การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเ
ชื่อผลงาน : การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียนโรงเรียนนานาชาติเทศบาลนครนครศรีธรรมราช
ผู้วิจัย : นางนงค์รัตน์ มโนสงค์
หน่วยงาน : โรงเรียนนานาชาติเทศบาลนครนครศรีธรรมราช สำนักการศึกษา เทศบาลนครนครศรีธรรมราช
ปีการศึกษา : 2561
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพและข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน 2) การสร้างและพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน 3) การทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน 4) การปรับปรุงรูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน แหล่งข้อมูลที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1) ครูที่สอนสังกัดเทศบาล ครูที่สอนสำนักงานเขตพื้นที่ ครูที่สอนสำนักงานเขตพื้นที่มัธยมศึกษา และครูที่สอนในกลุ่มเอกชน 2) เอกสารพระราชบัญญัติการศึกษา หลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย การวิจัยที่เกี่ยวกับการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนและเอกสารการอ่านเชิงวิเคราะห์ 3) ผู้เชี่ยวชาญด้านการวิจัยและสถิติด้านการจัดการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการคิดวิเคราะห์ 4) กลุ่มประชากรได้แก่นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนนานาชาติเทศบาลนครนครศรีธรรมราช จำนวน 4 ห้องเรียนจำนวน 108 คน และได้เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จำนวน 1 ห้องเรียนได้แก่ ชั้นป1/1 จำนวน 30 คน เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัยประกอบด้วย 1) แบบสอบถามผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการพัฒนาความสามารถการอ่านเชิงวิเคราะห์ 2) แบบวิเคราะห์เอกสารข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน 3) รูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน 4) แบบตรวจสอบความสมเหตุสมผลเชิงทฤษฎีความเป็นไปได้และความสอดคล้องของรูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน 5) แบบทดสอบวัดความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน การวิเคราะห์ข้อมูลจะใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis) และใช้โปรแกรมสำเร็จรูปวิเคราะห์ข้อมูล สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ประกอบด้วยค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าร้อยละ และการทดสอบค่าที (t-test Dependent)
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพและข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนพบว่านักเรียนได้คะแนนเฉลี่ยทั้งในภาพรวมของประเทศและสังกัดกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ต่ำกว่าร้อยละ 50 ซึ่งจากการที่ผู้เรียน มีทักษะการอ่านต่ำ ส่งผลให้ทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์ต่ำไปด้วยและยังส่งผลกระทบต่อคุณภาพผู้เรียนในกลุ่มสาระการเรียนรู้ต่างๆ ตามมาด้วยผลการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลเชิงนโยบายการศึกษาสรุปได้ว่าการพัฒนากระบวนการคิดวิเคราะห์เป็นสิ่งสำคัญ และเป็นเป้าหมายเชิงนโยบายในการพัฒนาศักยภาพคนของประเทศชาติผลการศึกษาวิเคราะห์หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551การจัดกระบวนการเรียนการสอนพัฒนาทักษะการอ่านที่จะต้องมีกิจกรรมการเรียนรู้ให้ผู้เรียได้อ่านตามขั้นตอนดังนี้ 1) อ่านจับใจความสำคัญ 2) คิดวิเคราะห์วิจารณ์เรื่องที่อ่าน 3) ตัดสินใจเสนอทางเลือก 