การพัฒนารูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน
บทคัดย่อ
คำสำคัญ : การพัฒนารูปแบบการสอน/แบบผสมผสาน/ความสามารถในการคิดแก้ปัญหา
วรัญญา มีรอด : การพัฒนารูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6. 327 หน้า.
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 2) พัฒนาและหาประสิทธิภาพรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 3) ประเมินประสิทธิผลรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยมีวัตถุประสงค์เฉพาะ คือ เปรียบเทียบความสามารถในการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนที่เรียนตามรูปแบบ การสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสานก่อนและหลังเรียน และศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน 4) นำรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ไปขยายผล กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยเป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6/3 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558 โรงเรียนเทศบาลวัดท้ายตลาด (กวีธรรมสาร) อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ จำนวน 1 ห้องเรียน จำนวน 35 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย รูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์ แบบผสมผสาน คู่มือการใช้รูปแบบ หน่วยและแผนการจัดการเรียนรู้ แบบสัมภาษณ์ครูผู้สอนวิทยาศาสตร์ แบบสังเกตพฤติกรรมการสอนของครูผู้สอน แบบสังเกตพฤติกรรมการเรียนของนักเรียน ประเด็นสนทนากลุ่มความคิดเห็นของนักเรียน แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดแก้ปัญหาและแบบวัดความพึงพอใจ การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติที แบบไม่อิสระ และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลในการพัฒนารูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พบว่า รูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน มีองค์ประกอบที่สำคัญ 5 องค์ประกอบ คือ 1) หลักการของรูปแบบการสอน 2) จุดประสงค์ของรูปแบบการสอน 3) เนื้อหาและสาระ 4) กิจกรรมและขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน และ 5) การวัดและประเมินผล ส่วน Joyce & Weil กล่าวว่าขั้นตอนของรูปแบบ (Syntax หรือ Phases) รูปแบบปฏิสัมพันธ์ (Social System) หลักการแสดงการโต้ตอบ (Principles of Reaction) สิ่งสนับสนุนการสอน (Support System) เพื่อให้ได้รูปแบบ การสอนที่มีประสิทธิภาพ
2. รูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มีชื่อว่า “T-STEM Model” มีองค์ประกอบของรูปแบบ 5 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักการ เน้นที่ผู้เรียนเป็นผู้สร้างความรู้ขึ้นเองอย่างเป็นระบบ โดยอาศัยการแสวงหาความรู้ด้วยการเรียนรู้แบบผสมผสานเป็นการเรียนตามแนวทางการสอน Thinking School ผสมผสานเข้ากับการสอนแบบสะเต็มศึกษา ผ่านกิจกรรมการเรียนรู้เชิงผสมผสานระหว่างวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์ และคณิตศาสตร์ โดยผู้เรียนมีบทบาทสำคัญ ในการเรียนรู้ ผ่านกิจกรรมที่เน้นการร่วมมือกันเรียนรู้ (Collaborative Learning) และการเรียนรู้ แบบกลุ่ม (Cooperative Learning) 2) วัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา 3) องค์ประกอบของกระบวนการ ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน คือ ขั้นที่ 1 Thinking of challenge ขั้นที่ 2 Search for solution ขั้นที่ 3 Team building activities ขั้นที่ 4 Evaluate and Test และขั้นที่ 5 Modify and Develop 4) การวัดและประเมินผล 5 ด้าน คือ ด้านความสามารถในการระบุปัญหา ด้านความสามารถในการเสนอแนวทางแก้ปัญหาที่เป็นไปได้ ด้านความสามารถในการเสนอวิธีการแสวงหาความรู้ ด้านความสามารถในการบอกประโยชน์ที่ได้รับจากการแก้ปัญหาและด้านความสามารถในการนำเสนอผลงาน และ 5) เงื่อนไขสำคัญในการนำรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสานไปใช้ให้ประสบผลสำเร็จ ประกอบด้วย ผู้เรียนต้องมีความรับผิดชอบ มีวินัยและมุ่งมั่นในการทำงาน ใช้สื่อการเรียนการสอนจากผลการวิจัยและกระบวนการวิจัยเป็นหลัก และสถานการณ์ปัญหาที่นำมาใช้กับนักเรียน เป็นปัญหาในชีวิตประจำวัน โดยพบว่า รูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน (T-STEM Model) มีประสิทธิภาพเท่ากับ 85.77/85.86
3. ประสิทธิผลของรูปแบบพบว่า 3.1) หลังเรียนตามรูปแบบนักเรียนมีความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และ 3.2) นักเรียนมีความพึงพอใจต่อรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์ แบบผสมผสานโดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
4. ผลการขยายผลรูปแบบพบว่า หลังเรียนตามรูปแบบนักเรียนมีความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และนักเรียนมีความพึงพอใจต่อรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์ แบบผสมผสานโดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
Abstract
Keywords: development of teaching model/Blended Science Instructional/ Problem Solving
Warunya Meerod : The development of Blended Science Instructional Model for the development of Problem Solving in Daily Substance of Sixth Grade Students. 327 pp.
