การสร้างและพัฒนาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า”
หัวข้องานวิจัย การสร้างและพัฒนาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า”
กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
ผู้วิจัย นางอรชา สิริเบญจพรหม
ปีที่ทำวิจัย 2561
บทคัดย่อ
การวิจัยเรื่องการสร้างและพัฒนาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานและความต้องการในการพัฒนาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2) เพื่อพัฒนาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 3) เพื่อทดลองใช้ชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” มัธยมศึกษาปีที่ 1 และ 4 เพื่อประเมินผลและปรับปรุงชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” มัธยมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้บริหารโรงเรียน จำนวน 1 คน ครูผู้สอนวิชาหน้าที่พลเมือง และผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับงานวิจัยและการจัดทำนวัตกรรมทางการศึกษา จำนวน 5 คน และนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 1/1 โรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม ที่กำลังศึกษาภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 จำนวน 1 ห้อง จำนวน 30 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1) เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาข้อมูลพื้นฐาน ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ความคิดเห็นด้านเนื้อหาในการพัฒนาชุดการเรียนรู้ของผู้บริหารโรงเรียน ครู และผู้เชี่ยวชาญ แบบสอบถามนักเรียนเกี่ยวกับความต้องการในการพัฒนาชุดการเรียนรู้ 2) เครื่องมือในการประเมินผลชุดการเรียนรู้ ได้แก่ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียน แบบสังเกตคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และแบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าร้อยละ (%) และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis)
ผลการศึกษาพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐาน ความคิดเห็นด้านเนื้อหาสาระที่เหาะสมเกี่ยวกับการพัฒนาชุดการเรียนรู้ โดยภาพรวมพบว่า ควรเป็นเนื้อหาตามหลักวิชาการที่มีประโยชน์ต่อผู้เรียน และครูผู้สอน สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันให้เกิดประโยชน์อย่างมาก โดยเน้นเนื้อหาให้เหมาะสมกับระดับชั้น สำนวนภาษาที่ใช้เขียน ควรเป็นลักษณะที่อ่านแล้วเข้าใจง่ายสื่อความหมายโดยตรงแก่ผู้อ่าน โดยไม่ต้องตีความ และเขียนเนื้อหาให้ละเอียดครอบคลุมจุดประสงค์ที่กำหนดในแต่ละเรื่อง ด้านรูปเล่มควรให้ใช้ภาพ
การ์ตูนสวยงามประกอบให้น่าอ่าน มีความแข็งแรง คงทน และสะดวกแก่การนำไปใช้ควรใช้เป็นสื่อประกอบตามแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การวัดผลและประเมินผล ควรมีทั้งแบบทดสอบ และแบบสังเกตพฤติกรรมเนื้อหาควรสืบค้นข้อมูลทางวิชาการให้ครบถ้วน มีแหล่งอ้างอิงเพื่อให้นักเรียนสามารถไปสืบค้นเพิ่มเติมได้ควรจัดการเรียนรู้ทั้งในเวลาเรียนปกติ และให้นักเรียนศึกษานอกเวลาเรียนด้านความคิดเห็นของนักเรียน พบว่า นักเรียนทุกคนรู้จักและเคยได้ยินคำว่า “สังคมก้มหน้า” มาบ้างแล้ว และส่วนใหญ่ยังไม่เคยศึกษาเนื้อหาเพิ่มเติม ต้องการเรียนรู้สาระการเรียนรู้หน้าที่พลเมืองเพื่อนำไปปรับใช้ได้ในชีวิตประจำวัน ต้องการเรียนรู้เนื้อหาที่สามารถนำไปปฏิบัติได้จริงโดยต้องการเรียนรู้อย่างละเอียด ควรจัดการเรียนรู้แบบกลุ่ม และต้องการวัดผลโดยใช้แบบทดสอบ การตอบคำถามปากเปล่า และสังเกตการปฏิบัติกิจกรรม
2. ผลการพัฒนาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” สำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 1 พบว่า โครงร่างของชุดการเรียนรู้เป็นลักษณะการจัดทำชุดการเรียนรู้โดยยึดหลักเนื้อหาถูกต้องตามหลักวิชาการ คือ เนื้อหาสอดคล้องกับจุดประสงค์ เนื้อหาถูกต้อง เนื้อหายากง่ายพอเหมาะ เนื้อหาสั้นยาวพอเหมาะ และเนื้อหา ประกอบด้วยตัวอย่างที่เหมาะสม ด้านรูปเล่มแยกเนื้อหาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” สำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 1 ออกเป็น 12 เล่ม ซึ่งผลการประเมินคุณภาพจากผู้ทรงคุณวุฒิ พบว่า มีความเหมาะสมในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (X = 4.55 S.D.=0.32) และเมื่อนำชุดการเรียนรู้ไปหาประสิทธิภาพรายบุคคล แบบกลุ่มเล็ก และแบบภาคสนามได้ประสิทธิภาพ (E_1/E_2) เท่ากับ 61.11/62.50 70.37/71.94 และ 84.50/82.67 ตามลำดับ
3. ผลการทดลองใช้ชุดการเรียนรู้ พบว่า ชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” มีประสิทธิภาพของกระบวนการ/ประสิทธิภาพของผลลัพธ์ (E_1/E_2) เท่ากับ 85.41/85.83 สรุปได้ว่า ชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” มัธยมศึกษาปีที่ 1 มีประสิทธิภาพเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนด
4. การประเมินผลและปรับปรุงชุดการเรียนรู้ หลังจากนำชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ไปทดลองใช้ และได้ประเมินผลการเรียนรู้ของนักเรียน พบว่า นักเรียนมีความรู้ ความเข้าใจอยู่ในเกณฑ์อยู่ในเกณฑ์ดีมากร้อยละ 73.33 อยู่ในเกณฑ์ดีร้อยละ 26.67 การประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ส่วนใหญ่อยู่ในระดับดีมาก และความคิดเห็นของนักเรียนที่มีต่อชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ส่วนใหญ่เห็นด้วยกับประเด็นคำถามที่ถามในเชิงบวก
กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
ผู้วิจัย นางอรชา สิริเบญจพรหม
ปีที่ทำวิจัย 2561
บทคัดย่อ
การวิจัยเรื่องการสร้างและพัฒนาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานและความต้องการในการพัฒนาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2) เพื่อพัฒนาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 3) เพื่อทดลองใช้ชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” มัธยมศึกษาปีที่ 1 และ 4 เพื่อประเมินผลและปรับปรุงชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” มัธยมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้บริหารโรงเรียน จำนวน 1 คน ครูผู้สอนวิชาหน้าที่พลเมือง และผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับงานวิจัยและการจัดทำนวัตกรรมทางการศึกษา จำนวน 5 คน และนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 1/1 โรงเรียนบัวหลวงวิทยาคม ที่กำลังศึกษาภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 จำนวน 1 ห้อง จำนวน 30 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1) เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาข้อมูลพื้นฐาน ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ความคิดเห็นด้านเนื้อหาในการพัฒนาชุดการเรียนรู้ของผู้บริหารโรงเรียน ครู และผู้เชี่ยวชาญ แบบสอบถามนักเรียนเกี่ยวกับความต้องการในการพัฒนาชุดการเรียนรู้ 2) เครื่องมือในการประเมินผลชุดการเรียนรู้ ได้แก่ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียน แบบสังเกตคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และแบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าร้อยละ (%) และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis)
ผลการศึกษาพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐาน ความคิดเห็นด้านเนื้อหาสาระที่เหาะสมเกี่ยวกับการพัฒนาชุดการเรียนรู้ โดยภาพรวมพบว่า ควรเป็นเนื้อหาตามหลักวิชาการที่มีประโยชน์ต่อผู้เรียน และครูผู้สอน สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันให้เกิดประโยชน์อย่างมาก โดยเน้นเนื้อหาให้เหมาะสมกับระดับชั้น สำนวนภาษาที่ใช้เขียน ควรเป็นลักษณะที่อ่านแล้วเข้าใจง่ายสื่อความหมายโดยตรงแก่ผู้อ่าน โดยไม่ต้องตีความ และเขียนเนื้อหาให้ละเอียดครอบคลุมจุดประสงค์ที่กำหนดในแต่ละเรื่อง ด้านรูปเล่มควรให้ใช้ภาพ
การ์ตูนสวยงามประกอบให้น่าอ่าน มีความแข็งแรง คงทน และสะดวกแก่การนำไปใช้ควรใช้เป็นสื่อประกอบตามแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การวัดผลและประเมินผล ควรมีทั้งแบบทดสอบ และแบบสังเกตพฤติกรรมเนื้อหาควรสืบค้นข้อมูลทางวิชาการให้ครบถ้วน มีแหล่งอ้างอิงเพื่อให้นักเรียนสามารถไปสืบค้นเพิ่มเติมได้ควรจัดการเรียนรู้ทั้งในเวลาเรียนปกติ และให้นักเรียนศึกษานอกเวลาเรียนด้านความคิดเห็นของนักเรียน พบว่า นักเรียนทุกคนรู้จักและเคยได้ยินคำว่า “สังคมก้มหน้า” มาบ้างแล้ว และส่วนใหญ่ยังไม่เคยศึกษาเนื้อหาเพิ่มเติม ต้องการเรียนรู้สาระการเรียนรู้หน้าที่พลเมืองเพื่อนำไปปรับใช้ได้ในชีวิตประจำวัน ต้องการเรียนรู้เนื้อหาที่สามารถนำไปปฏิบัติได้จริงโดยต้องการเรียนรู้อย่างละเอียด ควรจัดการเรียนรู้แบบกลุ่ม และต้องการวัดผลโดยใช้แบบทดสอบ การตอบคำถามปากเปล่า และสังเกตการปฏิบัติกิจกรรม
2. ผลการพัฒนาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” สำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 1 พบว่า โครงร่างของชุดการเรียนรู้เป็นลักษณะการจัดทำชุดการเรียนรู้โดยยึดหลักเนื้อหาถูกต้องตามหลักวิชาการ คือ เนื้อหาสอดคล้องกับจุดประสงค์ เนื้อหาถูกต้อง เนื้อหายากง่ายพอเหมาะ เนื้อหาสั้นยาวพอเหมาะ และเนื้อหา ประกอบด้วยตัวอย่างที่เหมาะสม ด้านรูปเล่มแยกเนื้อหาชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” สำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 1 ออกเป็น 12 เล่ม ซึ่งผลการประเมินคุณภาพจากผู้ทรงคุณวุฒิ พบว่า มีความเหมาะสมในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (X = 4.55 S.D.=0.32) และเมื่อนำชุดการเรียนรู้ไปหาประสิทธิภาพรายบุคคล แบบกลุ่มเล็ก และแบบภาคสนามได้ประสิทธิภาพ (E_1/E_2) เท่ากับ 61.11/62.50 70.37/71.94 และ 84.50/82.67 ตามลำดับ
3. ผลการทดลองใช้ชุดการเรียนรู้ พบว่า ชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” มีประสิทธิภาพของกระบวนการ/ประสิทธิภาพของผลลัพธ์ (E_1/E_2) เท่ากับ 85.41/85.83 สรุปได้ว่า ชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” มัธยมศึกษาปีที่ 1 มีประสิทธิภาพเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนด
4. การประเมินผลและปรับปรุงชุดการเรียนรู้ หลังจากนำชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ไปทดลองใช้ และได้ประเมินผลการเรียนรู้ของนักเรียน พบว่า นักเรียนมีความรู้ ความเข้าใจอยู่ในเกณฑ์อยู่ในเกณฑ์ดีมากร้อยละ 73.33 อยู่ในเกณฑ์ดีร้อยละ 26.67 การประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ส่วนใหญ่อยู่ในระดับดีมาก และความคิดเห็นของนักเรียนที่มีต่อชุดการเรียนรู้ เรื่อง “สังคมก้มหน้า” ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ส่วนใหญ่เห็นด้วยกับประเด็นคำถามที่ถามในเชิงบวก