การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้คณิตศาสตร์ เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ
ชื่อเรื่อง การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้คณิตศาสตร์โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์
ที่เน้นทักษะการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
ผู้ศึกษา นายชัยณรงค์ คำภูมิหา
ปีที่ศึกษา พ.ศ. 2560
บทคัดย่อ
การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้คณิตศาสตร์โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ที่เน้นทักษะการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 2) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคณิตศาสตร์ของนักเรียนที่ได้รับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยา ให้นักเรียนจำนวนไม่น้อยกว่าร้อยละ 70 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเฉลี่ยตั้งแต่ร้อยละ 70 ขึ้นไป 3) เพื่อศึกษาทักษะการแก้ปัญหาของนักเรียนที่ได้รับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ที่เน้นทักษะการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการศึกษา คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/1 โรงเรียนแก่นนครวิทยาลัย อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 25 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2560 จำนวน 31 คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา แบ่งออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้ 1) เครื่องมือที่ใช้ในการปฏิบัติการ ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้คณิตศาสตร์โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ จำนวน 18 แผน แต่ละแผนใช้เวลาสอน 1 ชั่วโมง 2) เครื่องมือที่ใช้สะท้อนผลการปฏิบัติการ ได้แก่ แบบประเมินด้านทักษะ/กระบวนการ แบบประเมินด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ใบกิจกรรม แบบฝึกทักษะ แบบทดสอบท้ายวงจร แบบสอบถามความพึงพอใจ 3) เครื่องมือที่ใช้ในการวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน คือ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ
การศึกษาครั้งนี้เป็นวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีวงจรปฏิบัติการ 3 วงจร เมื่อดำเนินการครบทั้ง 3 วงจร แล้วใช้เครื่องมือในการประเมินประสิทธิภาพการจัดการเรียนรู้ การวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป หาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เพื่อนำข้อมูลไปสรุปรายงานผลในรูปแบบการบรรยายสรุปความเรียง
ผลการศึกษาพบว่า
1. การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้คณิตศาสตร์โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ที่เน้นทักษะการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ประกอบด้วยการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นที่ 1 ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน เป็นการเตรียมความพร้อมและสร้างความสนใจเพื่อให้นักเรียนเกิดความสนใจใฝ่เรียนรู้จากสถานการณ์ที่กำหนดให้ในกระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เช่น การทบทวนความรู้เดิม การเล่มเกม การกระตุ้นกระบวนการคิดของนักเรียนโดยการซักถาม รวมถึงการแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้และหัวข้อการเรียนให้นักเรียนทราบ ขั้นที่ 2 ขั้นการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เป็นขั้นที่นักเรียนต้องใช้ทักษะกระบวนการคิดผ่านกิจกรรม หรือสถานการณ์ที่ครูกำหนดให้ รวมถึงทักษะกระบวนการทำงานเป็นกลุ่ม ประกอบด้วยขั้นตอนดังนี้ (1) ขั้นไตร่ตรองรายบุคคล เป็นขั้นที่ครูกำหนดสถานการณ์ปัญหามาให้ และให้นักเรียนพิจารณาการหาคำตอบด้วยตนเอง โดยใช้กระบวนการแก้ปัญหาของโพลยา ซึ่งมี 4 ขั้นตอน คือ ขั้นทำความเข้าใจปัญหา ขั้นวางแผนแก้ปัญหา ขั้นดำเนินการตามแผน และขั้นมองย้อนกลับ (2) ขั้นไตร่ตรองระดับกลุ่มย่อย เป็นขั้นตอนการทำกิจกรรมกลุ่ม