การพัฒนาความสามารถด้านการคิดแก้ปัญหา โดยใช้รูปแบบวัฏจักรการเรียน
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประสิทธิภาพของแบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ
ในร่างกายของมนุษย์ ส าหรับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่มีประสิทธิภาพ (E1/E2) ตามเกณฑ์ 80/80
2) ศึกษาค่าดัชนีประสิทธิผลของแบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ ส าหรับชั้น
มัธยมศึกษาปีที่ 2 3) เปรียบเทียบความสามารถในการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่
เรียนโดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น ประกอบแบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ใน
ร่างกายของมนุษย์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ก่อนเรียนและหลังเรียน 4) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการ
เรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่เรียนโดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น
ประกอบแบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ก่อนเรียนและ
หลังเรียน และ 5) ศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่มีต่อการเรียนโดยใช้การ
จัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น ประกอบแบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของ
มนุษย์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จ านวน 30 คน
ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 โรงเรียนงัวบาวิทยาคม สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด
มหาสารคาม ซึ่งได้มาโดยการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย
ได้แก่ แบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ จ านวน 7 ชุด แผนการจัดกิจกรรมการ
เรียนรู้ โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น จ านวน 11 แผน แบบทดสอบวัด
ความสามารถในการคิดแก้ปัญหา ชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จ านวน 20 ข้อ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียน ชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จ านวน 30 ข้อ และแบบสอบถามวัดความพึงพอใจ จ านวน
26 ข้อ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบ
สมมุติฐานใช้ One Sample t test และ t-test (Dependent Samples)
ผลการวิจัยพบว่า
1. แบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
มีประสิทธิภาพ (E1/E2) เท่ากับ 83.87/82.26 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์ที่ก าหนด (80/80) 2. แบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ มีดัชนีประสิทธิผลการเรียนรู้ของ
นักเรียนที่เรียนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น ประกอบแบบฝึกทักษะ มีค่าเท่ากับ
0.7238 คิดเป็นร้อยละ 72.38
3. นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่เรียนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรเรียนรู้ 7 ขั้น
ประกอบแบบฝึกทักษะวิทยาศาสตร์ มีคะแนนความสามารถในการคิดแก้ปัญหาหลังเรียนสูงกว่าก่อน
เรียนอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติที่ระดับ .01
4. นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่เรียนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรเรียนรู้ 7 ขั้น
ประกอบแบบฝึกทักษะวิทยาศาสตร์ มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมี
นัยส าคัญทางสถิติที่ระดับ .01
5. นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น ประกอบแบบ
ฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ ส าหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โดยรวมอยู่ใน
ระดับ มากที่สุด ( X = 4.51, S.D. = 0.31)
ค ำส ำคัญ : แบบฝึกทักษะ, วัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น, ความสามารถในการคิดแก้ปัญหา, ผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียน
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประสิทธิภาพของแบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ
ในร่างกายของมนุษย์ ส าหรับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่มีประสิทธิภาพ (E1/E2) ตามเกณฑ์ 80/80
2) ศึกษาค่าดัชนีประสิทธิผลของแบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ ส าหรับชั้น
มัธยมศึกษาปีที่ 2 3) เปรียบเทียบความสามารถในการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่
เรียนโดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น ประกอบแบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ใน
ร่างกายของมนุษย์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ก่อนเรียนและหลังเรียน 4) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการ
เรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่เรียนโดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น
ประกอบแบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ก่อนเรียนและ
หลังเรียน และ 5) ศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่มีต่อการเรียนโดยใช้การ
จัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น ประกอบแบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของ
มนุษย์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จ านวน 30 คน
ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 โรงเรียนงัวบาวิทยาคม สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด
มหาสารคาม ซึ่งได้มาโดยการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย
ได้แก่ แบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ จ านวน 7 ชุด แผนการจัดกิจกรรมการ
เรียนรู้ โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น จ านวน 11 แผน แบบทดสอบวัด
ความสามารถในการคิดแก้ปัญหา ชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จ านวน 20 ข้อ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียน ชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จ านวน 30 ข้อ และแบบสอบถามวัดความพึงพอใจ จ านวน
26 ข้อ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบ
สมมุติฐานใช้ One Sample t test และ t-test (Dependent Samples)
ผลการวิจัยพบว่า
1. แบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
มีประสิทธิภาพ (E1/E2) เท่ากับ 83.87/82.26 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์ที่ก าหนด (80/80) 2. แบบฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ มีดัชนีประสิทธิผลการเรียนรู้ของ
นักเรียนที่เรียนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น ประกอบแบบฝึกทักษะ มีค่าเท่ากับ
0.7238 คิดเป็นร้อยละ 72.38
3. นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่เรียนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรเรียนรู้ 7 ขั้น
ประกอบแบบฝึกทักษะวิทยาศาสตร์ มีคะแนนความสามารถในการคิดแก้ปัญหาหลังเรียนสูงกว่าก่อน
เรียนอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติที่ระดับ .01
4. นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่เรียนด้วยการจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรเรียนรู้ 7 ขั้น
ประกอบแบบฝึกทักษะวิทยาศาสตร์ มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมี
นัยส าคัญทางสถิติที่ระดับ .01
5. นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น ประกอบแบบ
ฝึกทักษะ เรื่อง ระบบต่าง ๆ ในร่างกายของมนุษย์ ส าหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โดยรวมอยู่ใน
ระดับ มากที่สุด ( X = 4.51, S.D. = 0.31)
ค ำส ำคัญ : แบบฝึกทักษะ, วัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น, ความสามารถในการคิดแก้ปัญหา, ผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียน