การพัฒนาชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้
ชื่อเรื่อง การพัฒนาชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น
เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
ผู้ศึกษา นางสาวกิติยา ลาภปฏิมาพร
โรงเรียน โรงเรียนห้วยกระเจาพิทยาคม อ าเภอห้วยกระเจา จังหวัดกาญจนบุรี
สังกัด ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 8
ปีที่ศึกษา 2558
บทคัดย่อ
รูปแบบการจัดการเรียนรู้เป็นปัจจัยที่ส าคัญในการจัดการเรียนรู้ รูปแบบการจัดการเรียนรู้
ที่แตกต่างกันอาจจะท าให้ผู้เรียนมีความสามารถในการเรียนรู้แตกต่างกันด้วย ชุดการเรียน เป็นสื่อแห่ง
การเรียนรู้ด้วยตนเอง ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเองอย่างมีประสิทธิภาพในเรื่องที่จะศึกษา
การศึกษาครั้งนี้จึงมีจุดมุ่งหมายเพื่อ 1) เพื่อพัฒนาชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักร
การเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80 / 80
2) เพื่อศึกษาดัชนีประสิทธิผลของการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้
แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 3) เพื่อเปรียบเทียบ
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง พันธุกรรม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ระหว่างหลังเรียนและ
ก่อนเรียน ด้วยชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น และ 4) เพื่อศึกษา
ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุดการเรียน
ประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษา
ครั้งนี้เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/ 1 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558 โรงเรียนห้วยกระเจา
พิทยาคม อ าเภอห้วยกระเจา จังหวัดกาญจนบุรี สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา
เขต 8 จ านวน 29 คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา ประกอบด้วย 1) ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้
แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่ผู้ศึกษาสร้างขึ้น จ านวน
5 ชุด 2) แผนการจัดการเรียนรู้ เรื่อง พันธุกรรม จ านวน 7 แผน รวมแผนการทดสอบก่อนเรียน
และหลังเรียน เวลา 17 ชั่วโมง 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง พันธุกรรม
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จ านวน 1 ชุด 30 ข้อ มีค่าความยากง่ายรายข้อ
ตั้งแต่ 0.60 – 0.80 มีค่าอ านาจจ าแนกรายข้อตั้งแต่ 0.30 - 0.77 และมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับ
เท่ากับ 0.91 4) แบบวัดความพึงพอใจที่มีต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง พันธุกรรม
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยใช้ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เป็นแบบ
มาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) 5 ระดับ จ านวน 15 ข้อ ซึ่งมีค่าอ านาจจ าแนกตั้งแต่ 0.39 –
0.94 และมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ 0.95 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ
ค่าเฉลี่ย ค่าความเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบสมมติฐานใช้ t-test
(แบบ Dependent Samples) ผลการศึกษาพบว่า
1. ประสิทธิภาพของการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้
แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่ผู้ศึกษาสร้างขึ้น
มีประสิทธิภาพเท่ากับ 84.22/83.33 ซึ่งมีประสิทธิภาพสูงกว่าเกณฑ์ 80/80 ที่ตั้งไว้
2. ค่าดัชนีประสิทธิผลของการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนประกอบ
การเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีค่า
ดัชนีประสิทธิผลในการเรียนรู้ เท่ากับ 0.7253 ซึ่งหมายความว่า การจัดการเรียนรู้โดยใช้
ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น ท าให้นักเรียนมีนักเรียนมีความก้าวหน้า
ทางการเรียนเพิ่มขึ้นคิดเป็นร้อยละ 72.53
3. นักเรียนที่เรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น
เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีค่าเฉลี่ยของคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียน
สูงกว่าก่อนเรียน แตกต่างกันอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4. ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ โดยใช้
ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม สรุปโดยรวม
อยู่ในระดับมากที่สุด
โดยสรุป การจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักร
การเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีประสิทธิภาพสูงกว่าเกณฑ์ 80/80
ที่ตั้งไว้ สามารถน าไปใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน เพื่อพัฒนาผู้เรียนให้มีผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียนสูงขึ้น และเป็นแนวทางในการพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์ต่อไป
เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
ผู้ศึกษา นางสาวกิติยา ลาภปฏิมาพร
โรงเรียน โรงเรียนห้วยกระเจาพิทยาคม อ าเภอห้วยกระเจา จังหวัดกาญจนบุรี
สังกัด ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 8
ปีที่ศึกษา 2558
บทคัดย่อ
รูปแบบการจัดการเรียนรู้เป็นปัจจัยที่ส าคัญในการจัดการเรียนรู้ รูปแบบการจัดการเรียนรู้
ที่แตกต่างกันอาจจะท าให้ผู้เรียนมีความสามารถในการเรียนรู้แตกต่างกันด้วย ชุดการเรียน เป็นสื่อแห่ง
การเรียนรู้ด้วยตนเอง ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเองอย่างมีประสิทธิภาพในเรื่องที่จะศึกษา
การศึกษาครั้งนี้จึงมีจุดมุ่งหมายเพื่อ 1) เพื่อพัฒนาชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักร
การเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80 / 80
2) เพื่อศึกษาดัชนีประสิทธิผลของการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้
แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 3) เพื่อเปรียบเทียบ
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง พันธุกรรม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ระหว่างหลังเรียนและ
ก่อนเรียน ด้วยชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น และ 4) เพื่อศึกษา
ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุดการเรียน
ประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษา
ครั้งนี้เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/ 1 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558 โรงเรียนห้วยกระเจา
พิทยาคม อ าเภอห้วยกระเจา จังหวัดกาญจนบุรี สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา
เขต 8 จ านวน 29 คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา ประกอบด้วย 1) ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้
แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่ผู้ศึกษาสร้างขึ้น จ านวน
5 ชุด 2) แผนการจัดการเรียนรู้ เรื่อง พันธุกรรม จ านวน 7 แผน รวมแผนการทดสอบก่อนเรียน
และหลังเรียน เวลา 17 ชั่วโมง 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง พันธุกรรม
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จ านวน 1 ชุด 30 ข้อ มีค่าความยากง่ายรายข้อ
ตั้งแต่ 0.60 – 0.80 มีค่าอ านาจจ าแนกรายข้อตั้งแต่ 0.30 - 0.77 และมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับ
เท่ากับ 0.91 4) แบบวัดความพึงพอใจที่มีต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง พันธุกรรม
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยใช้ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เป็นแบบ
มาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) 5 ระดับ จ านวน 15 ข้อ ซึ่งมีค่าอ านาจจ าแนกตั้งแต่ 0.39 –
0.94 และมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ 0.95 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ
ค่าเฉลี่ย ค่าความเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบสมมติฐานใช้ t-test
(แบบ Dependent Samples) ผลการศึกษาพบว่า
1. ประสิทธิภาพของการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้
แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่ผู้ศึกษาสร้างขึ้น
มีประสิทธิภาพเท่ากับ 84.22/83.33 ซึ่งมีประสิทธิภาพสูงกว่าเกณฑ์ 80/80 ที่ตั้งไว้
2. ค่าดัชนีประสิทธิผลของการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนประกอบ
การเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีค่า
ดัชนีประสิทธิผลในการเรียนรู้ เท่ากับ 0.7253 ซึ่งหมายความว่า การจัดการเรียนรู้โดยใช้
ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น ท าให้นักเรียนมีนักเรียนมีความก้าวหน้า
ทางการเรียนเพิ่มขึ้นคิดเป็นร้อยละ 72.53
3. นักเรียนที่เรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น
เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีค่าเฉลี่ยของคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียน
สูงกว่าก่อนเรียน แตกต่างกันอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4. ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ โดยใช้
ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม สรุปโดยรวม
อยู่ในระดับมากที่สุด
โดยสรุป การจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนประกอบการเรียนรู้แบบวัฏจักร
การเรียนรู้ 5 ขั้น เรื่อง พันธุกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีประสิทธิภาพสูงกว่าเกณฑ์ 80/80
ที่ตั้งไว้ สามารถน าไปใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน เพื่อพัฒนาผู้เรียนให้มีผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียนสูงขึ้น และเป็นแนวทางในการพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์ต่อไป