การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ เรื่อง โรงเรียนนาเกลือ
ชื่อเรื่อง การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ เรื่อง โรงเรียนนาเกลือ
กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3
ผู้วิจัย นางสาวฐิตารีย์ เทียมรักษ์
ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
ปีการศึกษา 2561
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ เรื่อง โรงเรียนนาเกลือ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3
2) เพื่อหาประสิทธิภาพของหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการที่ทดลองสอนโดยใช้แผนการจัดการเรียนรู้ที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นตามเกณฑ์ 80/80 3)เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนของนักเรียนที่ได้รับการเรียนการสอนโดยใช้หลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ และ 4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed Methods Research) กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3/2 โรงเรียนเทศบาลวัดตึกมหาชยาราม (สมุทรคุณากร) จังหวัดสมุทรสาคร ได้มาโดยการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) 1 ห้องเรียน จำนวน 32 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย แบบสอบถามความต้องการในการพัฒนาหลักสูตร แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งมีโครงสร้าง แนวคำถามการสนทนากลุ่ม หลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ หน่วยการเรียนรู้ แผนการจัดการเรียนรู้ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และ แบบวัดความพึงพอใจต่อการเรียน สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติโดยการทดสอบที (t-test)
ผลการวิจัยพบว่า 1) ผลการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ เรื่อง โรงเรียนนาเกลือ
มีสาระสำคัญ ดังนี้ (1) กระบวนการพัฒนาหลักสูตรประกอบด้วยการสังเคราะห์เอกสารและงานวิจัย
ที่เกี่ยวข้อง การสำรวจความต้องการในการพัฒนาหลักสูตร การสัมภาษณ์แบบกึ่งมีโครงสร้างกับบุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้อง และการสนทนากลุ่มเพื่อกำหนดองค์ประกอบและกรอบเนื้อหาของหลักสูตร (2) การบูรณาการ ระหว่างกลุ่มสาระการเรียนรู้ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ทั้ง 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ โดยมีกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนา และวัฒนธรรมเป็นสาระการเรียนรู้หลักและเชื่อมโยงการจัดกิจกรรมการเรียนรู้กับกลุ่มสาระอื่นอีก 7 สาระ คือ ภาษาไทย คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ สุขศึกษาและพลศึกษา ศิลปะ การงานอาชีพและเทคโนโลยี และภาษาต่างประเทศ โดยมีโครงสร้างหลักสูตร ประกอบด้วย 5 หน่วยการเรียนรู้ คือ ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเกลือ วิถีนาเกลือสมุทรสาคร การทำนาเกลือสมุทรสาคร ผลผลิตจากนาเกลือ และสืบสานการอนุรักษ์นาเกลือ โดยใช้ประกอบแผนการจัดการเรียนรู้ 15 แผนการจัดการเรียนรู้ ใช้เวลา 20 ชั่วโมง (3) องค์ประกอบของหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ ประกอบด้วย คำชี้แจงในการใช้หลักสูตร ความนำ หลักการ จุดมุ่งหมาย สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ โครงสร้างหลักสูตร สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด คำอธิบายรายวิชา หน่วยการเรียนรู้ การจัดการเรียนรู้ เนื้อหา เวลาเรียน แนวการจัดการเรียนการสอน สื่อและแหล่งการเรียนรู้ การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ผลการประเมินหลักสูตรมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด ( =4.77) 2) หลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ เรื่อง โรงเรียนนาเกลือ มีประสิทธิภาพเท่ากับ 84.34/ 83.85 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ 80/80 ที่กำหนดไว้ และ3) นักเรียนที่เรียนด้วยหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ เรื่อง โรงเรียนนาเกลือ มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อหลักสูตรท้องถิ่น
แบบบูรณาการ อยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.71)
กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3
ผู้วิจัย นางสาวฐิตารีย์ เทียมรักษ์
ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
ปีการศึกษา 2561
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ เรื่อง โรงเรียนนาเกลือ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3
2) เพื่อหาประสิทธิภาพของหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการที่ทดลองสอนโดยใช้แผนการจัดการเรียนรู้ที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นตามเกณฑ์ 80/80 3)เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนของนักเรียนที่ได้รับการเรียนการสอนโดยใช้หลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ และ 4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed Methods Research) กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3/2 โรงเรียนเทศบาลวัดตึกมหาชยาราม (สมุทรคุณากร) จังหวัดสมุทรสาคร ได้มาโดยการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) 1 ห้องเรียน จำนวน 32 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย แบบสอบถามความต้องการในการพัฒนาหลักสูตร แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งมีโครงสร้าง แนวคำถามการสนทนากลุ่ม หลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ หน่วยการเรียนรู้ แผนการจัดการเรียนรู้ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และ แบบวัดความพึงพอใจต่อการเรียน สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติโดยการทดสอบที (t-test)
ผลการวิจัยพบว่า 1) ผลการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ เรื่อง โรงเรียนนาเกลือ
มีสาระสำคัญ ดังนี้ (1) กระบวนการพัฒนาหลักสูตรประกอบด้วยการสังเคราะห์เอกสารและงานวิจัย
ที่เกี่ยวข้อง การสำรวจความต้องการในการพัฒนาหลักสูตร การสัมภาษณ์แบบกึ่งมีโครงสร้างกับบุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้อง และการสนทนากลุ่มเพื่อกำหนดองค์ประกอบและกรอบเนื้อหาของหลักสูตร (2) การบูรณาการ ระหว่างกลุ่มสาระการเรียนรู้ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ทั้ง 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ โดยมีกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนา และวัฒนธรรมเป็นสาระการเรียนรู้หลักและเชื่อมโยงการจัดกิจกรรมการเรียนรู้กับกลุ่มสาระอื่นอีก 7 สาระ คือ ภาษาไทย คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ สุขศึกษาและพลศึกษา ศิลปะ การงานอาชีพและเทคโนโลยี และภาษาต่างประเทศ โดยมีโครงสร้างหลักสูตร ประกอบด้วย 5 หน่วยการเรียนรู้ คือ ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเกลือ วิถีนาเกลือสมุทรสาคร การทำนาเกลือสมุทรสาคร ผลผลิตจากนาเกลือ และสืบสานการอนุรักษ์นาเกลือ โดยใช้ประกอบแผนการจัดการเรียนรู้ 15 แผนการจัดการเรียนรู้ ใช้เวลา 20 ชั่วโมง (3) องค์ประกอบของหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ ประกอบด้วย คำชี้แจงในการใช้หลักสูตร ความนำ หลักการ จุดมุ่งหมาย สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ โครงสร้างหลักสูตร สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด คำอธิบายรายวิชา หน่วยการเรียนรู้ การจัดการเรียนรู้ เนื้อหา เวลาเรียน แนวการจัดการเรียนการสอน สื่อและแหล่งการเรียนรู้ การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ผลการประเมินหลักสูตรมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด ( =4.77) 2) หลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ เรื่อง โรงเรียนนาเกลือ มีประสิทธิภาพเท่ากับ 84.34/ 83.85 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ 80/80 ที่กำหนดไว้ และ3) นักเรียนที่เรียนด้วยหลักสูตรท้องถิ่นแบบบูรณาการ เรื่อง โรงเรียนนาเกลือ มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อหลักสูตรท้องถิ่น
แบบบูรณาการ อยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.71)