในงานวิจัย ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าความเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบค่าที
ผลการวิจัยครั้งนี้ พบว่า
1. รูปแบบการเรียนการสอน เรียกว่า “PHIASP Model” โดยมีองค์ประกอบที่สำคัญดังนี้ หลักการ วัตถุประสงค์ กระบวนการเรียนการสอน สาระหลัก สิ่งที่ส่งเสริมการเรียนรู้ ระบบสังคม หลักการตอบสนอง รูปแบบการเรียนการสอน ประกอบด้วย มีกระบวนการเรียนการสอน 6 ขั้นตอนหลัก คือ ขั้นที่ 1 เตรียมความพร้อมและสร้างแรงจูงใจ (Prepare and Motivation) ขั้นที่ 2 นักสืบตัวน้อยด้วยวิธีการทางประวัติศาสตร์ (Historical methods) 2.1 กำหนดหัวข้อ 2.2 การรวบรวมข้อมูล 2.3 การประเมินคุณค่าข้อมูล 2.4 การวิเคราะห์ข้อมูล ขั้นที่ 3 จัดระเบียบทางความคิดเพื่อให้เกิดองค์ความรู้ (Organize ideas) ขั้นที่ 4 ประยุกต์ใช้กระบวนการคิดเพื่อสร้างชิ้นงาน (Apply the thinking process to create a work piece) ขั้นที่ 5 สรุปผลเพื่อต่อยอดความคิด (Summary of results for further thinking) ขั้นที่ 6 นำเสนอผลงาน (Presentation) ซึ่งผลการศึกษาประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ E1/E2 มีค่าเท่ากับ 86.73/89.67 และความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อรูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
2. ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่เรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .01
3. ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อการเรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ โดยใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์และโครงงานเป็นฐาน เรื่อง คำขวัญท้องถิ่นน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด ค่าเฉลี่ย 4.51 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.53