The purposes of this research were to: 1) study the blended Science Instructional Model for the development of Problem Solving in Daily Substance of Sixth Grade Students. 2) develop and determine the efficiency of the blended science instructional model for the development of problem solving 3) study the effectiveness of the blended science instructional model for the development of problem solving by comparing pre-test score after using this model, and studying the satisfaction of the students toward learning by using the blended science instructional model. 4) dissemination the blended science instructional model for the development of problem solving. The samples comprised three groups including 5 experts, 5 science teachers, and 35 students from sixth grade students in the first semester of the 2015 academic year from Tasaban Wattaitalad School, Uttaradit. The research instruments were questionnaires, interview forms, lesson plans, problem-solving skills tests, Behavior forms and satisfaction forms. Data were analyzed using statistics, percentages, mean, standard deviation, t-test independent and content analysis
The result found that:
1) Blended Science Instructional Model was consisted of five elements; These are
(1) principles (2) purposes (3) contents and teaching model (4) activities and learning process (5) the assessments. The effectiveness of the Blended Science Instructional Model was at a moderate level.
2) The efficiency of the Blended Science Instructional Model for the development of Problem Solving in Daily Substance of Sixth Grade Students through T-STEM technique achieved the criteria of 85.77/85.86
3. The effectiveness of the blended science instructional model indicated that 3.1) after using the model, the student’ problem solving skills were higher than before receiving the instruction at a 0.5 significance level, and 3.2) after using the model, the students had satisfaction towards learning of the model at the highest level
4. The results of the dissemination indicated that the problem solving of students after using the blended science instructional model were significantly higher than before the instructional at a 0.5 level and students’ satisfaction towards learning of the model was at the highest level.
คำสำคัญ : การพัฒนารูปแบบการสอน/แบบผสมผสาน/ความสามารถในการคิดแก้ปัญหา
วรัญญา มีรอด : การพัฒนารูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6. 327 หน้า.
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 2) พัฒนาและหาประสิทธิภาพรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 3) ประเมินประสิทธิผลรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยมีวัตถุประสงค์เฉพาะ คือ เปรียบเทียบความสามารถในการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนที่เรียนตามรูปแบบ การสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสานก่อนและหลังเรียน และศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน 4) นำรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ไปขยายผล กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยเป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6/3 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558 โรงเรียนเทศบาลวัดท้ายตลาด (กวีธรรมสาร) อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ จำนวน 1 ห้องเรียน จำนวน 35 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย รูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์ แบบผสมผสาน คู่มือการใช้รูปแบบ หน่วยและแผนการจัดการเรียนรู้ แบบสัมภาษณ์ครูผู้สอนวิทยาศาสตร์ แบบสังเกตพฤติกรรมการสอนของครูผู้สอน แบบสังเกตพฤติกรรมการเรียนของนักเรียน ประเด็นสนทนากลุ่มความคิดเห็นของนักเรียน แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดแก้ปัญหาและแบบวัดความพึงพอใจ การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติที แบบไม่อิสระ และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลในการพัฒนารูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พบว่า รูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน มีองค์ประกอบที่สำคัญ 5 องค์ประกอบ คือ 1) หลักการของรูปแบบการสอน 2) จุดประสงค์ของรูปแบบการสอน 3) เนื้อหาและสาระ 4) กิจกรรมและขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน และ 5) การวัดและประเมินผล ส่วน Joyce & Weil กล่าวว่าขั้นตอนของรูปแบบ (Syntax หรือ Phases) รูปแบบปฏิสัมพันธ์ (Social System) หลักการแสดงการโต้ตอบ (Principles of Reaction) สิ่งสนับสนุนการสอน (Support System) เพื่อให้ได้รูปแบบ การสอนที่มีประสิทธิภาพ
2. รูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มีชื่อว่า “T-STEM Model” มีองค์ประกอบของรูปแบบ 5 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักการ เน้นที่ผู้เรียนเป็นผู้สร้างความรู้ขึ้นเองอย่างเป็นระบบ โดยอาศัยการแสวงหาความรู้ด้วยการเรียนรู้แบบผสมผสานเป็นการเรียนตามแนวทางการสอน Thinking School ผสมผสานเข้ากับการสอนแบบสะเต็มศึกษา ผ่านกิจกรรมการเรียนรู้เชิงผสมผสานระหว่างวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์ และคณิตศาสตร์ โดยผู้เรียนมีบทบาทสำคัญ ในการเรียนรู้ ผ่านกิจกรรมที่เน้นการร่วมมือกันเรียนรู้ (Collaborative Learning) และการเรียนรู้ แบบกลุ่ม (Cooperative Learning) 2) วัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดแก้ปัญหา 3) องค์ประกอบของกระบวนการ ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน คือ ขั้นที่ 1 Thinking of challenge ขั้นที่ 2 Search for solution ขั้นที่ 3 Team building activities ขั้นที่ 4 Evaluate and Test และขั้นที่ 5 Modify and Develop 4) การวัดและประเมินผล 5 ด้าน คือ ด้านความสามารถในการระบุปัญหา ด้านความสามารถในการเสนอแนวทางแก้ปัญหาที่เป็นไปได้ ด้านความสามารถในการเสนอวิธีการแสวงหาความรู้ ด้านความสามารถในการบอกประโยชน์ที่ได้รับจากการแก้ปัญหาและด้านความสามารถในการนำเสนอผลงาน และ 5) เงื่อนไขสำคัญในการนำรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสานไปใช้ให้ประสบผลสำเร็จ ประกอบด้วย ผู้เรียนต้องมีความรับผิดชอบ มีวินัยและมุ่งมั่นในการทำงาน ใช้สื่อการเรียนการสอนจากผลการวิจัยและกระบวนการวิจัยเป็นหลัก และสถานการณ์ปัญหาที่นำมาใช้กับนักเรียน เป็นปัญหาในชีวิตประจำวัน โดยพบว่า รูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์แบบผสมผสาน (T-STEM Model) มีประสิทธิภาพเท่ากับ 85.77/85.86
3. ประสิทธิผลของรูปแบบพบว่า 3.1) หลังเรียนตามรูปแบบนักเรียนมีความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และ 3.2) นักเรียนมีความพึงพอใจต่อรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์ แบบผสมผสานโดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
4. ผลการขยายผลรูปแบบพบว่า หลังเรียนตามรูปแบบนักเรียนมีความสามารถในการคิดแก้ปัญหา เรื่องสารในชีวิตประจำวัน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และนักเรียนมีความพึงพอใจต่อรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์ แบบผสมผสานโดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
Abstract
Keywords: development of teaching model/Blended Science Instructional/ Problem Solving
Warunya Meerod : The development of Blended Science Instructional Model for the development of Problem Solving in Daily Substance of Sixth Grade Students. 327 pp.
The purposes of this research were to: 1) study the blended Science Instructional Model for the development of Problem Solving in Daily Substance of Sixth Grade Students. 2) develop and determine the efficiency of the blended science instructional model for the development of problem solving 3) study the effectiveness of the blended science instructional model for the development of problem solving by comparing pre-test score after using this model, and studying the satisfaction of the students toward learning by using the blended science instructional model. 4) dissemination the blended science instructional model for the development of problem solving. The samples comprised three groups including 5 experts, 5 science teachers, and 35 students from sixth grade students in the first semester of the 2015 academic year from Tasaban Wattaitalad School, Uttaradit. The research instruments were questionnaires, interview forms, lesson plans, problem-solving skills tests, Behavior forms and satisfaction forms. Data were analyzed using statistics, percentages, mean, standard deviation, t-test independent and content analysis
The result found that:
1) Blended Science Instructional Model was consisted of five elements; These are
(1) principles (2) purposes (3) contents and teaching model (4) activities and learning process (5) the assessments. The effectiveness of the Blended Science Instructional Model was at a moderate level.
2) The efficiency of the Blended Science Instructional Model for the development of Problem Solving in Daily Substance of Sixth Grade Students through T-STEM technique achieved the criteria of 85.77/85.86
3. The effectiveness of the blended science instructional model indicated that 3.1) after using the model, the student’ problem solving skills were higher than before receiving the instruction at a 0.5 significance level, and 3.2) after using the model, the students had satisfaction towards learning of the model at the highest level
4. The results of the dissemination indicated that the problem solving of students after using the blended science instructional model were significantly higher than before the instructional at a 0.5 level and students’ satisfaction towards learning of the model was at the highest level.