4) นำไปใช้ในการดำเนินชีวิต การศึกษาแนวคิดทฤษฎีในการพัฒนาและนำเสนอรูปแบบการสอน พบว่า การออกแบบที่เป็นระบบ ที่สอดคล้องกับหลักการ แนวคิด ทฤษฎี และผลการวิจัยที่เกี่ยวข้องต่างๆ จะส่งผลให้ผู้เรียนบรรลุเป้าหมาย ได้อย่างมีประสิทธิภาพและมีคุณภาพ การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการคิดวิเคราะห์ พบว่า การคิดวิเคราะห์มีองค์ประกอบที่สำคัญ 3 ประการ คือ 1 ) วิเคราะห์เนื้อหา 2) วิเคราะห์ความสัมพันธ์ 3) วิเคราะห์หลักการ การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับการอ่านเชิงวิเคราะห์ พบว่า การอ่านเชิงวิเคราะห์เป็นการอ่านที่ฝึกให้ผู้เรียนอ่านหนังสือหรือบทอ่าน อย่างมีวิจารณญาณ รู้จักแยกแยะองค์ประกอบ สรุปความสำคัญของเรื่อง สามารถวิเคราะห์ถึงหลักการข้อคิด วิเคราะห์เชิงสัมพันธ์เชื่อมโยงเรื่องราวต่างๆ อย่างมีเหตุผลและเชื่อมโยงสัมพันธ์กับชีวิตจริงได้อย่างเหมาะสมและสอดคล้องกับสภาพความเป็นจริง การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการจัดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนา การอ่านเชิงวิเคราะห์ พบว่า การอ่านและการคิดวิเคราะห์เป็นทักษะที่ควบคู่กับ การสอนเพื่อพัฒนาทักษะการอ่านจึงต้องสอนควบคู่กับการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ การศึกษาวิเคราะห์หลักการแนวคิดเกี่ยวกับการเรียนรู้แห่งศตวรรษที่ 21 พบว่าทักษะการเรียนรู้แห่งศตวรรษที่ 21 เน้นทักษะที่สำคัญ 3 ทักษะ ได้แก่ ทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมทักษะด้านสารสนเทศสื่อ และเทคโนโลยี และทักษะชีวิตและงานอาชีพ
2. ผลการสร้างและพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่าน เชิงวิเคราะห์ของนักเรียนพบว่ารูปแบบการสอนประกอบด้วยหลักการ วัตถุประสงค์ กระบวนการเรียนการสอน เงื่อนไขการนำรูปแบบไปใช้ได้แก่ ระบบสังคม ระบบสนุบสนุนและหลักการตอบสนอง ซึ่งกระบวนการเรียนการสอนในรูปแบบประกอบด้วย 7 ขั้นตอน 1. ขั้นการอ่าน เชิงสำรวจ (Survey ) 2. ขั้นการตั้งคำถามจากเรื่องที่อ่าน (Question) 3. ขั้นการอ่าน เพื่อหาคำตอบของคำถาม (Read) 4. ขั้นการเขียนเชิงสร้างสรรค์ (Record ) 5. ขั้นการคิดวิเคราะห์จากเรื่องที่อ่าน (Thinking) 6. ขั้นการเสนอแนวทางเพื่อการตัดสินใจปฏิบัติ (Decision Making) 7. ขั้นการตั้งใจนำไปปฏิบัติในชีวิตจริง (Intention to Act) และผลการตรวจสอบพบว่าความสมเหตุสมผลเชิงทฤษฎีมีดัชนีความสอดคล้อง รายข้อมีค่าระหว่าง 0.80 – 1.00 ความเป็นไปได้ของรูปแบบการสอนมีค่าดัชนีความสอดคล้องรายข้อ มีค่าระหว่าง 0.80 – 1.00 ความสอดคล้องของรูปแบบการสอนมีค่าดัชนีความสอดคล้องรายข้อมีค่าระหว่าง 0.80 – 1.00
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่าน เชิงวิเคราะห์ของนักเรียน พบว่า 1) ประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียนมีประสิทธิภาพ E1/E2 เท่ากับ 84.12/83.17 2) ความสามารถในด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียนหลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียนจำแนกเป็น รายด้านตามทฤษฎีหมวกความคิด 6 ใบ พบว่าหลังการทดลองมีคะแนนเฉลี่ยอยู่ในระดับคุณภาพสูงและเพิ่มขึ้นทุกด้าน
4. ผลการปรับปรุงรูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่าน เชิงวิเคราะห์ของนักเรียนพบว่ารูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียนจะต้องมีการปรับปรุงระบบสังคม ที่จะต้องให้นักเรียนกล้าที่จะตั้งคำถามเพื่อค้นหาคำตอบในสิ่งที่อยากรู้และจะต้องปรับปรุงระบบสนับสนุนที่ครูผู้สอนจัดหาสถานการณ์ เพื่อบทอ่านที่มีประเด็นและมุมมองหลากหลายและเหมาะสมกับวัยของนักเรียนและเพียงพอกับการศึกษาค้าคว้า อภิปราย และตัดสินใจ
ผู้วิจัย : นางนงค์รัตน์ มโนสงค์
หน่วยงาน : โรงเรียนนานาชาติเทศบาลนครนครศรีธรรมราช สำนักการศึกษา เทศบาลนครนครศรีธรรมราช
ปีการศึกษา : 2561
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพและข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน 2) การสร้างและพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน 3) การทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน 4) การปรับปรุงรูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน แหล่งข้อมูลที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1) ครูที่สอนสังกัดเทศบาล ครูที่สอนสำนักงานเขตพื้นที่ ครูที่สอนสำนักงานเขตพื้นที่มัธยมศึกษา และครูที่สอนในกลุ่มเอกชน 2) เอกสารพระราชบัญญัติการศึกษา หลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย การวิจัยที่เกี่ยวกับการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนและเอกสารการอ่านเชิงวิเคราะห์ 3) ผู้เชี่ยวชาญด้านการวิจัยและสถิติด้านการจัดการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการคิดวิเคราะห์ 4) กลุ่มประชากรได้แก่นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนนานาชาติเทศบาลนครนครศรีธรรมราช จำนวน 4 ห้องเรียนจำนวน 108 คน และได้เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จำนวน 1 ห้องเรียนได้แก่ ชั้นป1/1 จำนวน 30 คน เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัยประกอบด้วย 1) แบบสอบถามผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการพัฒนาความสามารถการอ่านเชิงวิเคราะห์ 2) แบบวิเคราะห์เอกสารข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน 3) รูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน 4) แบบตรวจสอบความสมเหตุสมผลเชิงทฤษฎีความเป็นไปได้และความสอดคล้องของรูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน 5) แบบทดสอบวัดความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียน การวิเคราะห์ข้อมูลจะใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis) และใช้โปรแกรมสำเร็จรูปวิเคราะห์ข้อมูล สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ประกอบด้วยค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าร้อยละ และการทดสอบค่าที (t-test Dependent)
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพและข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนพบว่านักเรียนได้คะแนนเฉลี่ยทั้งในภาพรวมของประเทศและสังกัดกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ต่ำกว่าร้อยละ 50 ซึ่งจากการที่ผู้เรียน มีทักษะการอ่านต่ำ ส่งผลให้ทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์ต่ำไปด้วยและยังส่งผลกระทบต่อคุณภาพผู้เรียนในกลุ่มสาระการเรียนรู้ต่างๆ ตามมาด้วยผลการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลเชิงนโยบายการศึกษาสรุปได้ว่าการพัฒนากระบวนการคิดวิเคราะห์เป็นสิ่งสำคัญ และเป็นเป้าหมายเชิงนโยบายในการพัฒนาศักยภาพคนของประเทศชาติผลการศึกษาวิเคราะห์หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551การจัดกระบวนการเรียนการสอนพัฒนาทักษะการอ่านที่จะต้องมีกิจกรรมการเรียนรู้ให้ผู้เรียได้อ่านตามขั้นตอนดังนี้ 1) อ่านจับใจความสำคัญ 2) คิดวิเคราะห์วิจารณ์เรื่องที่อ่าน 3) ตัดสินใจเสนอทางเลือก 4) นำไปใช้ในการดำเนินชีวิต การศึกษาแนวคิดทฤษฎีในการพัฒนาและนำเสนอรูปแบบการสอน พบว่า การออกแบบที่เป็นระบบ ที่สอดคล้องกับหลักการ แนวคิด ทฤษฎี และผลการวิจัยที่เกี่ยวข้องต่างๆ จะส่งผลให้ผู้เรียนบรรลุเป้าหมาย ได้อย่างมีประสิทธิภาพและมีคุณภาพ การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการคิดวิเคราะห์ พบว่า การคิดวิเคราะห์มีองค์ประกอบที่สำคัญ 3 ประการ คือ 1 ) วิเคราะห์เนื้อหา 2) วิเคราะห์ความสัมพันธ์ 3) วิเคราะห์หลักการ การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับการอ่านเชิงวิเคราะห์ พบว่า การอ่านเชิงวิเคราะห์เป็นการอ่านที่ฝึกให้ผู้เรียนอ่านหนังสือหรือบทอ่าน อย่างมีวิจารณญาณ รู้จักแยกแยะองค์ประกอบ สรุปความสำคัญของเรื่อง สามารถวิเคราะห์ถึงหลักการข้อคิด วิเคราะห์เชิงสัมพันธ์เชื่อมโยงเรื่องราวต่างๆ อย่างมีเหตุผลและเชื่อมโยงสัมพันธ์กับชีวิตจริงได้อย่างเหมาะสมและสอดคล้องกับสภาพความเป็นจริง การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการจัดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนา การอ่านเชิงวิเคราะห์ พบว่า การอ่านและการคิดวิเคราะห์เป็นทักษะที่ควบคู่กับ การสอนเพื่อพัฒนาทักษะการอ่านจึงต้องสอนควบคู่กับการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ การศึกษาวิเคราะห์หลักการแนวคิดเกี่ยวกับการเรียนรู้แห่งศตวรรษที่ 21 พบว่าทักษะการเรียนรู้แห่งศตวรรษที่ 21 เน้นทักษะที่สำคัญ 3 ทักษะ ได้แก่ ทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมทักษะด้านสารสนเทศสื่อ และเทคโนโลยี และทักษะชีวิตและงานอาชีพ
2. ผลการสร้างและพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่าน เชิงวิเคราะห์ของนักเรียนพบว่ารูปแบบการสอนประกอบด้วยหลักการ วัตถุประสงค์ กระบวนการเรียนการสอน เงื่อนไขการนำรูปแบบไปใช้ได้แก่ ระบบสังคม ระบบสนุบสนุนและหลักการตอบสนอง ซึ่งกระบวนการเรียนการสอนในรูปแบบประกอบด้วย 7 ขั้นตอน 1. ขั้นการอ่าน เชิงสำรวจ (Survey ) 2. ขั้นการตั้งคำถามจากเรื่องที่อ่าน (Question) 3. ขั้นการอ่าน เพื่อหาคำตอบของคำถาม (Read) 4. ขั้นการเขียนเชิงสร้างสรรค์ (Record ) 5. ขั้นการคิดวิเคราะห์จากเรื่องที่อ่าน (Thinking) 6. ขั้นการเสนอแนวทางเพื่อการตัดสินใจปฏิบัติ (Decision Making) 7. ขั้นการตั้งใจนำไปปฏิบัติในชีวิตจริง (Intention to Act) และผลการตรวจสอบพบว่าความสมเหตุสมผลเชิงทฤษฎีมีดัชนีความสอดคล้อง รายข้อมีค่าระหว่าง 0.80 – 1.00 ความเป็นไปได้ของรูปแบบการสอนมีค่าดัชนีความสอดคล้องรายข้อ มีค่าระหว่าง 0.80 – 1.00 ความสอดคล้องของรูปแบบการสอนมีค่าดัชนีความสอดคล้องรายข้อมีค่าระหว่าง 0.80 – 1.00
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่าน เชิงวิเคราะห์ของนักเรียน พบว่า 1) ประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียนมีประสิทธิภาพ E1/E2 เท่ากับ 84.12/83.17 2) ความสามารถในด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียนหลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียนจำแนกเป็น รายด้านตามทฤษฎีหมวกความคิด 6 ใบ พบว่าหลังการทดลองมีคะแนนเฉลี่ยอยู่ในระดับคุณภาพสูงและเพิ่มขึ้นทุกด้าน
4. ผลการปรับปรุงรูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่าน เชิงวิเคราะห์ของนักเรียนพบว่ารูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านเชิงวิเคราะห์ของนักเรียนจะต้องมีการปรับปรุงระบบสังคม ที่จะต้องให้นักเรียนกล้าที่จะตั้งคำถามเพื่อค้นหาคำตอบในสิ่งที่อยากรู้และจะต้องปรับปรุงระบบสนับสนุนที่ครูผู้สอนจัดหาสถานการณ์ เพื่อบทอ่านที่มีประเด็นและมุมมองหลากหลายและเหมาะสมกับวัยของนักเรียนและเพียงพอกับการศึกษาค้าคว้า อภิปราย และตัดสินใจ