รายงานการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้
ชื่อเรื่อง : รายงานการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้
ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง
ผู้วิจัย : นางสาวฐิตารีย์ วิลัยเลิศ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 26
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหาและความต้องการ
การประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21ของครู 2) พัฒนาแนวทางการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 และ 3) ศึกษาผลการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ ในศตวรรษที่ 21 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหา และความต้องการการประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้
ในศตวรรษที่ 21 ครั้งนี้ ประกอบด้วย ผู้บริหารโรงเรียน และครูในโรงเรียนสังกัดสำนักงาน
เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 26 จำนวน 315 คน กลุ่มเป้าหมายในการประชุมระดมความคิดเพื่อหาแนวทางการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง จำนวน 85 คน กลุ่มเป้าหมายที่เป็นคณะกรรมการติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผลและนิเทศการศึกษา (ก.ต.ป.น.) เพื่อยืนยันและให้ความเห็นชอบแนวทางการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง
จำนวน 9 คน กลุ่มเป้าหมายในการดำเนินการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัด
การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง ผู้นิเทศ จำนวน 84 คน ผู้รับการนิเทศ จำนวน
175 คน และกลุ่มเป้าหมายในการประเมินผลการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT
เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง จำนวน 70 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม คู่มือการอบรมครู แบบสอบถามความพึงพอใจ แบบประเมินชิ้นงาน
แบบบันทึกการปฏิบัติหน้าที่พี่เลี้ยง และแบบวัดความรู้ สถิติที่ใช้ ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย
ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่า t
ผลการวิจัยพบว่า
1. การศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหา และความต้องการการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 พบว่า 1) สภาพปัจจุบันครูและบุคลากรทางการศึกษา
นำเทคโนโลยีที่ทันสมัยไปใช้ในการพัฒนาประสิทธิภาพการเรียนการสอนและจัดให้มีสื่ออุปกรณ์
ที่จำเป็นต่อการพัฒนาการศึกษา สามารถใช้เทคโนโลยีในการประยุกต์ใช้ ICT โดยกลุ่มตัวอย่าง
มีความคิดเห็นกับผลสำรวจร้อยละ 100 ในด้านการมีสื่อ ICT/DLIT ในการเรียนการสอน
มีคอมพิวเตอร์และเห็นด้วยกับการอบรมทำให้ครูมีความรู้ ความเข้าใจการประยุกต์ใช้ ICT
ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การมีผู้ช่วยวิทยากรทำให้ครูมีความเข้าใจในการอบรม
ครูมีความพึงพอใจต่อการอบรมที่มีวิทยากรคอยให้คำแนะนำ ครูมีความพึงพอใจต่อการจัดให้มี
พี่เลี้ยงหรือศึกษานิเทศก์คอยให้คำแนะนำระหว่างการจัดอบรม และครูมีความพึงพอใจต่อ
การจัดให้วิทยากร/ผู้ช่วยวิทยากรที่มีความเชี่ยวชาญให้คำแนะนำ 2) ผลการสำรวจปัญหาของครูที่มีต่อการประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการเรียนรู้ โดยรวมอยู่ในระดับมาก 3) ผลการสำรวจ
ความต้องการของครูในการอบรมการประยุกต์ใช้สื่อเพื่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยรวม
มีความคิดเห็นร้อยละ 100 ในการอบรมเรื่อง ICT จำเป็นต้องมีผู้ที่มีความรู้และทักษะการใช้ ICT เป็นผู้ช่วยวิทยากรหรือพี่เลี้ยง และการอบรมเรื่องการประยุกต์ใช้ ICT และพัฒนาสื่อ ICT จำเป็นต้องมีผู้ที่มีความรู้และทักษะการพัฒนา ICT เป็นผู้ช่วยวิทยากรหรือพี่เลี้ยง
2. ผลการพัฒนาแนวทางการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้
ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง พบว่า 1) แนวทางการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT
เพื่อการจัดการเรียนรู้ มี 6 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 การวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน (Analyzing : A) ขั้นตอนที่ 2 การวางแผนการนิเทศ (Planning : P) ขั้นตอนที่ 3 การให้ความรู้ก่อนการนิเทศ (Informing : I) ขั้นตอนที่ 4 การปฏิบัติการนิเทศ (Doing : D) ขั้นตอนที่ 5 การสร้างขวัญกำลังใจ (Reinforcing : R) และขั้นตอนที่ 6 การประเมินผลการนิเทศ (Evaluating : E) 2) แนวทาง
การประยุกต์ใช้สื่อ มีองค์ประกอบ 3 ส่วน และความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญที่มีต่อองค์ประกอบ
มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด 3) ผลการพัฒนากิจกรรมการประยุกต์ใช้ ICT กิจกรรมประกอบด้วย 3 ขั้น และความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญโดยเฉลี่ยความเหมาะสมอยู่ในระดับ
มากที่สุด
3. ผลการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
ด้วยระบบพี่เลี้ยง พบว่า 1) ประสิทธิภาพของแนวทางที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพตามแนวคิด
ของเมกุยแกนส์ เท่ากับ 2.26 ซึ่งมีค่ามากกว่า 1 ถือว่า แนวทางมีประสิทธิภาพสูง
2) ผลการประเมินทักษะการประยุกต์ใช้ ICT ในการผลิตสื่อ ICT ของผู้เข้าอบรม พบว่า คะแนนสูงสุดคือ 5 คะแนน จำนวนคนที่ปฏิบัติได้อยู่ระหว่างร้อยละ 65.71- 100 3) ผลการประเมินชิ้นงานการประยุกต์ใช้ ICT ในการผลิตสื่อ ICT ของผู้เข้าอบรม พบว่า คะแนนสูงสุดคือ 5 คะแนน จำนวนคนที่ปฏิบัติได้อยู่ระหว่างร้อยละ 51.43 - 100 4) ผลการประเมินการปฏิบัติหน้าที่พี่เลี้ยง พบว่า มีระดับการปฏิบัติหน้าที่ในระดับมากที่สุด 5) ผลการทดสอบความรู้ของผู้เข้าอบรม
คะแนนสอบหลังเข้าร่วมอบรมสูงกว่าก่อนเข้าร่วมอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
และ 6) ความคิดเห็นของผู้เข้าอบรมที่มีต่อกิจกรรมการพัฒนาครู โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
6) ผลการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบ
พี่เลี้ยง มาใช้ในการจัดการเรียนการสอนที่ทันสมัย เพื่อให้ครูได้นำไปพัฒนาสร้างสื่อและพัฒนา
การจัดการเรียนรู้ และเพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมไปสู่ยุค 4.0 โดยสรุปความรู้ที่ได้จากการพัฒนาครู มีดังนี้ 1) การใช้งาน OneDrive , Microsoft office และ OneNote Online 2) การสื่อสารด้วย Microsoft Team, Skype for Business 3) การสร้างห้องเรียนเสมือนด้วย Yammer และ Microsoft Classroom 4) การสร้างเว็บไซต์ง่าย ๆ ด้วย Sway ประยุกต์มาใช้ในการสร้างสื่อออนไลน์ e-Portfolio 5) การสร้างแบบสอบถาม แบบทดสอบ ด้วย Microsoft Forms 6) การใช้ OneNote Class Notebook รวมไปถึงการเชื่อมโยงองค์ความรู้ผู้เข้าอบรมกับวิทยากรให้ตรง
และเป็นแนวทางเดียวกัน เพื่อให้บรรลุ ตามวัตถุประสงค์การจัดการเรียนการสอนสู่ยุคอาชีวศึกษา 4.0 ต่อไป
คำสำคัญ : การประยุกต์ใช้ ICT สื่อ ICT/DLIT ระบบพี่เลี้ยง การจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหา
เป็นฐาน สื่ออิเล็กทรอนิกส์
ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง
ผู้วิจัย : นางสาวฐิตารีย์ วิลัยเลิศ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 26
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหาและความต้องการ
การประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21ของครู 2) พัฒนาแนวทางการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 และ 3) ศึกษาผลการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ ในศตวรรษที่ 21 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหา และความต้องการการประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้
ในศตวรรษที่ 21 ครั้งนี้ ประกอบด้วย ผู้บริหารโรงเรียน และครูในโรงเรียนสังกัดสำนักงาน
เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 26 จำนวน 315 คน กลุ่มเป้าหมายในการประชุมระดมความคิดเพื่อหาแนวทางการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง จำนวน 85 คน กลุ่มเป้าหมายที่เป็นคณะกรรมการติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผลและนิเทศการศึกษา (ก.ต.ป.น.) เพื่อยืนยันและให้ความเห็นชอบแนวทางการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง
จำนวน 9 คน กลุ่มเป้าหมายในการดำเนินการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัด
การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง ผู้นิเทศ จำนวน 84 คน ผู้รับการนิเทศ จำนวน
175 คน และกลุ่มเป้าหมายในการประเมินผลการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT
เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง จำนวน 70 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม คู่มือการอบรมครู แบบสอบถามความพึงพอใจ แบบประเมินชิ้นงาน
แบบบันทึกการปฏิบัติหน้าที่พี่เลี้ยง และแบบวัดความรู้ สถิติที่ใช้ ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย
ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่า t
ผลการวิจัยพบว่า
1. การศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหา และความต้องการการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 พบว่า 1) สภาพปัจจุบันครูและบุคลากรทางการศึกษา
นำเทคโนโลยีที่ทันสมัยไปใช้ในการพัฒนาประสิทธิภาพการเรียนการสอนและจัดให้มีสื่ออุปกรณ์
ที่จำเป็นต่อการพัฒนาการศึกษา สามารถใช้เทคโนโลยีในการประยุกต์ใช้ ICT โดยกลุ่มตัวอย่าง
มีความคิดเห็นกับผลสำรวจร้อยละ 100 ในด้านการมีสื่อ ICT/DLIT ในการเรียนการสอน
มีคอมพิวเตอร์และเห็นด้วยกับการอบรมทำให้ครูมีความรู้ ความเข้าใจการประยุกต์ใช้ ICT
ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การมีผู้ช่วยวิทยากรทำให้ครูมีความเข้าใจในการอบรม
ครูมีความพึงพอใจต่อการอบรมที่มีวิทยากรคอยให้คำแนะนำ ครูมีความพึงพอใจต่อการจัดให้มี
พี่เลี้ยงหรือศึกษานิเทศก์คอยให้คำแนะนำระหว่างการจัดอบรม และครูมีความพึงพอใจต่อ
การจัดให้วิทยากร/ผู้ช่วยวิทยากรที่มีความเชี่ยวชาญให้คำแนะนำ 2) ผลการสำรวจปัญหาของครูที่มีต่อการประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการเรียนรู้ โดยรวมอยู่ในระดับมาก 3) ผลการสำรวจ
ความต้องการของครูในการอบรมการประยุกต์ใช้สื่อเพื่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยรวม
มีความคิดเห็นร้อยละ 100 ในการอบรมเรื่อง ICT จำเป็นต้องมีผู้ที่มีความรู้และทักษะการใช้ ICT เป็นผู้ช่วยวิทยากรหรือพี่เลี้ยง และการอบรมเรื่องการประยุกต์ใช้ ICT และพัฒนาสื่อ ICT จำเป็นต้องมีผู้ที่มีความรู้และทักษะการพัฒนา ICT เป็นผู้ช่วยวิทยากรหรือพี่เลี้ยง
2. ผลการพัฒนาแนวทางการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้
ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบพี่เลี้ยง พบว่า 1) แนวทางการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT
เพื่อการจัดการเรียนรู้ มี 6 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 การวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน (Analyzing : A) ขั้นตอนที่ 2 การวางแผนการนิเทศ (Planning : P) ขั้นตอนที่ 3 การให้ความรู้ก่อนการนิเทศ (Informing : I) ขั้นตอนที่ 4 การปฏิบัติการนิเทศ (Doing : D) ขั้นตอนที่ 5 การสร้างขวัญกำลังใจ (Reinforcing : R) และขั้นตอนที่ 6 การประเมินผลการนิเทศ (Evaluating : E) 2) แนวทาง
การประยุกต์ใช้สื่อ มีองค์ประกอบ 3 ส่วน และความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญที่มีต่อองค์ประกอบ
มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด 3) ผลการพัฒนากิจกรรมการประยุกต์ใช้ ICT กิจกรรมประกอบด้วย 3 ขั้น และความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญโดยเฉลี่ยความเหมาะสมอยู่ในระดับ
มากที่สุด
3. ผลการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
ด้วยระบบพี่เลี้ยง พบว่า 1) ประสิทธิภาพของแนวทางที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพตามแนวคิด
ของเมกุยแกนส์ เท่ากับ 2.26 ซึ่งมีค่ามากกว่า 1 ถือว่า แนวทางมีประสิทธิภาพสูง
2) ผลการประเมินทักษะการประยุกต์ใช้ ICT ในการผลิตสื่อ ICT ของผู้เข้าอบรม พบว่า คะแนนสูงสุดคือ 5 คะแนน จำนวนคนที่ปฏิบัติได้อยู่ระหว่างร้อยละ 65.71- 100 3) ผลการประเมินชิ้นงานการประยุกต์ใช้ ICT ในการผลิตสื่อ ICT ของผู้เข้าอบรม พบว่า คะแนนสูงสุดคือ 5 คะแนน จำนวนคนที่ปฏิบัติได้อยู่ระหว่างร้อยละ 51.43 - 100 4) ผลการประเมินการปฏิบัติหน้าที่พี่เลี้ยง พบว่า มีระดับการปฏิบัติหน้าที่ในระดับมากที่สุด 5) ผลการทดสอบความรู้ของผู้เข้าอบรม
คะแนนสอบหลังเข้าร่วมอบรมสูงกว่าก่อนเข้าร่วมอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
และ 6) ความคิดเห็นของผู้เข้าอบรมที่มีต่อกิจกรรมการพัฒนาครู โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
6) ผลการนิเทศการพัฒนาครูประยุกต์ใช้ICT เพื่อการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ด้วยระบบ
พี่เลี้ยง มาใช้ในการจัดการเรียนการสอนที่ทันสมัย เพื่อให้ครูได้นำไปพัฒนาสร้างสื่อและพัฒนา
การจัดการเรียนรู้ และเพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมไปสู่ยุค 4.0 โดยสรุปความรู้ที่ได้จากการพัฒนาครู มีดังนี้ 1) การใช้งาน OneDrive , Microsoft office และ OneNote Online 2) การสื่อสารด้วย Microsoft Team, Skype for Business 3) การสร้างห้องเรียนเสมือนด้วย Yammer และ Microsoft Classroom 4) การสร้างเว็บไซต์ง่าย ๆ ด้วย Sway ประยุกต์มาใช้ในการสร้างสื่อออนไลน์ e-Portfolio 5) การสร้างแบบสอบถาม แบบทดสอบ ด้วย Microsoft Forms 6) การใช้ OneNote Class Notebook รวมไปถึงการเชื่อมโยงองค์ความรู้ผู้เข้าอบรมกับวิทยากรให้ตรง
และเป็นแนวทางเดียวกัน เพื่อให้บรรลุ ตามวัตถุประสงค์การจัดการเรียนการสอนสู่ยุคอาชีวศึกษา 4.0 ต่อไป
คำสำคัญ : การประยุกต์ใช้ ICT สื่อ ICT/DLIT ระบบพี่เลี้ยง การจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหา
เป็นฐาน สื่ออิเล็กทรอนิกส์