กลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา
ผู้วิจัย : นายภิญโญ กันหา
ปีงบประมาณ : 2566
บทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 2) สร้างกลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 และ 3) ศึกษาผลการใช้กลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 มีวิธีดำเนินการวิจัยและพัฒนาแบ่งเป็น 3 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1) ศึกษาสภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 แบ่งออกเป็น 3 ขั้นย่อย ดังนี้ 1.1) ศึกษาหลักการ แนวคิด เอกสาร และงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา โดยการสังเคราะห์เอกสาร เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบบันทึกข้อมูลการวิเคราะห์และสังเคราะห์เอกสารการศึกษาสภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา 1.2) ศึกษาสภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา โดยการสำรวจกลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 78 คน และครูที่รับผิดชอบงานประกัน จานวน 78 คน รวม 156 คน ในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 เครื่องมือ ที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามสภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา 1.3) ศึกษาแนวทางการดำเนินงานระบบ การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาที่พึงประสงค์ โดยการสัมภาษณ์ ผู้อำนวยการโรงเรียน จำนวน 3 คน ครูที่รับผิดชอบงานประกันคุณภาพ จานวน 3 คน รวมทั้งสิ้น 6 คน ซึ่งได้มาด้วยการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการสังเคราะห์เชิงเนื้อหา ขั้นตอนที่ 2) สร้างกลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา แบ่งออกเป็น 2 ขั้นย่อย ดังนี้ 2.1) ร่างกลยุทธ์การดำเนินงานระบบ การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา โดยศึกษาจากหลักการ แนวคิด เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง 2.2) ประเมินกลยุทธ์ การดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาโดยผู้เชี่ยวชาญ จานวน 9 คน ได้มาโดยการเลือก แบบเจาะจงโดยการการสนทนากลุ่ม และประเมินร่างกลยุทธ์ด้านความถูกต้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ เครื่องมือที่ใช้ในการ เก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบประเมินกลยุทธ์ และ ขั้นตอนที่ 3) ศึกษาผลการใช้กลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา กลุ่มเป้าหมายได้แก่ 1) ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 130 คน และ 2) ครูผู้รับผิดชอบงานระบบการประกันคุณภาพ จำนวน 130 คน รวม 260 คน สังกัดสานักงานเขตพื้นที่ การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้รับผิดชอบงานประกันคุณภาพภายในที่มีต่อการนากลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาสู่การปฏิบัติ แบบสรุป ผลการประเมินสถานศึกษาส่งเสริมระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา หลังจากทดลองใช้ กลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา และแบบสอบถามความพึงพอใจ ของผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้รับผิดชอบงานประกันคุณภาพภายในที่มีต่อกลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 สถิติที่ใช้ในวิเคราะห์ข้อมูล คือ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย (x̄) ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
ผลการวิจัย พบว่า
1. สภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 โดยภาพรวม อยู่ในระดับมาก (x̄=3.89, S.D=0.72) เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน โดยเรียงลาดับจากมาก ไปหาน้อย พบว่า ด้านการพัฒนาคุณภาพการศึกษาโดยรวมอยู่ในระดับมาก (x̄=3.96, S.D=0.70) รองลงมา คือ ด้านการประเมินคุณภาพภายในสถานศึกษา อยู่ในระดับมาก (x̄=3.90, S.D=0.78) และด้านการติดตาม ตรวจสอบ คุณภาพการศึกษา อยู่ในระดับมาก (x̄=3.82, S.D=0.68) ตามลาดับ
2. กลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบได้แก่ วิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าประสงค์ กลยุทธ์และเงื่อนไขความสาเร็จ ซึ่งกลยุทธ์การพัฒนา มี 3 กลยุทธ์ ได้แก่ 1) เพิ่มศักยภาพผู้บริหาร ครูและบุคลากรทางการศึกษาในด้านการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาเพื่อรองรับการประเมินคุณภาพภายนอก 2) ใช้เทคโนโลยีเพื่อพัฒนาระบบข้อมูลสารสนเทศ ด้านประกันคุณภาพภายใน และ 3) กากับ ติดตามและประเมินสถานศึกษาตามระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาขั้นพื้นฐานอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง ผลการประเมินกลยุทธ์ ของผู้ทรงคุณวุฒิ พบว่า มีความถูกต้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ ส่วนใหญ่อยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาตามเกณฑ์การประเมินปรากฏว่าผ่านเกณฑ์การประเมินทุกข้อ
3. ผลการใช้กลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 พบว่า
3.1) ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้สอนผู้รับผิดชอบที่มีต่อการนากลยุทธ์ การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 สู่การปฏิบัติ ในภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก (x̄=4.09)
3.2) ผลการประเมินการนำกลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 ไปใช้ พบว่า อยู่ในระดับดีขึ้นไป มีจานวน 103 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 79.23
3.3) ผลการศึกษาระดับความพึงพอใจของผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้รับผิดชอบงานประกันที่มีต่อกลยุทธ์ การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 โดยภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก (x̄=4.42)