เป็นการอภิปรายแนวทางในการหาคำตอบของแต่ละคน พร้อมทั้งตรวจสอบคำตอบ และแลกเปลี่ยนความคิดเห็นถึงวิธีการแก้ปัญหาที่เหมาะสมที่สุด (3) ขั้นไตร่ตรองระดับชั้นเรียน เป็นขั้นนำเสนอวิธีการแก้ปัญหาเพื่อหาคำตอบของกลุ่มตนเองต่อเพื่อนร่วมชั้น ทุกคนร่วมอภิปราย ซักถาม เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ขั้นที่ 3 ขั้นสรุปผล เป็นขั้นที่นักเรียนทุกคนร่วมกันสรุปแนวคิด หลักการ และการให้เหตุผลในการแก้ปัญหาจากสถานการณ์ที่ครูกำหนดให้ โดยรวบรวมจากการนำเสนอและการอภิปรายของเพื่อนร่วมชั้น ขั้นที่ 4 ขั้นฝึกทักษะ เป็นขั้นการประเมินความรู้ความเข้าใจของนักเรียน โดยให้นักเรียนทำแบบฝึกทักษะเป็นการบ้านเป็นรายบุคคล จากสถานการณ์ที่กำหนดให้ เมื่อสิ้นสุดการเรียนแต่ละครั้ง เพื่อนำความรู้ที่ได้เรียนนำไปประยุกต์ใช้ในการแก้ปัญหาใหม่ และขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล เป็นขั้นประเมินความรู้ความเข้าใจของนักเรียนจากการตรวจแบบฝึกทักษะ แบบประเมินด้านทักษะ/กระบวนการ แบบประเมินด้านคุณลักษณะที่พึงประสงค์ และแบบบันทึกผลหลังการใช้แผนการจัดการเรียนรู้
2. นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเฉลี่ยร้อยละ 79.84 ของคะแนนเต็ม และมีนักเรียนผ่านเกณฑ์จำนวน 27 คน คิดเป็นร้อยละ 87.10 ของจำนวนนักเรียนทั้งหมด ซึ่งผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ คือ ให้นักเรียนจำนวนไม่น้อยกว่าร้อยละ 70 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเฉลี่ยตั้งแต่ร้อยละ 70 ขึ้นไป
3. นักเรียนมีความสามารถด้านทักษะการแก้ปัญหาคณิตศาสตร์ที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยา คิดเป็นคะแนนเฉลี่ยร้อยละ 78.87 ของคะแนนเต็ม
4. ความพึงพอใจของนักเรียนต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้คณิตศาสตร์โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ที่เน้นทักษะการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จำนวน 31 คน ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก โดยมีค่าเฉลี่ยความพึงพอใจเท่ากับ 4.37 และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.59
ที่เน้นทักษะการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
ผู้ศึกษา นายชัยณรงค์ คำภูมิหา
ปีที่ศึกษา พ.ศ. 2560
บทคัดย่อ
การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้คณิตศาสตร์โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ที่เน้นทักษะการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 2) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคณิตศาสตร์ของนักเรียนที่ได้รับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยา ให้นักเรียนจำนวนไม่น้อยกว่าร้อยละ 70 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเฉลี่ยตั้งแต่ร้อยละ 70 ขึ้นไป 3) เพื่อศึกษาทักษะการแก้ปัญหาของนักเรียนที่ได้รับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ที่เน้นทักษะการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการศึกษา คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/1 โรงเรียนแก่นนครวิทยาลัย อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 25 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2560 จำนวน 31 คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา แบ่งออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้ 1) เครื่องมือที่ใช้ในการปฏิบัติการ ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้คณิตศาสตร์โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ จำนวน 18 แผน แต่ละแผนใช้เวลาสอน 1 ชั่วโมง 2) เครื่องมือที่ใช้สะท้อนผลการปฏิบัติการ ได้แก่ แบบประเมินด้านทักษะ/กระบวนการ แบบประเมินด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ใบกิจกรรม แบบฝึกทักษะ แบบทดสอบท้ายวงจร แบบสอบถามความพึงพอใจ 3) เครื่องมือที่ใช้ในการวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน คือ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ
การศึกษาครั้งนี้เป็นวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีวงจรปฏิบัติการ 3 วงจร เมื่อดำเนินการครบทั้ง 3 วงจร แล้วใช้เครื่องมือในการประเมินประสิทธิภาพการจัดการเรียนรู้ การวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป หาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เพื่อนำข้อมูลไปสรุปรายงานผลในรูปแบบการบรรยายสรุปความเรียง
ผลการศึกษาพบว่า
1. การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้คณิตศาสตร์โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ที่เน้นทักษะการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ประกอบด้วยการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นที่ 1 ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน เป็นการเตรียมความพร้อมและสร้างความสนใจเพื่อให้นักเรียนเกิดความสนใจใฝ่เรียนรู้จากสถานการณ์ที่กำหนดให้ในกระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เช่น การทบทวนความรู้เดิม การเล่มเกม การกระตุ้นกระบวนการคิดของนักเรียนโดยการซักถาม รวมถึงการแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้และหัวข้อการเรียนให้นักเรียนทราบ ขั้นที่ 2 ขั้นการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เป็นขั้นที่นักเรียนต้องใช้ทักษะกระบวนการคิดผ่านกิจกรรม หรือสถานการณ์ที่ครูกำหนดให้ รวมถึงทักษะกระบวนการทำงานเป็นกลุ่ม ประกอบด้วยขั้นตอนดังนี้ (1) ขั้นไตร่ตรองรายบุคคล เป็นขั้นที่ครูกำหนดสถานการณ์ปัญหามาให้ และให้นักเรียนพิจารณาการหาคำตอบด้วยตนเอง โดยใช้กระบวนการแก้ปัญหาของโพลยา ซึ่งมี 4 ขั้นตอน คือ ขั้นทำความเข้าใจปัญหา ขั้นวางแผนแก้ปัญหา ขั้นดำเนินการตามแผน และขั้นมองย้อนกลับ (2) ขั้นไตร่ตรองระดับกลุ่มย่อย เป็นขั้นตอนการทำกิจกรรมกลุ่ม เป็นการอภิปรายแนวทางในการหาคำตอบของแต่ละคน พร้อมทั้งตรวจสอบคำตอบ และแลกเปลี่ยนความคิดเห็นถึงวิธีการแก้ปัญหาที่เหมาะสมที่สุด (3) ขั้นไตร่ตรองระดับชั้นเรียน เป็นขั้นนำเสนอวิธีการแก้ปัญหาเพื่อหาคำตอบของกลุ่มตนเองต่อเพื่อนร่วมชั้น ทุกคนร่วมอภิปราย ซักถาม เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ขั้นที่ 3 ขั้นสรุปผล เป็นขั้นที่นักเรียนทุกคนร่วมกันสรุปแนวคิด หลักการ และการให้เหตุผลในการแก้ปัญหาจากสถานการณ์ที่ครูกำหนดให้ โดยรวบรวมจากการนำเสนอและการอภิปรายของเพื่อนร่วมชั้น ขั้นที่ 4 ขั้นฝึกทักษะ เป็นขั้นการประเมินความรู้ความเข้าใจของนักเรียน โดยให้นักเรียนทำแบบฝึกทักษะเป็นการบ้านเป็นรายบุคคล จากสถานการณ์ที่กำหนดให้ เมื่อสิ้นสุดการเรียนแต่ละครั้ง เพื่อนำความรู้ที่ได้เรียนนำไปประยุกต์ใช้ในการแก้ปัญหาใหม่ และขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล เป็นขั้นประเมินความรู้ความเข้าใจของนักเรียนจากการตรวจแบบฝึกทักษะ แบบประเมินด้านทักษะ/กระบวนการ แบบประเมินด้านคุณลักษณะที่พึงประสงค์ และแบบบันทึกผลหลังการใช้แผนการจัดการเรียนรู้
2. นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเฉลี่ยร้อยละ 79.84 ของคะแนนเต็ม และมีนักเรียนผ่านเกณฑ์จำนวน 27 คน คิดเป็นร้อยละ 87.10 ของจำนวนนักเรียนทั้งหมด ซึ่งผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ คือ ให้นักเรียนจำนวนไม่น้อยกว่าร้อยละ 70 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเฉลี่ยตั้งแต่ร้อยละ 70 ขึ้นไป
3. นักเรียนมีความสามารถด้านทักษะการแก้ปัญหาคณิตศาสตร์ที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาของโพลยา คิดเป็นคะแนนเฉลี่ยร้อยละ 78.87 ของคะแนนเต็ม
4. ความพึงพอใจของนักเรียนต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้คณิตศาสตร์โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ ที่เน้นทักษะการแก้ปัญหาของโพลยา เรื่อง อัตราส่วนและร้อยละ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จำนวน 31 คน ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก โดยมีค่าเฉลี่ยความพึงพอใจเท่ากับ 4.37 และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.59