ปีงบประมาณ : 2566
บทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 2) สร้างกลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 และ 3) ศึกษาผลการใช้กลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 มีวิธีดำเนินการวิจัยและพัฒนาแบ่งเป็น 3 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1) ศึกษาสภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 แบ่งออกเป็น 3 ขั้นย่อย ดังนี้ 1.1) ศึกษาหลักการ แนวคิด เอกสาร และงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา โดยการสังเคราะห์เอกสาร เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบบันทึกข้อมูลการวิเคราะห์และสังเคราะห์เอกสารการศึกษาสภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา 1.2) ศึกษาสภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา โดยการสำรวจกลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 78 คน และครูที่รับผิดชอบงานประกัน จานวน 78 คน รวม 156 คน ในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 เครื่องมือ ที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามสภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา 1.3) ศึกษาแนวทางการดำเนินงานระบบ การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาที่พึงประสงค์ โดยการสัมภาษณ์ ผู้อำนวยการโรงเรียน จำนวน 3 คน ครูที่รับผิดชอบงานประกันคุณภาพ จานวน 3 คน รวมทั้งสิ้น 6 คน ซึ่งได้มาด้วยการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการสังเคราะห์เชิงเนื้อหา ขั้นตอนที่ 2) สร้างกลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา แบ่งออกเป็น 2 ขั้นย่อย ดังนี้ 2.1) ร่างกลยุทธ์การดำเนินงานระบบ การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา โดยศึกษาจากหลักการ แนวคิด เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง 2.2) ประเมินกลยุทธ์ การดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาโดยผู้เชี่ยวชาญ จานวน 9 คน ได้มาโดยการเลือก แบบเจาะจงโดยการการสนทนากลุ่ม และประเมินร่างกลยุทธ์ด้านความถูกต้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ เครื่องมือที่ใช้ในการ เก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบประเมินกลยุทธ์ และ ขั้นตอนที่ 3) ศึกษาผลการใช้กลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา กลุ่มเป้าหมายได้แก่ 1) ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 130 คน และ 2) ครูผู้รับผิดชอบงานระบบการประกันคุณภาพ จำนวน 130 คน รวม 260 คน สังกัดสานักงานเขตพื้นที่ การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้รับผิดชอบงานประกันคุณภาพภายในที่มีต่อการนากลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาสู่การปฏิบัติ แบบสรุป ผลการประเมินสถานศึกษาส่งเสริมระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา หลังจากทดลองใช้ กลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา และแบบสอบถามความพึงพอใจ ของผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้รับผิดชอบงานประกันคุณภาพภายในที่มีต่อกลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 สถิติที่ใช้ในวิเคราะห์ข้อมูล คือ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย (x̄) ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
ผลการวิจัย พบว่า
1. สภาพการดำเนินงานระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 โดยภาพรวม อยู่ในระดับมาก (x̄=3.89, S.D=0.72) เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน โดยเรียงลาดับจากมาก ไปหาน้อย พบว่า ด้านการพัฒนาคุณภาพการศึกษาโดยรวมอยู่ในระดับมาก (x̄=3.96, S.D=0.70) รองลงมา คือ ด้านการประเมินคุณภาพภายในสถานศึกษา อยู่ในระดับมาก (x̄=3.90, S.D=0.78) และด้านการติดตาม ตรวจสอบ คุณภาพการศึกษา อยู่ในระดับมาก (x̄=3.82, S.D=0.68) ตามลาดับ
2. กลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบได้แก่ วิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าประสงค์ กลยุทธ์และเงื่อนไขความสาเร็จ ซึ่งกลยุทธ์การพัฒนา มี 3 กลยุทธ์ ได้แก่ 1) เพิ่มศักยภาพผู้บริหาร ครูและบุคลากรทางการศึกษาในด้านการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาเพื่อรองรับการประเมินคุณภาพภายนอก 2) ใช้เทคโนโลยีเพื่อพัฒนาระบบข้อมูลสารสนเทศ ด้านประกันคุณภาพภายใน และ 3) กากับ ติดตามและประเมินสถานศึกษาตามระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาขั้นพื้นฐานอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง ผลการประเมินกลยุทธ์ ของผู้ทรงคุณวุฒิ พบว่า มีความถูกต้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ ส่วนใหญ่อยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาตามเกณฑ์การประเมินปรากฏว่าผ่านเกณฑ์การประเมินทุกข้อ
3. ผลการใช้กลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 พบว่า
3.1) ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้สอนผู้รับผิดชอบที่มีต่อการนากลยุทธ์ การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 สู่การปฏิบัติ ในภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก (x̄=4.09)
3.2) ผลการประเมินการนำกลยุทธ์การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 ไปใช้ พบว่า อยู่ในระดับดีขึ้นไป มีจานวน 103 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 79.23
3.3) ผลการศึกษาระดับความพึงพอใจของผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้รับผิดชอบงานประกันที่มีต่อกลยุทธ์ การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2 โดยภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก (x̄=4.42)